پایان نامه بررسی اعتبار حقوقی قطعنامهها و وتوهای شورای امنیت سازمان ملل متحد و ارتباط آن با وضع موجود pdf دارای 160 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد پایان نامه بررسی اعتبار حقوقی قطعنامهها و وتوهای شورای امنیت سازمان ملل متحد و ارتباط آن با وضع موجود pdf کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخشی از فهرست مطالب پروژه پایان نامه بررسی اعتبار حقوقی قطعنامهها و وتوهای شورای امنیت سازمان ملل متحد و ارتباط آن با وضع موجود pdf
پیشگفتار( تاریخچه و طرح بحث)
مقدمه
بخش اول : مبانی و کلیات
فصل اول : جایگاه و مکانیسم فعالیت شورای امنیت سازمان ملل متحد
گفتار اول : علل وضرورت وجودی شورای امنیت
گفتار دوم : آیین کار شورا و نحوه ی رأی گیری
گفتار سوم : تشکیلات وابسته به شورای امنیت
گفتار چهارم : شناسایی حق وتو
مبحث اول : دیدگاه موافقین و مخالفین
مبحث دوم : طرح موسوم به آچه سن و تعدیل حق وتو
فصل دوم : صلاحیت شورای امنیت سازمان ملل متحد
گفتار اول : انواع صلاحیت شورای امنیت
مبحث اول : صلاحیتهای خاص
مبحث دوم : صلاحیتهای مشترک
گفتار دوم : نظریه های راجع به صلاحیت شورای امنیت
مبحث اول : نظریه ی مبتنی بر صلاحیت موسع شورای امنیت
مبحث دوم : نظریه ی مبتنی بر صلاحیت مضیق شورای امنیت
گفتار سوم : تلاش جهت تقویت دیدگاه مربوط به صلاحیت موسع شورای امنیت
مبحث اول : انطباق نظـریه مربوط به صلاحیت موسـع شورای امنیت با
ماهیت حقوقی آن
مبحث دوم : نقد ماهیت صرفا حقوقی شورای امنیت
گفتار چهارم : حدود صلاحیت شورای امنیت در شناسایی موارد تهدید و نقض
صلح و عمل تجاوز ( ماده 39 منشور)
بخش دوم : ارزیابی عملکرد و تصمیمات شورای امنیت
سازمان ملل متحد
فصل اول : اقدامات مسالمت آمیز و قهری شورای امنیت سازمان ملل متحد
گفتار اول : نقش شورای امنیت در حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات بین المللی
گفتار دوم : اقدامات اجرایی و اجبار کننده ی شورای امنیت
مبحث اول : اقدامات اجبار کننده ی غیرقهری
مبحث دوم : اقدامات اجبار کننده ی قهری
گفتار سوم : مداخله به منظور جلوگیری از تولید و توسعه ی سلاح های کشتـار
جمعی (مصادیق عینی)
مبحث اول : در عراق
مبحث دوم : در کره شمالی
گفتار چهارم : مداخله ی بشر دوستانه به منظور جلوگیری از نقض حقوق بشر
( نمونه های عینی)
مبحث اول : در کردستان عراق
مبحث دوم : در سومالی
مبحث سوم : در بوسنی و هرزه گوین
مبحث چهارم: در رواندا
مبحث پنجم : در هائیتی
فصل دوم : مشروعیت و اعتبار حقوقی تصمیمات و اقدامات الزام آور شورای امنیت سازمان ملل متحد
گفتار اول : اعتبار تصمیمات و محدوده ی صلاحیت شورای امنیت مطابق منشور
مبحث اول : محدودیتهای کلی و عام
مبحث دوم : محدودیتهای موردی و خاص
گفتار دوم: مشروعیت اقدامات شورای امنیت و اصل حاکمیت دولت ها
مبحث اول : ارزش حقـوقی اقدامات شـورای امنیـت در تقابل با اصـل
حاکمیت دولتها
مبحث دوم : ارزش حقـوقی اقدامات شـورای امنیـت در تقابل با اصـل
تساوی حاکمیت دولتها
گفتار سوم : الزام آور بودن قطعنـامه ها برای اعضای سـازمان ملل ( تحلیل
ماده‌ی 25 منشور)
مبحث اول : بررسـی دیدگاههای مختلف در خصوص قلمـرو اعمال ماده ی
منشور
الف :برداشت موسع و مضیق از ماده ی 25 منشور
ب: برداشت بینابین یا مختلط ( دلایل اثباتی)
مبحث دوم : عملکرد دولتها و ضرورت توسل به ماده ی 25 منشور
فصل سوم : مکانیسمهای نظارت بر تصمیمات و اقدامات شورای امنیت سازمان ملل متحد
گفتار اول : صلاحیت نظارتی مجمع عمومی سازمان ملل متحد
