ای آر پایانامه

 

  مقاله آمار جمعیت pdf دارای 16 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله آمار جمعیت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله آمار جمعیت pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله آمار جمعیت pdf :

آمار جمعیت

سیمای جمعیت ایران‌ به روایت آمار
– جمعیت ایران درسال 1355 34 ملیون نفر
– جمعیت ایران درسال 1365 495 ملیون نفر
– جمعیت ایران درسال 1370 56 ملیون نفر
– جمعیت ایران درسال 1375 606 ملیون نفر
– جمعیت تهران درسال 1375 10 ملیون نفر بالاترین جمعیت شهری
– جمعیت سمنان درسال 1375 500 هزارنفر پائین ترین جمعیت شهری
– تابعیت ها درسال 1375 ایرانی 59ملیون، افغانی 8500 نفر ، عراقی 179061 نفر، پاکستانی 8836 نفر، و در ردیف های بعدی تابعیت های ترکیه،جمهوری آذربایجان، جمهوری ارمنستان،ترکمنستان میباشند.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران در سال 1355 جمعیت کشور بیش از 33 میلیون و 708 هزار و 744 نفر بوده است و سالانه رشدی معادل 7‌/‌2 درصد داشته است. در سال 1365 جمعیت کشور با رشد سالانه‌ای معادل 9‌/‌3

درصد، به 49 میلیون و 445 هزار و 10 نفر رسیده است. این در حالی است که این میزان در آمارگیری سال 70 ‌با وجود کاهش 5‌/‌2در صد ی رشد سالانه جمعیت، به 55 میلیون و 837 هزار و 163 نفر و در سال 75، جمعیت کشور با رشد 5‌/‌1 درصدی به 60 میلیون و 55هزار 488 نفر افزایش یافته است.

آمار حاکی از آن است که در سال 55 تعداد جمعیت مردان 17میلیون و 356 هزارو 347 نفر و تعداد جمعیت زنان نیز 16 میلیون و 352 هزار و 397 نفر بوده است. در سال65 تعداد جمعیت مردان به 25 میلیون و 280 هزار و 961 نفر و تعداد جمعیت زنان 24 میلیون و 164 هزار و 49 نفر رسیده است.

پنج سال بعد، یعنی در سال 1370 جمعیت مردان ، 28 میلیون و 768 هزار و 450 نفر، در مقابل 27 میلیون و 68 هزارو 713 نفر زن تخمین زده شده است.
نتایج آمارگیری جاری جمعیت نشان می دهد که تعداد جمعیت مردان در سال 1375 بیش از 30 میلیون و 515 هزار و 159 نفر بوده است، در حالی‌که در همان سال تعداد زنان کشور 29 میلیون و 540 هزار و 329 نفر بوده است.
براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس ومسکن سال 1375، گروه سنی 10تا14 ساله با 9 میلیون و 80 هزار و 676 نفر، بیشترین جمعیت را به خود اختصاص داده است. گروهای سنی 5 تا 9 ساله، 15 تا 19 ساله و 0تا4 ساله نیز در مرتبه‌های بعدی قرار داشته‌اند.

نتایج آمارگیری سال 1375 حاکی است که سن بیش از یک میلیون و 20 هزار و 936 نفر از جمعیت، زیر یک‌سال بوده است که 524 هزار و 927 نفر از آنان مرد و 496 هزار و 9 نفر نیز زن بوده اند. در سال 75 جمعیت نوباوه (5 تا 1ساله ) بیش از 6 میلیون و 732 هزارو 787 نفر بوده که 3 میلیون و 453 هزارو 31 نفر از آنان مرد و 3 میلیون و 279 هزارو 756 نفر زن بوده‌اند.

همچنین در سال 75، 8 میلیون و 769 هزار و 737 کودک 6 تا 10 ساله در کشور زندگی می کرده‌اند که از این تعداد 4 میلیون و304 هزار و 997 نفر دختر و 4 میلیون و464 هزار و 740 نفر نیز پسر بوده‌اند. آمارها حاکی است جمعیت 14 تا 11 ساله کشور در سال 1375 بیش از 7 میلیون و 202هزار و 85 نفر بوده که تعداد 3 میلیون و 668 هزار و 48 نفر از آنان مرد و تعداد 3 میلیون و 534 هزار و 37 نفر از آنان زن بوده‌اند. در سال 1375، 12میلیون و 337 هزار و 529 نفر در سن جوانی، یعنی در گروه سنی 15 تا 24 ساله قرار داشته‌اند. در همان سال تعداد 6 میلیون و 191 هزار و 201 نفر از زنان و تعداد 6 میلیون و 141 هزار و 328 نفر از مردان کشور، در گروه سنی جوانان قرار داشته‌اند.

بر اساس اعلام مرکز آمار ایران در سال 75، 21 میلیون و 364 هزار و 877 نفر نیز جزء جمعیت میان‌سال (64 تا 25 ساله) کشور بوده‌اند. همچنین 10میلیون و 364 هزار و877 نفر از زنان کشور نیز در همان زمان میان‌سال بوده‌اند. این گزارش همچنین حاکی از آن است که 10میلیون و 856 هزارو 757 نفر از مردان در سنین میانسالی قرارداشته‌اند.

در سال 1375، بیش از 1 میلیون و 382 هزار و 448 نفر از جمعیت کشور را مردان 65 سال و بالاتر و 1میلیون و212 هزار و 733 نفر را نیز زن 65 سال و بالاتر تشکیل می دادند. بنابراین تعداد جمعیت 65 ساله و بالاتر در سال 1375، 2 میلیون و 595 هزار و 181 نفر بوده است. این در حالی است که در سرشماری سال ‌ 1375 سن 32 هزار و 365 نفر از جمعیت نامشخص اعلام شده است.

اداره کل آمار عمومی وزارت کشور در سال 1355، تعداد کل خانوارهای کشور را 6 میلیون و711 هزارو 628 خانوار اعلام کرد. بر اساس نتایج سرشماری سال 1365 این تعداد به 9 میلیون و 673 هزار و 931 خانوار افزایش پیدا کرده است. در سال 1370 نیز این رقم به 10میلیون و 787 هزار و 227 خانوار و در سال 75 نیز به 12 میلیون 398 هزار و 235 خانوار افزایش یافته است.
در سال 1365 بیش از 5 میلیون و 528 هزار و 542 خانوار ساکن شهرها و 4 میلیون و 99هزار و 857 خانوار نیز ساکن روستاها بوده اند. بر اساس آمارهای منتشر شده در سال 1370 تعداد خانوارهای روستایی به 4 میلیون و 203 هزار و 722 خانوار و تعداد خانوارهای شهری به 6 میلیون و 523 هزار و 824 رسید. در سال 1375 تعداد خانوارهای شهرنشین به 7 میلیون و948 هزار و 925 خانوار رسید و تعداد خانوارهای روستایی در سال مذکور به 4میلیون و410 هزار و 370 خانوار افرایش پیدا کرد.

نتایج سرشماری در سال 1375 حاکی است تعداد 1میلیون و 37 هزار و 321 خانوار دارای سرپرست زن و تعداد 11میلیون و350 هزارو 622 خانوار دارای سرپرست مرد بوده‌اند .در آن سال 547 هزارو 420 خانوار تک نفره و 1میلیون و 402 هزار 948 خانوار، دو نفره وجود داشته است. در همان سال تعداد خانوارهای سه نفره نیز 1 میلیون و 976 هزار و 864 خانوار بوده است.
بر اساس آمارهای منتشر شده، در سال 1375، تعداد 2 میلیون و 278 هزار و 978 خانوار چهار نفره در کشور وجود داشته است. آمارها همچنین نشان می‌دهند 1 میلیون و 974 هزار و822 خانوار دارای پنج نفر عضو و تعداد 1میلیون و 571 هزار و 392 خانوار دارای 6 نفر عضو بوده اند. در همان سال تعداد خانوارهای 7 نفره، 2 میلیون و 635 هزار و 519 خانوار بوده است.

همچنین در سال 75 از کل جمعیت کشور بیش از 23 میلیون و 26 هزار و293 نفر در روستاها زندگی می کرده‌اند که از این تعداد 11 ‌‌میلیون و 604 هزار و972 نفر مرد 11میلیون و 421 هزار و 321 نفر نیز زن بوده‌اند. جمعیت ساکن در شهرها در همین سال 36 میلیون و 817 هزار و 789 نفر گزارش شده است. از میان ساکنین شهرها ‌نیز 18 میلیون و 805 هزار و 23 نفر مرد و 18میلیون و 12 هزار و 766 نفرهم زن بوده‌اند.

سرشماری سال 1375 نشان می دهد که تهران با جمعیتی معادل 10میلیون و 344هزار و 965 نفر پر جمعیت‌ترین استان کشور و سمنان با جمعیتی معادل 501 هزار و 447 نفر کم جمعیت‌ترین استان کشور بوده است استان‌های اصفهان، فارس، خوزستان، آذربایجان شرقی بعد از تهران پرجمعیت‌ترین استان‌های کشور بوده اند. همچنین بر اساس این آمار تعداد جمعیت زنان در استان‌های مازندران و گلستان و گیلان‌ اندکی بیش از مردان بوده است. بررسی دین جمعیت کشور در سال 75 نشان داد که در آن سال 59 میلیون و 788 هزار و 791 نفر مسلمان، 78 هزار و 745 نفر مسیحی و 27 هزار و 920 نفر زرتشتی و 12هزار و 737 نفر نیز دارای دین کلیمی بوده‌اند. در همان سال 57 هزار و 579 نفر از جمعیت کشور نیز دارای سایر ادیان بوده‌اند و دین 89 هزار و 716 نفر از جمعیت اظهار نشده است.

بر اساس نتایج طرح آمارگیری در سال 75 طی ده سال، بیش از 8 میلیون و 718 هزار و 770 نفر مهاجر وارد کشور شده است که بیشتر آنان در گروه سنی 20 تا 24 قرار داشته‌اند.

بر اساس سرشماری سال 1375 تابعیت 58 میلیون و 954 هزار و 228 نفر از جمعیت کشور ایرانی و 804 هزار و 404 نفر افغانی بوده است. در همان سال 179 هزار و 61 نفر از جمعیت کشور دارای تابعیت عراقی و تعداد 8 هزار و 836 نفر، تبعه پاکستان بوده‌اند. ترکیه، آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان از نظر تعداد تبعه در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی سازمان ثبت احوال کشور در سال 1380، تعداد 1 میلیون و 112هزار و 104 تولد به ثبت رسیده است.

تعداد متولدین در سال 1381، یک میلیون و 112 هزار و 104 نفر بوده است که از این تعداد 572 ‌ هزار و 659 نفر پسر و 549 هزار و 445 نفر دختر بوده‌اند.

از میان پسران 376 هزار و 51 نفر در شهرها و 196 هزار و 608 نفر در روستاها متولد شده‌اند. در سال 75 نیز 358 هزار و 281نفر دختر در سال 1375 در شهرها و تعداد 191 هزار و 164 دختر در روستا متولد شده‌اند .
آمارهای ثبت شده در سازمان ثبت احوال نشان می‌دهد که در سال 1380تعداد 60 هزار و 559 طلاق صورت گرفته در حالی که تعداد ازدواج‌ها، 640 هزار و 710 مورد بوده است.

بر اساس گزارش سازمان ثبت احوال کشور در سال 1381 تعداد 650 هزار و960 ازدواج در کشور صورت گرفته است و در همان سال تعداد طلاق‌های ثبت شده 67 هزار و 256 مورد بوده است.

همچنین 513 هزار و 772 مورد از ازدواج‌ها در نقاط شهری و تعداد 137هزار و 188 مورد در مناطق روستایی اتفاق افتاده است. این گزارش همچنین حاکی است تعداد 61 هزار و 74 مورد از طلاق‌ها در نقاط شهری و تعداد 6 هزار و 182 مورد از طلاق‌ها در نقاط روستایی صورت گرفته است.