گفتار دوم : صلاحیت قضایی دیوان بین المللی دادگستری و امکان کنترل
اعتبار قطعنامه های شورای امنیت
مبحث اول : فرض رسیدگی همزمان شورای امنیت و دیوان بین المللی
به یک مساله ی واحد
مبحث دوم : مصلحت گرایی دیوان بین المـللی دادگســتری و معضـل
اعتبار قطعنامه های شورای امنیت
نتیجه گیری
منابع و مآخذ
بخشی از منابع و مراجع پروژه پایان نامه بررسی اعتبار حقوقی قطعنامهها و وتوهای شورای امنیت سازمان ملل متحد و ارتباط آن با وضع موجود pdf
الف ) کتب فارسی
1- آقایی، داوود،«نقش و جایگاه شورای امنیت سازمان ملل متحد در نظم نوین جهانی»، (تهران : انتشارات پیک فرهنگ ، چاپ اول، آذرماه 1375)
2- ارسنجانی، حسن،«حاکمیت دولتها»، (تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی،1348)
3- باوت، دی.و.، «حقوق نهادهای بین المللی»، ترجمه ی هومن اعرابی، (تهران: کیهان،1373)
4-تقی زاده انصاری، مصطفی،«حقوق سازمانهای بین المللی»، (تهران: نشرقومس، 1380)
5- ثقفی عامری، ناصر،«سازمان ملل متحد: مسئولیت حفظ صلح وامنیت بین المللی»، (تهران: موسسه ی چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، 1376)
6- خالوزاده، سعید، «مواضع شورای امنیت در قبال جنگ عراق و کویت» ، (تهران: مؤسسه ی چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، 1375)
7- شریف، محمد، «بررسی دکترین نامحدود بودن صلاحیت شورای امنیت»، ( تهران : انتشارات اطلاعات ،1373)
8- ضیائی بیگدلی، «تفسیر منشور و تشریح سازمان ملل»،(تهران: مرکز پخش
کتابخانه ی ابن سینا، 1329)
9- فاخر، حسین، «تفسیر منشور وتشریح سازمان ملل» ،(تهران: مرکز پخش کتابخانه ای ابن سینا،1329)
10- کاسسه، آنتونیو، «حقوق بین الملل در جهانی نامتحد»، ترجمه ی مرتضی کلانتری، (تهران: دفتر خدمات حقوق بین الملل، 1370)
11- کرمی، جهانگیر، «شورای امنیت سازمان ملل متحد و مداخله بشردوستانه»، ترجمه ی مرتضی کلانتری، (تهران: موسسه ی چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، 1375
12- کلییار، کلودآلبر،«سازمانهای بین المللی »، ترجمه ی دکتر هدایت ا…فلسفی، ( تهران: نشر فاقه،1371)
13- گنجی ، منوچهر ، «سازمان ملل متحد در تئوری»، ( تهران : کتابهای جیبی،1352)
14- مسائلی، محمود و ارفعی ،عالیه،«جنگ و صلح از دیدگاه حقوق و روابط بین الملل»، زیرنظر محمد رضا دبیری، ( تهران : موسسه ی چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، 1371)
15- مسعود انصاری، محمدعلی، «شورای امنیت سازمان ملل متحد»، (تهران: ابن سینا،1337)
16- موسی زاده ، رضا،«سازمانهای بین المللی» ،( تهران: نشر میزان، نشردادگستر،1378)
17- میرعباسی، سید باقر،«حقوق بین الملل عمومی»، جلد یک، (تهران: نشردادگستر،1376)
18- میرعباسی، سیدباقر،«حقوق بین الملل عمومی»، جلد دو ، ( تهران: نشر میزان، بهار 1382)
19- هدایتی خمینی ، عباس، «شورای امنیت و جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران»، (تهران : موسسه ی چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه،1370)
ب) مقالات
20- احمدی، ستار،«شورای امنیت و امکان کنترل اعتبار قطعنامه های آن توسط دیوان بین المللی دادگستری»، فصلنامه ی سیاست خارجی،( سال هفدهم ، شماره 4، زمستان 1382)
21- اخوان زنجانی، داریوش،«بحران سومالی و مسئولیت جامعه بین المللی»، مجله ی اطلاعات سیاسی- اقتصادی ،(سال هفتم ، شماره 10-9 ، خرداد و تیر 1372)
22- برانلی، یان،«منشور ملل متحد و کاربرد زور»، ترجمه ی منیژه اسکندری، مجله ی سیاست خارجی، ( سال پنجم ،شماره 8، بهار1370)