 

براورد جمعیت کشور بر حسب مناطق و جنس در میانه سال 1382

استان زن مرد روستایی شهری کل
کشور 32684445 33795555 22098095 44381905 66480000
آذربایجان شرقی 1663070 1702122 1106968 2258225 3365192
آذربایجان غربی 1389914 1437623 1133120 1694417 2827538
اردبیل 5965316 6087923 518897 6864268 1205324
اصفهان 2141430 2257742 7474592 3651714 4399173

ایلام 2756915 2880127 2224998 3412044 5637042
بوشهر 3952654 4072492 3571993 4453152 8025145
تهران 5788648 6142896 1733947 10197596 11931543
چهارمحال و بختیاری 3958231 4035923 3471993 4522161 7994154
خراسان 2986942 3004519 2146950 3844511 5991461

خوزستان 2290655 2383325 1640699 3033281 4673980
زنجان 4660011 472116 4378745 5002426 9381171
سمنان 2797374 2974074 1358248 441320 5771448
سیستان و بلوچستان 1066277 1102022 1080826 1087473 2168299
فارس 2055185 2125678 1614083 2566779 4180863

قزوین 536047 5517433 3475982 7401921 1087790
قم 4843548 5092046 7337239 920187 9935594
کردستان 7458853 7728994 6187387 900046 1518785
کرمان 1111498 1147650 8417705 1417377 2259148
کرمانشاه 9656343 1026134 6972575 1294511 1991768
کهگیلویه و بویراحمد 3203112 3290192 307201 3421293 6493303
گلستان 7903124 784005 8589909 7153265 1574317
گیلان 1162694 1151223 1008104 1305814 2313917
لرستان 8230654 8554631 7088255 969703 1678528
مازندران 1382295 1373477 1328154 1427618 2755772
مرکزی 654046 6577823 4393581 8724702 1311828
هرمزگان 6155612 6550979 7306813 5399778 1270659
همدان 8482536 8692252 7398994 9775794 1717479
یزد 4533147 4795359 1745974 7582531 9328506

شایان ذکر است برآورد جمعیت براساس رشد مشاهده شده طی سالهای 75 – 1355 و با فرض ثابت بودن
عوامل موثر بر رشد جمعیت و تعداد خانوار براساس بعد خانوار مشاهده شده در سرشماریها محاسبه گردیده است.

برآورد تعداد جمعیت کشور طی سالهای 1357 تا 1382
سال تعداد جمعیت (هزارنفر)
357 36332
1358 37730
1359 39192
1360 40718
1361 42313

1362 43979
1363 45721
1364 47541
1365 49445

1366 50650
1367 51890
1368 53167
1369 54483
1370 55837
1371 56656
1372 57488

1373 58331
1374 59187
1375 60055
1376 60937
1377 61831
1378 62738
1379 63658
1380 64592
1381 65540
1382 66480

جدول برآورد جمعیت کل کشور ، تعداد خانوار و بعد خانوار (1375 – 1363)
بعد خانوار تعداد خانوار (هزارخانوار) جمعیت (هزارنفر) سال
روستایی ‎شهری * روستایی ‎شهری کل * روستایی شهری کل
536 48 4022 5033 9055 21560 24161 45721 1363
538 48 4103 5306 9409 22074 25467 47541 1364
54 48 4145 5528 9673 22600 26845 49445 1365
544 482 4205 5763 9968 22874 27776 50650 1366
548 484 4224 5938 10162 23150 28740 51890 1367
552 486 4245 6119 10364 23430 29737 53167 1368
556 488 4265 6305 10570 23714 30769 54483 1369
56 49 4286 6497 10783 24000 31837 55837 1370
55 48 4318 6764 11082 23846 32776 56622 1371

54 48 4350 7043 11393 23693 33743 57436 1372
54 47 4383 7333 11716 23540 34738 58278 1373
53 47 4416 7635 12051 23388 35763 59151 1374
51 46 4449 7949 12398 23238 36818 60056 1375
• غیر ساکن در روستایی منظور شده است .
شاخص‌ها و نماگرهای جمعیتی
عنوان شاخص یا نماگر واحد مقدار/تعداد درصد ‌تغییر نسبت به فصل ‌قبل درصد تغییر نسبت به فصل مشابه سال قبل
تعداد ازدواج ثبت شده رویداد 232459 3/15 8/0
تعداد طلاق ثبت شده رویداد 24818 9/11(1) 0/16
تعداد ولادت ثبت شده رویداد 315658 1/3 0/1
تعداد فوت ثبت شده رویداد 94455 5/2 0/10
(1) درصد تغییر، بر اساس اطلاع تجدید نظر شده فصل قبل که توسط سازمان ذی‌ربط صورت گرفته، محاسبه شده است.
مأخذ- سازمان ثبت احوال کشور.
شایان ذکر است برآوردهای فوق براساس رشد مشاهده جمعیت طی سالهای 75 – 1370 و با اعمال آخرین تقسیمات کشوری تا سال 1380 محاسبه شده است . ضمنآ اتباع بیگانه براساس تعریف جمعیت کشور ملحوظ و جمعیت عشایر در جمعیت مناطق روستایی آورده شده است .
برآورد جمعیت بازسازی شده استانهای کشور در سال 1383
روستایی شهری کل استان
22705554 44771946 67477500 کل کشور
1184649 2298023 3482672 آذربایجان شرقی
1206900 1689758 2896657 آذربایجان غربی
554949 692253 1247202 اردبیل
902302 3493343 4395645 اصفهان
236387 302490 538877 ایلام
312464 496018 808482 بوشهر
1541078 10390578 11931656 تهران
408503 424442 832945 چهار محال و بختیاری
2421029 4023291 6444320 خراسان
1441209 2836789 4277998 خوزستان
426571 536863 963434 زنجان
145826 433084 578910 سمنان
1117473 1101920 2219393 سیستان و بلوچستان
1764363 2559263 4323626 فارس
366410 767137 1133547 قزوین
59146 979278 1038424 قم
613896 932360 1546256 کردستان
875154 1505528 2380682 کرمان
648309 1272975 1921284 کرمانشاه
329520 344593 674113 کهگیلویه و بویراحمد
1097772 1291423 2389195 گیلان
876819 736872 1613691 گلستان
706574 1033070 1739644 لرستان
1354497 1441623 2796120 مازندران
442723 902197 1344920 مرکزی
731357 553568 1284925 هرمزگان
741689 990391 1732080 همدان