23- خرازی، کمال، «تحولات مربوط به سیستم امنیت دسته جمعی در دوره ی بعد از جنگ سرد» ، مجله ی تحقیقات حقوقی، ( شماره 15، پاییز 73 تا تابستان 74)
24- فلسفی، هدایت ا… ، «اجرای مقررات حقوق بین الملل» ، مجله ی تحقیقات حقوقی،
( شماره 10 ،بهار و تابستان 1371)
25- فلسفی، هدایت ا…، «شورای امنیت و صلح جهانی»، مجله ی تحقیقات حقوقی،(شماره8، پاییز و زمستان 1369)
26- ممتاز، جمشید،«مفهوم تجاوز در حقوق بین الملل»، مجله ی حقوقی دفتر خدمات بین المللی»،(شماره 8، بهار و تابستان 66)
27- مولایی، یوسف،« قدرت اجرایی قطعنامه های شورای امنیت( جنگ عراق و کویت)»، مجله ی دانشکده ی حقوق وعلوم سیاسی ، ( شماره 33، بهمن ماه 1373)
28-میرزایی ینگجه، سعید،«نظام امنیت دسته جمعی در میدان آزمایش» ، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، (شماره 86-85)
ج ) جزوات درسی
29- ممتاز، جمشید، «تقریرات درس بررسی تفصیلی برخی از مسائل حقوق بین الملل عمومی،»( تهران : دانشکده ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، نیمسال اول74-73)
30-موسی زاده، رضا،«جزوه ی درسی حقوق بین الملل عمومی»، ( تهران: انتشارات دانشکده ی روابط بین الملل)
31- میرعباسی، سیدباقر،«جزوه ی درسی سازمانهای بین المللی»، (تهران: انتشارات دانشکده ی حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه تهران، سال 72-71)
32- وفایی، منصور،«جزوه درسی روشهای حل و فصل اختلافات بین المللی» ، (تهران : دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، مقطع کارشناسی ارشد)
33- وفایی، منصور ،«حقوق مخاصمات مسلحانه» ، جزوه ی درسی، (تهران : دانشکده ی حقوق دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران مرکزی، 1382)
د )رساله های تحصیلی
34- پورقصاب امیری، علی، «بررسی صلاحیت شورای امنیت در حفظ صلح و امنیت بین المللی »، دانشکده ی روابط بین الملل وزارت امور خارجه، آبان ماه 1374
35- ساداتی نژاد، سید محمد،«بررسی تطبیقی صلاحیت شورای امنیت و مجمع عمومی در حفظ صلح و امنیت بین المللی»، دانشکده ی روابط بین الملل وزارت امور خارجه،1375
36- ولی زاده پیله رود، «شورای امنیت سازمان ملل متحد و سلاحهای کشتارجمعی»، دانشکده ی روابط بین الملل وزارت امور خارجه،1375
بخشی از منابع و مراجع پروژه پایان نامه بررسی اعتبار حقوقی قطعنامهها و وتوهای شورای امنیت سازمان ملل متحد و ارتباط آن با وضع موجود pdf
Basic Facts about the United Nations, (New York: United Nations,1983)
Bowett, Derec.W. “Self Defense in International Law” (New York:Manchester University Press,1958)
Ghali, Boutros “An Agenda for Peace” (United Nations, 1992)
Kelsen, Hans, “The Law of the U.N” (London : Steven and Sons,1951)
Reiss, Mitchell and Litwork, Robert.S. “Nuclear Proliferation after the Cold War” (U.S.A:The Woodrow Wilson Center Press)
Ruth, Gordon, “U.N.Intervention in Internal Conflicts: Iraq , Somalia and Beyond” (MJIL, Winter 1994)
Sohn, L.B. “Cases in United Nations” (Brooklyn: Foundation Press,1964)
Sonnenfeld, Renata, “Resolutions of the United Nations Security Council” (Dordrecht /Boston/London: Martinus Nijhoff Publisher, 1987)
چکیده
1- هدف پژوهش : با بررسی متون و منابع موجود در خصوص شورای امنیت جایگاه حقوقی این رکن مهم در منشور ملل متحد را مورد بررسی قرار داده و از این رهگذر، تصمیمات آن را که در قالب قطعنامه های نسبتاً لازم الاجرا متبلور است و همچنین نقش آن در حفظ صلح وامنیت بین المللی را مورد تحلیل و بررسی قرار خواهیم داد
2- روش نمونه گیری افراد نمونه: در این روش از نمونه گیری افراد استفاده نشده است
3- روش پژوهش : کتابخانه ای و تحلیل منطقی
4- ابزار اندازه گیری : چون روش مطابق با روش کتابخانه ای است نیازی به
اندازه گیری نمی باشد
5- طرح پژوهش : با عنایت به اهمیت قطعنامه های شورای امنیت در عصر حاضر و درچارچوب نظام امنیت جهانی، بررسی عملکرد این رکن سازمان ملل متحد ومیزان التزام به تصمیمات شورا و پیامدهای ناشی از آن مدنظر قرار گرفته است
6- نتیجه ی کلی: شورای امنیت سازمان ملل متحد، رکن اصلی و اجرایی سازمان ملل بوده و صلاحیت رسیدگی به کلیه اختلافات، اعم ازسیاسی یا غیرسیاسی را داشته وقطعنامه هایی که صادر می نمایدبا پشتوانه ی دول قدرتمند( اعضای دائم) دارای ضمانت اجرایی کافی نیز می باشد. شورای امنیت این صلاحیت را مطابق اختیاراتی که در خود منشور برای آن لحاظ شده ، کسب نموده است ودولتهای عضو ملل متحد با پذیرش آن ( منشور) در واقع چنین صلاحیتی را به شورا تفویض نموده اند
فصل اول : جایگاه و مکانیسم فعالیت شورای امنیت
شورای امنیت دارای 15 عضو است که 5 عضو آن دائم و 10 عضو دیگر غیردائم هستند. این 5 عضو ( چین، فرانسه، روسیه،بریتانیا و امریکا) به علت واقعیت های قدرت در سال 1945 انتخاب شدند. اعضای غیردائم توسط مجمع عمومی برای مدت 2 سال انتخاب
می گردند.(1)
در شورای امنیت تصمیمات مربوط به مسائل تشریفاتی، با اکثریت 9 رأی اتخاذ
می شود. در سایر موارد، شورای امنیت با اکثریت 9 رأی نسبت به 15 رأی تصمیم می‌گیرد، مشروط به اینکه 5 رأی اعضای دائمی شورا در موقع تصمیم، مثبت باشد. پس هیچ تصمیمی نمی تواند بدون موافقت یکی از اعضای دائم اتخاذ شود
از این حیث در گفتار اول علل و ضرورت وجودی شورای امنیت و در گفتار دوم، آیین کار شورا و نحوه رأی گیری و در گفتار سوم، تشکیلات وابسته به شورای امنیت و در گفتار چهارم، حق وتو را مورد بررسی قرار خواهیم داد
گفتار اول : علل و ضرورت وجودی شورای امنیت
در تشکیلات جامعه ی ملل شورایی وجود داشت که وظیفه آن بررسی کلیه ی مسائل وارد در صلاحیت جامعه ی ملل بود و حالت ارگان اجرایی جامعه را داشت. اعضای شورا از دو گروه کشور بودند : اعضای دائمی یا قدرتهای بزرگ جهانی و اعضای غیردائمی. نحوه ی رأی گیری در شورا، اتفاق آراء بود و چون همین امر اتخاذ هر گونه تصمیم جدی و اساسی را غیر ممکن می کرد ، خود از جمله موجبات شکست جامعه شد.(2)
با نضج گرفتن اندیشه ی تأسیس سازمان ملل متحد در خلال جنگ جهانی دوم ، فکر ایجاد شورای مقتدر برای رسیدگی به مسائل مربوط به صلح و امنیت که مبرم ترین مسائل آن عصر( و عصر حاضر) بود،تقویت شد. اعلامیه ی کنفرانس مسکو(30 اکتبر 1943) نوید تأسیس سازمان ملل متحد را داد و اعلامیه ی دمبارتن اوکس ( اوت 1944) به تأسیس شورایی به نام شورای امنیت جهت حفظ صلح و امنیت بین المللی اشاره داشت.(3)
براساس قطعنامه ی A /1991 هجدهمین اجلاس مجمع عمومی(1963) قرار شد 10 کرسی اعضای غیردائم شورا به ترتیب زیر تقسیم گردد واز سال1965 به مورد اجرا گذارده شود : 5 کرسی برای کشورهای آفریقایی و آسیایی ، 1 کرسی برای اروپای شرقی، 2 کرسی برای کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب، 2 کرسی برای کشورهای اروپای غربی وسایر کشورها. (4)