نمونه وظایف اداره کل آمار، طرح و برنامه :
1-مطالعه و بررسی احتیاجات برنامه ای جمعیت
2-تنظیم برنامه کلی جمعیت در سطح کشور با توجه به احتیاجات نواحی مختلف
3-انجام مطالعات لازم به منظور تهیه و تنظیم برنامه های جامع براساس نیازمندیهای جمعیت
4-بررسی طرحهای تنظیم شده و هماهنگ کردن آنها برای تصویب نهایی در هیات اجرایی
5-مدیریت و نظارت در امور مربوط به مطالعه و تحقیق درباره خط مشی آینده جمعیت در زمینه ایجاد تسهیلات و فراهم آوردن وسایل و امکانات در جهت رشد کیفی و کمی جمعیت
6-نظارت و ارزشیابی برنامه ها و طرحهای اجرایی
7-بررسی و سنجش برنامه ها و طرحها از نظر بازدهی یا انحرافات از معیارهای اصلی
8-تمرکز اطلاعات و تنظیم طرحها جهت استفاده به هنگام از آنها
9-تهیه و ارسال دستورالعمل ها و راهنمایی واحدهای تابعه به منظور تهیه و پیشنهاد طرحهای سالانه
10- شرکت در جلسات توجیهی طرحها و پیگیری لازم به منظور تصویب طرحها
11- تهیه و تنظیم و اجرای طرحها و برنامه های آماری مورد نیاز جمعیت در کلیه امور مربوطه
12- جمع آوری آمار و اطلاعات از کلیه فعالیتهای انجام شده توسط تمامی واحدهای جمعیت
13- طراحی و تنظیم چاپ متون گزارشات آماری طبق اصول و فنون مربوطه برای ارائه انتشار
14- انجام محاسبات و تجزیه و تحلیل آمار جمع آوری شده و انتشارات نتایج حاصله از آمارگیریها در مواقع لزوم
15- تهیه نمودار از فعالیتهای جمعیت، جهت درج در نشریات آماری و دستیابی مقامات مسئول به نتیجه فعالیتها
16- شرکت در جلسات، کمیسیونها و کنفرانسهای مربوطه
17- پیگیری سایر امور محوله مربوطه از سوی مقامات عالی جمعیت
18- مدیریت در امور مربوط به تهیه پیش نویس آیین نامه‌ها و لوایح و مقررات و بررسی و اظهار نظر نسبت به آیین نامه‌ها و لوایح مقررات تهیه شده
اهم فعالیتهای انجام شده توسط اداره کل آمار، طرح و برنامه
1- مشارکت در تهیه طرح جامع امداد و نجات کشور
2- مستند سازی طرح جامع امداد و نجات کشور (4جلد)
3- انجام طرح شبکه‌ای واحدها و اصلاح درجه بندی شعب
4- ارائه نظر کارشناسی در مورد طرحهای واصله
5- ارائه طرح تدوین جایگاه جمعیت در ارائه خدمات اجتماعی
6- تدوین و پیشنهاد نظام برنامه‌ریزی سالیانه جمعیت
7- تعامل با مرکز آمار ایران جهت تعریف اقلام آماری جمعیت
8- مشارکت در امر انتخابات جمعیت (تدوین آیین نامه انتخابات، دستورالعمل‌ها و فرمهای مربوطه، عضویت در دبیرخانه ستاد و ;)
9- بررسی و جمع بندی پیشنهادات واصله درخصوص پیش نویس مقدماتی آیین نامه اجرایی انتخابات
10- تهیه دستورالعمل نحوه تشکیل و اداره جلسات شورای اجرای شهرستان، هیات مدیره استان و شورای عالی
11- تهیه مجموعه اساسنامه‌های جمعیت از سال 1301 تا 1374
12- بررسی سیر اجمالی تحولات اساسنامه‌های جمعیت
13- تهیه فرمهای چارچوب ارائه گزارش‌عملکرد استانها و حوزه‌های ستادی
14- تهیه گزارش سالیانه از فعالیتهای استانها به صورت تفصیلی و چکیده
15- تهیه گزارش عملکرد و برنامه‌های سالیانه حوزه‌های ستادی در هر سال
16- تهیه دستورالعمل نحوه تاسیس شعبه جمعیت در شهرستانهای فاقد شعبه
17- ارائه طرح ایجاد کد یکپارچه جهت شناسایی اعضا و داوطلبان جمعیت
18-طرح تدوین ماموریتها، اهداف و استراتژیهای حوزه‌های ستادی جمعیت
19- شناسایی نیازها، ساماندهی و استقرار نظام آمار و اطلاعات جمعیت
20- انجام طرح ارزیابی عملکرد معاونت درمان وتوانبخشی
21- تهیه شاخص‌های ارزیابی عملکرد حوزه‌های ستادی
اهم فعالیتهای در دست اقدام اداره کل آمار، طرح و برنامه
1-طرح تدوین برنامه پنج ساله جمعیت
1-1- قرارداد طرح و عقد قرار داد نظارت براجرای طرح
1-2-برگزاری جلسات گروههای سه گانه (شناخت وضع موجودوتدوین استراتژی ،مطالعات
تطبیقی ،تدوین برنامه )
1-3-برگزاری همایش تدوین برنامه پنج ساله مورخ 21/8/82
1-4-اعمال نظردرخصوص گزارشهای شناخت وضع موجود ،مطالعات تطبیقی وگزارش نظامنامه اجراواستقراربرنامه پنج ساله تهیه شده توسط مجری
1-5-دریافت نظرات حوزه‌های مختلف جمعیت درخصوص گزارش وضع موجود
1-6-تدوین ماموریتهای کلان جمعیت
1-7-تدوین شاخص‌های برنامه‌ای جمعیت
1-8-تشکیل ستادهدایت وتصویب برنامه
1-9-بررسی وتصویب حوزه های ماموریتی جمعیت در جلسات ستاد
1-10-بررسی وتصویب راهبردهای برنامه پنج ساله جمعیت در جلسات ستاد
1-11-ارائه،بررسی وتصویب برنامه نهایی توسط ستادهدایت وتصویب برنامه .
2-طرح بررسی وضعیت و نحوه درجه بندی شهرستانهای فاقد شعبه
3-استقرار نظام آمار و اطلاعات در کل کشور
1-3- مکاتبه جهت نظرخواهی درخصوص نیازهای آماری از28استان .
2-3- نظارت و بررسی مرحله پیاده سازی پروژه استقرار نظام اطلاعات و آمار
4- تدوین نظام ارزیابی عملیات امدادی و تهیه شناسنامه وظایف حوزه‌های مختلف جمعیت هلال احمر