با توجه به اینکه بنیانگذاران سازمان ملل متحد، شورای امنیت را به عنوان مهم ترین ارگان دائمی سازمان در نظر داشتند، لازم بود که بیشترین اختیارات را نیز در اختیار شورا بگذارند ، لذا دو نوع عملکرد برای شورا قائل گردیدند: اول، حل مسالمت آمیز مناقشات ( فصل ششم منشور ) که شورا را قادر به تحقیق و توصیه درباره‌ی یک مناقشه یا وضعیتی می کند که صلح و امنیت بین المللی را به خطر افکنده است ودوم ، اقدامات شورا در برابر تهدیدات علیه صلح و تجاوز (فصل هفتم منشور ). به بیان دیگر عمده ی وظایف شورا اجرای فصول ششم و هفتم منشور است
در مورد نخست، شورا می تواند هر گونه مناقشه یا وضعیت بحرانی را که ممکن است به برخوردهای بین المللی منجر گردد ، مورد بررسی قرار دهد. ( ماده ی 34 منشور) و چنانچه ضرورت ایجاب کند، شورا می تواند از طرفین بخواهد که مناقشه را از طریقی که خود انتخاب می کنند، ( بند 1 ماده 33 منشور) به طور مسالمت آمیز حل نمایند و یا خود روش مناسبی را در این مورد توصیه کرده ( بند 1، ماده ی 36 منشور) و یا اینکه نحوه ی دیگری را که مناسب تشخیص می دهد، ( بند 2 ، ماده ی 37 منشور) برگزیند. همچنین شورا می تواند تصمیمات الزام آوری اتخاذ نماید ، زیرا کلیه ی اعضای سازمان ملل متحد طبق ماده ی 25 منشور موافقت کرده اند که تصمیمات شورای امنیت را طبق منشور عملی سازند. البته برداشت کلی این است که تصمیمات الزام آور شورا فقط در موارد « تهدید علیه صلح و نقض صلح و یا اعمال تهدید علیه صلح و اقدامات تجاوز کارانه» اتخاذ می شود. اما تصمیم اینکه آیا چنان شرایطی تحقق یافته یا خیر ، به موجب ماده ی 39 منشور به عهده ی شورای امنیت می باشد و به محض آنکه شورا به این نتیجه برسد که تهدید علیه صلح و یا سایر شرایط مذکور وجود دارد، می تواند به طرفهای مربوطه مواردی را توصیه نماید و یا در مورد اینکه چه اقداماتی باید در جهت حفظ صلح معمول گردد، ( ماده ی 39 منشور) تصمیمات مقتضی اتخاذ کند.(5)
تصمیمات مزبور به موجب ماده ی 41،ممکن است جنبه ی غیرنظامی ( مانند قطع روابط اقتصادی و ارتباطی ) و یا برطبق ماده ی42، جنبه ی نظامی داشته باشد
علاوه بر اقداماتی که اشاره شد، شورای امنیت می تواند برای جلوگیری از وخیم تر شدن اوضاع، برطبق ماده 40، نیز تصمیماتی اتخاذ کند. همچنین در بند یک ماده ی 33 منشور روش های متعددی از جمله : مذاکره[1] ، تحقیق[2] ، میانجیگری[3] ، سازش[4] ، داوری[5]، رسیدگی قضایی[6] و یا رجوع به موسسات منطقه ای و ترتیبات دیگر که ممکن است از آنها برای حل و فصل صلح آمیز مناقشات استفاده شود ، اشاره شده است.(6)
در ماده ی 41 آمده است که شورای امنیت می تواند تصمیم بگیرد که برای اجرای تصمیمات آن شورا ، مبادرت به چه اقداماتی که متضمن استعمال نیروی مسلح نباشد، لازم است و می تواند از اعضای ملل متحد بخواهد که به این قبیل اقدامات مبادرت ورزند. این اقدامات ممکن است شامل متوقف ساختن تمام یا قسمتی از روابط اقتصادی، ارتباطات راه آهن ، دریایی ، هوایی ، پستی، تلگرافی، رادیویی و سایر وسایل ارتباطی و قطع روابط سیاسی باشد. در مواد 42 تا 47 اقدامات نظامی شورای امنیت پیش بینی شده است که شامل تعهد همه ی کشورهای عضو سازمان ملل به شرکت در نیروهای مسلح به درخواست شورا و تسهیلات لازم از جمله حق عبور برای این نیروها و شرکت دول غیرعضو شورا که اظهار تمایل به در اختیار گذاردن قوای مسلح خود می نمایند. در تصمیم گیری شورا ، آماده نگه داشتن قسمتی از نیروی هوایی اعضای ملل متحد برای استفاده ی فوری در عملیات اجرایی دسته جمعی بین المللی و تشکیل کمیته ی ستاد نظامی می گردد.(7)
شورا همچنین مسئولیت تهیه ی طرح تنظیم تسلیحات جهانی ( به منظور تهیه ی طرح جامع خلع سلاح عمومی ) و نیز وظایف قیمومت در سرزمین هایی را که به عنوان نقاط استراتژیک شناخته ، به عهده دارد
علاوه بر این شورا وظایف دیگری نیز دارد: وظیفه ی اداری و وظیفه ی اطلاعاتی ، از جمله
- توصیه به مجمع عمومی نسبت به قبول اعضای جدید؛
- توصیه به مجمع عمومی در مورد سلب امتیازات و حقوق مربوط به عضویت کشوری که مورد توبیخ واقع شده ا ست و توصیه ی برقراری مجدد این امتیازات و حقوق؛
- توصیه به مجمع عمومی برای اخراج عضوی که به طور دائم از منشورسرپیچی
می کند
- تعیین شرایط الحاق به مقررات دیوان بین المللی دادگستری نسبت به کشورهایی که عضو سازمان ملل متحد نیستند
- توصیه به مجمع عمومی نسبت به تعیین دبیرکل؛
- تعیین قضات دیوان بین المللی دادگستری به اتفاق مجمع؛
- اعلام نظر در مورد تشکیل کنفرانس عمومی برای تجدید نظر در منشور؛
- همکاری با مؤسسات منطقه ای برای توسعه ی تصفیه ی مسالمت آمیز اختلافات محلی؛
- ایجاد امکاناتی برای مذاکره ، میانجیگری ، سازش و داوری؛
- اجرای تصمیمات شورا از طریق اقدام جمعی و یا توسل به وسایل نظامی؛
- اختیار تشکیل موسسات فرعی؛
- اداره ی مناطق سوق الجیشی در سرزمینهای تحت قیمومت سازمان ملل متحد
گفتار دوم : آیین کارشورا و نحوه رأی گیری
در ماده ی 30 منشور، در موضوع آیین کار شورا آمده است: شورای امنیت، آیین نامه‌ی داخلی خود را که از جمله مشتمل بر ترتیب انتخاب رئیس شورا باشد، تنظیم می کند
در همین خصوص ، شورای امنیت طی جلسات متعدد در سال 1946 آیین کار خود را تهیه و طی دفعات متعدد مورد بررسی و تجدید نظر قرار داده است. در اینجا به برخی از مواد مهم منشور در این زمینه و قواعد مهم آیین کار شورا اشاره می کنیم
تشکیل جلسات
1- بند 1، ماده‌ی 28 منشور بیان می دارد: شورای امنیت به نحوی تشکیل خواهد شد که بتواند دائماً قادر به انجام وظایف خود باشد و بدین منظور هر یک از اعضای شورای امنیت در کلیه‌ی اوقات، نماینده ای در مقرسازمان خواهد داشت
2- شورای امنیت جلساتی به فواصل معین خواهد داشت و هر یک از اعضای شورا در صورتی که مایل باشد، می تواند توسط یکی از اعضای دولت خود یا نماینده ای که مخصوصاً بدین منظور تعیین گردیده است ، در آن جلسات شرکت جوید
3- شورای امنیت می تواند جلسات خود را در جاهایی غیر از مقر سازمان که برای تسهیل انجام وظایف خود مناسب بداند ، تشکیل دهد
ماده 1 آیین کار شورا نیز در همین جهت است و به جز جلسات ادواری شورا (بند 2 ماده 28 منشور ) تشکیل سایر جلسات را به درخواست رئیس شورا می داند که به هر حال فاصله ی بین این جلسات عادی نباید بیش از 14 روز باشد
رئیس در موارد زیر شورا را به تشکیل جلسات عادی فرا می خواند
الف ) به درخواست یکی ازاعضای شورا یا سازمان ملل متحد ( ماده ی 35 منشور)
ب ) در مواردی که توجه شورا به اختلاف یا وضعیتی که صلح و امنیت بین المللی را تهدید می کند جلب گردد ( ماده ی 34 منشور)
پ ) زمانی که دبیر کل توجه شورا را به مسئله ای جلب کند ( ماده ی 99 منشور)
ت ) زمانی که مجمع عمومی موضوع را به شورا ارجاع کند ( ماده ی 11 منشور)
در خصوص جلسات ادواری، قابل ذکر است که ماده ی 4 آیین کار، آن را هر سال دوبار پیش بینی کرده بود وغرض اولیه این بود که این جلسات فرصتی برای ملاقات رؤسای کشورهای عضو شورا باشد، لیکن این امر جامه عمل نپوشید