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله تجزیه و تحلیل نسبت های مالی pdf دارای 26 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تجزیه و تحلیل نسبت های مالی pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تجزیه و تحلیل نسبت های مالی pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله تجزیه و تحلیل نسبت های مالی pdf :

شرکت رینگ سازی مشهد

نسبت جاری یکی از نسبت های نقدینگی می باشد که با استفاده از آن می توان قدرت شرکت را در پرداخت بدهی های جاری شرکت تعیین کرد. بر اساس این نسبت منابع اصلی نقد شرکت برای پرداخت بدهی های جاری، دارایی های جاری می باشند.
نسبت جاری از تقسیم دارای های جاری بر بدهی های جاری حاصل می شود. هرچه نسبت جاری شرکت بزرگتر باشد آن شرکت در پرداخت بدهی های جاری خود، با مشکلات کمتری مواجه است. برای سازمان های وام دهنده این نسبت باید به طور متعادل 2 یا بیشتر از آن باشد که اعتباردهندگان تمایل به پرداخت اعتبار داشته باشند.

نسبت جاری شرکت رینگ سازی مشهد سال 82 (سهامی عام)
نسبت جاری شرکت رینگ سازی مشهد سال 83 (سهامی عام)
شرکت از لحاظ نقدینگی و نسبت جاری در وضعیت مطلوبی نمی باشد چون نسبت های جاری این شرکت تقریباً نزدیک به یک است و این به این معنی است که شرکت تقریباً معادل دارایی های جاری خود، بدهی جاری دارد و این از دید اعتباردهنده مناسب و مطلوب نمی باشد. در سال 83 این نسبت مطلوبتر از سال 82 است چون 044/1<94/0 لذا شرکت در پرداخت بدهی های جاری خود از محل دارایی های جاری در سال 83 با مشکلات کمتری تقریباً مواجه هستند.

نسبت آنی را که نسبت سریع هم می گویند از طریق تقسیم دارایی های آنی یا سریع بر بدهی های جاری حاصل می شود. این نسبت بیان می کند که توان شرکت در پرداخت بدهی های جاری از محل دارایی های آنی چه قدر است. البته لازم به ذکر است که این نسبت هرچه بالاتر باشد از دید اعتباردهندگان مناسب و مطلوبتر است. بر اساس تحلیل مدیران مالی مرز بین قدرت نقدینگی کافی و قدرت نقدینگی ناکافی شرکت را معادل یک بودن نسبت آنی شرکت می دانند.
از دید تحلیل گران مالی این نسبت های آنی محاسبه شده برای شرکت رینگ سازی مشهد برای سال 82 و 83 چون کمتر از یک هستند مطلوب نمی باشد این به معنی آن است که شرکت از محل دارایی های آنی خود قادر به پرداخت بدهی های جاری خود نمی باشد. این شرکت در سال 82 فقط 46/0 از بدهی های جاری خود را از محل دارایی های آنی می تواند پرداخت کند و در سال 83 هم فقط معادل 34/0 از بدهی های جاری خود را می تواند از محل دارایی های

 

آنی جبران کند.
لازم به ذکر است که هرچقدر نسبت های آنی و جاری کوچکتر باشند از دید مدیریتی مطلوبتر است. چون به هر میزانی که نسبت های جاری و آنی کوچکتر باشد یعنی دارایی های جای کمتری در شرکت وجود دارد و شرکت وجوه نقد کمتری را به صورت راکت نگهداری می کند که این هزینه های ناشی از راکت بودن سرمایه و هزینه های سرمایه را کاهش می دهد و منجر به افزایش کارآیی و بهره وری می گردد. لذا هرچه این نسبت های کوچکتر باشند از دید مدیریت مناسب تر است.
نسبت های فعالیت یا کارآیی:
نسبت گردش کالا: با استفاده از این نسبت، تعداد دفعاتی که شرکت در سال موجودی کالای خود را می فروشد، تعیین شده و برای محاسبه آن می توان بهای تمام شده کالای فروش رفته را بر موجودی کالا تقسیم کرد.

در حالت کلی، هرچه این نسبت زیادتر شود به معنای افزایش کارآیی مدیریت است.
گردش موجودی کالای شرکت رینگ سازی مشهد سال 83
این نسبت گردش م ک (31/4) نشان می دهد که شرکت در طی یک سال مالی تقریباً 30/4 بار کالاهای خود را می فروشد. به عبارت دیگر کالاها و موجودی انبار این شرکت 3/4 بار خالی و پر می شوند. این نسبت تقریباً گردش بالای موجودی ها را نشان می دهد و مطلوب است.
گردش دارایی ها:

نسبت گردش دارایی ها از تقسیم مبلغ فروش بر مبلغ دارایی های شرکت به دست می آید. این نسبت رابطه بین حجم فعالیت و ارزش دارایی ها را بیان می کند. هرچه این نسبت بالاتر باشد یعنی سطح فعالیت و حجم فروش بیشتر است و لذا نرخ های بالای این نسبت مطلوبیت بیشتری خواهند داشت.
گردش دارایی های شرکت رینگ سازی مشهد سال 83

این نسبت به علت پایین بودن نشان دهنده حجم پایین فعالیت است که چندان مطلوب نیست زیرا که حجم فروش شرکت نسبت به ارزش دارایی ها از اهمیت چندانی برخوردار ن

یست و قابل توجه نمی باشد. این مورد نشان دهنده عملکرد ضعیف مدیریت است.
نسبت دوره وصول مطالبات:

این شرکت مدت زمانی را که طول می کشد تا شرکت طلب خود را از اشخاص ثالث یا مشتریان وصول کند نشان می دهد. به طور متوسط نشان می دهد که چند بار در سال ح د وصول می شوند. هرچه این نسبت پایین تر باشد مطلوب تر است.

دفعات گردش ح د سال 82
دوره وصول مطالبات سال 82
یعنی به طور متوسط هر 688 روز یک بار ح د شرکت وصول می شود. این یک نسبت نامطلوب است.
دفعات گردش ح د سال 83
دوره وصول مطالبات سال 83
یعنی هر 420 روز یک بار حساب های دریافتی شرکت رینگ سازی مشهد در سال 83 وصول خواهد شد.
نسبت بدهی های بلندمدت به حقوق صاحبان سهام:

این نسبت مقدار یا درصد منابع مالی شرکت که توسط بستانکاران تأمین شده است را نشان می دهد و این نسبت هرچه کوچکتر باشد مطلوب تر است.

 

نسبت بدهی بلندمدت به حقوق صاحبان سهام سال 82

نسبت بدهی بلندمدت به حقوق صاحبان سهام سال 83
در سال 82، 18/0 یعنی معادل 18% از کل حقوق صاحبان سهام را بدهی های بلندمدت تشکیل می دهند. به عبارت دیگر 18% منابع مالی شرکت را در سال 82 بستانکاران تأمین کرده اند.
در سال 83، معادل 63% از کل منابع مالی شرکت را بدهی های بلندمدت تشکیل می دهند که نسبت سال 82 نسبت به 83 مطلوبتر است.
نسبت واریز بدهی:

این نسبت هرچه کوچکتر باشد مطلوب تر است.
نسبت بدهی بلندمدت به سرمایه:
این نسبت ترکیب ساختار سرمایه را نشان می دهد و همان نسبت محاسبه شده قبلی شرکت می باشد. این نسبت همان نسبت بدهی بلندمدت به حقوق صاحبان سهام است که در صفحات قبلی محاسبه شد.
نسبت بدهی کل به کل دارایی ها:
این نسبت از تقسیم کل بدهی ها بر کل دارایی ها به دست می آید. این نسبت

مبالغ و وجوهی را که از محل بدهی ها تأمین شده است را نشان می دهد.

نسبت کل بدهی به کل دارایی شرکت رینگ سازی مشهد سال 82

نسبت کل بدهی به کل دارایی شرکت رینگ سازی مشهد سال 83
درسال82، 75% از کل دارایی ها از محل بدهی ها تامین شده اند و در سال 83، معادل 67% از کل دارایی ها، از محل بدهی ها تأمین شده اند. این نسبت ترکیب ساختار سرمایه و رابطه های بین منابع اصلی سرمایه را بیان می کنند.
نسبت سود به فروش:
این نسبت بیان می کند که چند درصد از کل مبلغ فروش را سود تشکیل می دهد.
یعنی به عبارت دیگر از هر یک فروش، چه مقدار آن را سود شرکت است.
واضح است که هرچه این نسبت بزرگتر باشد مطلوبتر است.

نسبت سود به فروش شرکت رینگ سازی مشهد سال 82
نسبت سود به فروش شرکت رینگ سازی مشهد سال 83
09/0 درسال 82: تقریباً در سال 82، 09/0 از مبلغ فروش راسود تشکیل می دهد.
15/0 در سال 83: یعنی در سال 83، 15/0 از مبلغ فروش، سود است یا به عبارت دیگر از هریک ریال فروش، 15/0 ریال را سود تشکیل می دهد. نسبت سال 83، مطلوبتر از سال 82 است. چون میزان سود به فروش بیشتری را نشان می دهد.
نسبت بازده سرمایه گذاری ها: این نسبت نشان می دهد که به ازای هر ریال دارایی، چه مقدار سود عاید شرکت شده است. این نسبت هرچه افزایش یابد مطلوبتر است چون میزان سود بیشتری را در بر خواهد داشت.

 

نسبت سود به کل دارایی ها سال 82
نسبت سود به کل دارایی ها سال 83
درسال 82، شرکت به ازای هریک ریال دارایی معادل 072/0 یا 07/0 آن سود کسب کرده است. یا این که سود شرکت معادل 07/0 از کل دارایی ها است. در سال 83، شرکت به ازای هر یک ریال دارایی معادل 065/0 یا % آن سود کسب کرده است. از این لحاظ تقریباً عملکرد شرکت در هر دو سال یکسان بوده است.
نسبت EPS:

EPS شرکت رینگ سازی مشهد 1383
DPS شرکت رینگ سازی مشهد
درسال 83، شرکت رینگ سای مشهد به هر سهم از سهام شرکت معادل 262 ریال سود تقسیم می کند.
تجزیه تحلیل نسبت های مالی پارس خودرو: شرکت 7 برای سال 1382
ارقام به میلیون ریال

یعنی شرکت تنها 76/0 بدهی های خود را از محل دارایی های جاری می تواند پوشش دهد.

نسبت آنی شرک پارس خوردو
یعنی توانایی شرکت در پرداخت بدهیی هایش از محل دارایی های آنی خیلی ضعیف است.

یعنی در هر سال به طور متوسط 4 بار کالا به فروش رسیده یا انبار پر و خالی می شود.

یعنی معادل 94/0 از مبلغ کل دارایی ها شرکت فروش داشته است که این مطلوب است.

دوره وصول مطالبات شرکت پارس خودرو

یعنی به طور متوسط 441 روز طول می کشد تا ح د شرکت تسویه شوند. این زیاد مطلوب نیست چون از 360 روز بیشتر است.

نسبت بدهی بلندمدت به سرمایه شرکت پارس خودرو سال 82
نسبت بدهی بلندمدت به سرمایه پارس خودرو سال 81
یعنی 88/0 سرمایه و حقوق صاحبان سهام از محل بستانکاران تامین شده است.

با داشتن خرید نسیه می توان این نسبت را به دست آورد اما خرید نسیه را نداریم این نسبت هرچه کوچکتر باشد مناسبتر است.
نسبت سود به کل دارایی ها:

به ازای هر ریال دارایی، شرکت 023/0 آن سود کسب کرده است.