ماده ی 18 آیین کار شورا طرز انتخاب رئیس را به طور چرخشی بین کلیه اعضای شورا به نوبت و به ترتیب حروف الفبای لاتین برای هر عضو به مدت یک ماه تعیین کرده است. چنانچه مسئله ای در شورا مطرح گردد که کشور متبوع رئیس شورا، ارتباط مستقیم با آن داشته باشد، در مدت رسیدگی به این مسئله ، رئیس شورا جای خود را به رئیس بعدی خواهد داد ، ولی در هر حال سایر وظایف ریاست شورا را در مدت مقرر اعمال خواهد کرد.(8)
طبق ماده ی 21 آیین کار ، دبیر کل یا معاون او در تمام جلسات شورا شرکت خواهند داشت. ماده ی 37 آیین کار مقرر کرده است که هر یک از اعضای سازمان ملل متحد که عضو شورای امنیت نیست، می تواند جهت شرکت در مذاکرات شورا در خصوص مسائلی که در آن ذی نفع است، بدون حق رأی به جلسات شورا دعوت شود
ماده ی 40 آیین کار شورا، ترتیب رأی گیری در شورا را به مواد مربوطه در منشور ملل متحد، احاله نموده است و ماده ی 27 منشور در این مورد به این قرار است
ماده ی 27، بند 1 هر عضو شورای امنیت دارای یک رأی می باشد
بند 2 . تصمیمات شورای امنیت راجع به مسائل مربوط به آیین کار با رأی مثبت 9 عضو اتخاذ می شود
بند 3 . تصمیمات شورای امنیت راجع به سایر مسائل با رأی مثبت 9 عضو که شامل آرای تمام اعضای دائم باشد اتخاذ می گردد. به این شرط که در مورد تصیماتی که به موجب مندرجات فصل ششم و بند سوم از ماده ی 52 اتخاذ می شود، طرف دعوی از دادن رأی ، خودداری کرده باشد
با این اوصاف رأی گیری در شورای امنیت با 2 نوع اکثریت صورت می گیرد
« 1 اکثریت عددی : از اکثریت عددی در مواردی که مربوط به آیین کار شورا می گردد استفاده می شود. بدین معنا که برای این قبیل مسائل ، صرف رسیدن به 9 رأی ، برای تصویب، کافی می باشد و نوع عضویت رأی دهنده ، دائمی یا غیردائمی مورد توجه
نمی باشد
2 اکثریت کیفی: در اکثریت کیفی، برعکس اکثریت عددی، نوع عضویت رأی دهنده مورد توجه بوده وبایستی که 5 عضو دائم و حداقل 4 عضو غیردائم، به مسأله‌ی مطروحه رأی بدهند تا مورد تصویب قرار گیرند
سؤالی که مطرح می‌شود، در مورد امتناع یکی از اعضای دائم در رأی و یا رأی ممتنع او می باشد ، آیا درچنین صورتی تصمیم اخذ شده ، معتبر خواهد بود یا نه؟
در کنفرانس 1945 سانفرانسیسکو، نماینده ی کانادا پیشنهاد نمود که تصمیمات شورای امنیت در ماهیت مسائل ، با اکثریت حداقل دو سوم آراء حاضر که شامل آراء اعضای دائم حاضر و رأی دهنده می شود اتخاذ گردد، ولی این پیشنهاد با مخالفت شوروی و عدم حمایت دولتهای بزرگ مواجه گردید
بدین ترتیب امتناع از رأی و یا رأی ممتنع هر یک از اعضای دائم به منزله ی رأی مخالف محسوب گردید ولی در عمل ، عرف بر این جاری شده که هر گاه یکی از اعضای دائم ، رأی ممتنع بدهد، ولی اعلام نماید که این رأی به منظور ابطال تصمیم شورا نمی باشد، در این صورت آن تصمیم ، معتبر خواهد بود لیکن اگر اعلام بدارد که رأی ممتنع وی ، مبطل تصمیم می باشد ،در آن صورت تصمیم شورا معتبر نخواهد بود
و اما در مورد عدم حضور یا امتناع از حضور یکی از اعضای دائم به هنگام رأی گیری نیز یک رویه ی عملی وجود دارد و آن غیب نماینده ی شوروی به هنگام تصمیم در مورد مسئله ی کره در سال 1950 می باشد که علی رغم این غیبت، تصمیم مربوطه اخذ گردید و به صورت یک عرف در آمد. به عبارت دیگر غیبت یک عضو دائم در هنگام رأی گیری نمی تواند به عنوان رأی منفی تلقی و باطل کننده ی تصمیم باشد».(9)
گفتار سوم : تشکیلات وابسته به شورای امنیت
طبق ماده ی 29 منشور، « شورای امنیت می تواند آنگونه از ارکان فرعی را که برای وظایف خود لازم بداند ، تأسیس نماید.»