نسبت سود به کل دارایی شرکت پارس خودرو سال 82
درسال 81 معادل 023/0 و در سال 82 معادل 085/0 از کل مبلغ دارایی ها شرکت سودآوری داشته است.

 

شرکت پارس خودرو در سال 82 نسبت به سال 81 عملکرد بهتری داشته است و بازدهی بالاتر شرکت به معنای بهبود عملکرد مدیریت می باشد.
شرکت 10 شرکت رادیاتور ایران (سهامی عام)

 

یعنی دارایی های جاری شرکت بیشتر از بدهی های جاری اش است و شرکت در تامین و تسویه بدهی های جاری از محل دارایی جاری مشکلی ندارد.

یعنی شرکت می تواند 26/1 برابر از بدهی های جاری خود را از محل دارایی های جاری تسویه کند.

نسبت آنی شرکت رادیاتور ایران سال 81
شرکت فقط قادر است تا معادل 56/0 از بدهی های خود را از محل دارایی های آنی تأمین کند.
نسبت آنی شرکت رادیاتور ایران سال 82

یعنی شرکت قادر است که 72/0 از بدهی های جاری خود را از محل دارایی های آنی سریع خود پرداخت کند.

نسبت گردش م ک سال 81
نسبت آنی شرکت رادیاتور ایران سال 81

یعنی در سال 1382 شرکت رادیاتور ایران بطور متوسط 39/2 بار کالاهای خود را می فروشد. به عبارت دیگر تقریباً 5/2 بار انبار پر و خالی می شود.
عملکرد شرکت از این لحاظ در سال 82 به نسبت سال 81 بهتر و مطلوب تر بوده است.

دوره وصول مطالبات
تقریباً می توان گفت که 386 روز طول می کشد ح د شرکت رادیاتور ایران وصول شود. این نسبت چون از تعداد روزهای یک سال بیشتر است مطلوب نیست.

نسبت بدهی بلندمدت به سرمایه شرکت رادیاتور ایران سال 81
یعنی حدوداً 12/0 از سرمایه شرکت از محل بستانکاران تامین شده است.
نسبت بدهی های بلندمدت به سرمایه سال 82
یعنی حدود 02/0 از کل حقوق صاحبان سهام یا سرمایه شرکت از منبع بس

 

تانکاران تأمین شده است.

نسبت سود خالص به کل دارایی شرکت رادیاتور ایران سال81
نسبت سود خالص به کل دارایی ها شرکت رادیاتور ایران سال 82
در سال 81، شرکت رادیاتور ایران به ازای هر ریال دارایی هایش، معادل 06/0 ریال سود خالص کسب کرده است و در سال 82 نیز این شرکت به ازای هر ریال دارایی معادل 10/0 ریال سود کسب کرده است.
عملکرد این شرکت از لحاظ سودآوری در سال 82 مناسب تر بوده است و در کل روند سودآوری این شرکت مطلوب است.

783 = EPS سود هر سهم در سال 81
441 = EPS سود هر سهم در سال 82
شرکت رادیاتور ایران در سال 1381، سود هر سهم بیشتری داشته است و این نشاندهنده بهبود عملکرد مدیریت در این سال بوده است.
از آن جهت که هرچه سود هر سهم یا EPS افزایش یابد منجر به افزایش

قیمت سهام خواهد شد، شرکت رادیاتور ایران از این لحاظ روند نامطلوبی داشته است و در این راستا باید مدیران شرکت سیاست ها و خط مشی های مدیریتی را تا حدی تعدیل و دست خوش تغییر کند تا منتج به بهبود کارآیی و عملکرد شود و نتایج حاصل از این اف

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله نقش ارتباطات و وسایل ارتباط جمعی در پیشرفت جامعه pdf دارای 39 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله نقش ارتباطات و وسایل ارتباط جمعی در پیشرفت جامعه pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله نقش ارتباطات و وسایل ارتباط جمعی در پیشرفت جامعه pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله نقش ارتباطات و وسایل ارتباط جمعی در پیشرفت جامعه pdf :

نقش ارتباطات و وسایل ارتباط جمعی در پیشرفت جامعه

آگاه سازی جامعه و آموزش همگانی و توسعه مشارکت در پرتو رشد وشتاب روزافزون رسانه ها اهمیت فراوان دارد و نقش اطلاع رسانی به مردم وبالا بردن فهم و شعور سیاسی جامعه از اهم وظایف وسایل ارتباط جمعی است . در عصری که جهان پیوسته در حال کوچک شدن به سوی دهکده ای جهانی پیش می رود شناخت عملکرد و ماهیت رسانه ها برای احراز هویت فرهنگی و ارزشهای ملی نقش موثر و مفیدی دارد .
در مجموع انسان موجودی اجتماعی می باشد و به طور انفرادی نمی تواند زندگی کند و همواره از انزوا بیزار بوده است . امروزه دانشمندان به روشنی اعلام می کنند که حتی انسان های اولیه و قارنشین هم به طور اجتماعی زندگی می کردندح و گوشه گیری و عدم ارتباط با دیگران را نوعی بیماری روانی می دانند که سرچشمه بسیاری از اعمال غیر انسانی ودر نهایت به پوچی و حتی خودکشی فرد منجر می شود . نکته جالب این که در تمام تحقیقاتی که در مورد خودکشی در زندانهای خارج صورت گرفته محققین به این نتیجه رسیدند که بیشتر این خودکشی ها به صورت انفرادی و در سلول های انفرادی صورت گرفته است .