براین اساس ، در حال حاضر شورای امنیت دارای تشکیلات وابسته ی زیر است
1- کمیته های دائم[7]: شامل کمیته ی کارشناسان آیین کار ، کمیته ی اجلاس های شورا ، خارج از مقر اصلی و کمیته ی ورود اعضای جدید، همه ی این کمیته ها از نمایندگان کشورهای عضو شورا تشکیل یافته اند
2- ارگان های اصلی[8]: که در حال حاضر شامل کمیته ی ستاد نظامی است. این کمیته براساس مواد 45 تا 47 منشور تأسیس شده و از رؤسای ستاد ارتش کشورهای غیردائم شورای امنیت با نمایندگان آنها تشکیل یافته است. وظیفه‌ی این کمیته، کمک به شورا در مسائل نظامی مربوط به حفظ و امنیت بین المللی است. همچنین استخدام و فرماندهی نیروها و تنظیم مقررات تسلیحات و موازین خلع سلاح نیز از وظایف این کمیته است ( این کمیته درواقع عملکرد اجرایی چندانی نداشته است)
3- کمیته های موقت یا فرعی[9] : این کمیته ها با هدفهای مختلف در مقاطع گوناگون
می توانند به وجود آیند. نمونه ای از آن که فعالیت داشت، کمیته ی تحریم تسلیحاتی علیه رژیم آفریقای جنوبی بود
4- نیروها و تشکیلات حافظ صلح[10] شامل : سازمان نظارت بر متارکه‌ی ملل متحد[11] که در سال 1948 به منظور نظارت بر آتش بس فلسطین تشکیل شده و کار آن هنوز هم ادامه دارد. پس از جنگ 1967 سه واحد دیگر با هدفهای نظارت بر ترک مخاصمه در چارچوب این سازمان در خاورمیانه به وجود آمد: نیروهای اضطراری سازمان ملل متحد [12] که در سال 1979 منحل شد، نیروی ناظر جداسازی ملل متحد[13] که در سال 1974 تأسیس شد و در ارتفاعات جولان مستقر است، و نیروی موقت ملل متحد در لبنان[14] که در سال 1978 تأسیس شد و در جنوب لبنان مستقر است.(10)
گروه ناظران نظامی ملل متحد در هند و پاکستان[15]: که به دنبال توافق 1 ژانویه ی 1949 آتش بس بین دو کشور هند و پاکستان ایجاد شد و پس از برخوردهای 1965 دو کشور بر سر کشمیر تقویت گردید
نیروی موسوم به عملیات ملل متحد در کنگو[16]: که در اجرای قطعنامه ی 1960 شورا به وجود آمد و در سال 1964 پس از پایان مأموریت خود منحل گردید
نیروی ملل متحد در قبرس [17]: که در سال 1964 و با هدف نظارت بر آتش بس و کنترل منطقه ی حایل بوجود آمده است
[1] . negotation
[2] . enquiry
[3] . meditation
[4] . conciliation
[5] . arbitration
[6] . judicial settlement
[7] . Standing Committees
[8] . Substantive Bodies
[9] . Ad Hoc Committees
[10] . Peacekeeping Force and Organization
[11] . United Nations Truce Supervision Organization (UNTSO)
[12] . United Nations Emergency Force(UNEF)
[13] .United Nations Disengegement Observer Force(UNDOF)
[14] . United Nations Interim Force in Lebanon(UNFIL)
[15] . United Nations Military Observer Group in lndia and Pakistan(UNMOGIP)
[16] . United Nations Operations in Congo(UNOC)
[17] . United Nations Force in Cyprus (UNFICYP)
کلمات کلیدی :