تعاریف ارتباط : کلمه ارتباط یا communication از ریشه لاتین communis به معنی اشتراک گرفته شده است . این کلمه در زبان فارسی به صورت مصدر عربی باب افتعال به کار می رود که در لغت به معنی پیوند دادن و ربط دادن و به صورت اسم مصدر به معنی بستگی پیوند پیوستگی و رابطه کاربرد دارد .
در مورد تمایز دو واژه ارتباط یکی به معنای مفرد communication و دیگری به معنای جمع communications محققان عقیده دارند کلمه ارتباطات به صورت مفرد نشانگر فرایند و جریانی است که پیام را از منبع یا فرستنده به مقصد یا گیرنده ارسال می کند اما کلمه ارتباطات به صورت جمع به معنی ابزار و وسایل پیام رسانی می باشد .
در صورتی که قصد پیام دهنده از انتقال پیام برای گیرندگان زیادی مطرح باشد آن را ارتباط جمعی می گویند . ویلبر شرام در کتاب فراگرد و تاثیر ارتباط جمعی می گوید : (( در فراگرد ارتباط به طور کلی ما می خواهیم با گیرنده پیام خود در یک مورد و مسئله معین همانندی یا اشتراک فکر ایجاد کنیم .)) فرهنگ انگلیسی به فارسی آریان پور برای لغت communication معادل های فارسی زیر را ارائه داده است : ارتباط خطوط ارتباطی وساسل ارتباطی مبادله گزارش ابلاغیه ابلاغ اطلاعیه نقل و انتقال مراوده اخبار مشارکت جلسه رسمی و سری فراماسیون ها عمل رساندن کاغذ نویسی مکاتبه و سرایت را ارائه داده است .
ارسطو فیلسوف یونانی شاید اولین اندیشمندی باشد که حدود 2300 سال پیش نخستین بار در زمینه ارتباط سخن گفت . او در کتاب مطالعه معانی بیان ( ریطوریقا که معمولا آن را مترادف ارتباط می دانند در تعریف ارتباط می نویسد : (( ارتباط عبارت است از جست و جو برای دست یافتن به کلیه وسایل و امکانات موجود برای ترغیب و اقناع دیگران .
انجمن بین المللی تحقیقات ارتباط جمعی تعریف زیر را برای ارتباط ارائه داده است : منظور از ارتباط روزنامه ها نشریات مجلات کتاب ها رادیو تلویزیون آگهی ارتباطات دور و پست است . همچنین ارتباط چگونگی تولید و توزیع کالاها و خدمات مختلفی را که وسایل و فعالیت های فوق به عهده دارند و مطالعات و تحقیقات مربوط به محتوای پیام ها و نتایج و آثار آن را در بر می گیرد .

ژوزف تی کلاپر در کتاب تاثیر ارتباط جمعی می گوید : (( ارتباط جمعی عبارت است از رساندن اطلاعات ایده ها و برداشتها از طریق وسایل ارتباط و دریافت این اطلاعات به وسیله عده زیادی از انسان ها در یک زمان . )) او در این مورد اضافه کرد که یکی از ویژگیهای ارتباط جمعی عظمت نفوذ آن است .
سادنی هید در کتاب برنامه های رادیو و تلویزیون در آمریکا در این باره می گوید : واژه ارتباط جمعی حاوی پنج ویژگی است :
1- تعداد گیرندگان وسایل ارتباط جمعی نسبتا زیاد است .
2- ترتیب گیرندگان بسیار متنوع است .
3- با ارسال پیام از طریق وسایل ارتباط جمعیی نوعی تکثر پیام به وجود می آید .
4- توزیع پیام سریع است .
5- هزینه برای مصرف کننده کم است .
تعاریف گوناگونی درمورد ارتباط وجود دارد که از بحث این تحقیق خارج است . چون هر دانشمندی از یک نقطه نظر به ارتباط نگاه کرده است . بعضی به پیام توجه کرده اند و بعضی به معنی یا فرستنده و گیرنده پیام و حتی تاثیرات آن بر محیط و جامعه ولی به طور کلی تعریف جامع زیر نوشته دکتر علی اصغر کیا در کتاب ارتباطات جمعی و روابط بین الملل جالب است : (( ارتباط عبارت است از فراگرد انتقال پیام از سوی فرستنده برای گیرنده مشروط برآن که در گیرنده پیام مشابهت معنی با معنی مورد نظر فرستنده پیام ایجاد شود . )) این تعریف یک توضیح ریاضی نیز دارد . هر چه معنای مورد نظر در فرستنده پیام با معنی متجلی شده در گیرنده پیام مشابهت بیشتری داشته باشد ارتباط کاملتر خواهد بود .

ارتباط عبارتست از جریان پویایی که در آن تبادل اطلاعات صورت می‌گیرد. این جریان می‌تواند چهره به چهره یا رودررو باشد که آن را ارتباط مستقیم یا میان فرد می نامند. در این نوع ارتباط شخص پیام دهنده یا پیام گیرنده با یکدیگر تماس دارند و به همین جهت پیام دهنده و پیام گیرنده می‌توانند به نوبت نقش خود را تغییر دهند. و هر کدام به جای دیگری ایفای نقش نماید.

ارتباط ترجمه لغت Communication است. هر چند استعمال این لغت در کتب نوشته‌های فارسی عمومیت ندارد اما با این وصف از سایر لغات متداول تر به نظر می‌رسد. ریشه این لغت کلمه لاتین Communis است که می‌توان آنرا به تفاهم و اشتراک فکر ترجمه کرد. وقتی که با شخصی ارتباط برقرار می‌کنیم کار ما در حقیقت برقراری یک نوع اشتراک فکر و تفاهم اندیشه با اوست. مفهوم واقعی ارتباط با توجه به ریشه لاتین آن (در میان گذاشتن و تقسیم کردن) مفهئمی است که لازمه آن فقط یک فرستنده فعال و یک گیرنده انفعالی نیست بلکه بازخورد یا فیدبک Feed back دومی را که نیز تغییر دهنده طرز رفتار اولی است به حساب می‌آورد. و از آن مهمتر مستلزم شرکت فعال تمام افراد ذی نفع در روند ارتباط نیز هست. و ارتباط در این حالت به صورت یک جوح چند بعدی با بازخورد در می‌آید.

نگاه اجمالی
ارتباط را می‌توان جریانی چند طرفه دانست که طی آن دو یا چند نغر به تبادل افکار ، نظریات ، احساسات و حقایق می‌پردازند و از طریق بکاربردن پیامهایی که معنایش برای کلیه آنها یکسان است به انجام این امر مبادرت می‌ورزند. هنگامی که ارتباط را کوشش آگاهانه فرستنده پیام برای سهیم ساختن گیرنده در اطلاعات ، عقاید و طرز فکرهایش می‌دانیم، مسئله تفاهم و هماهنگی فرستنده و گیرنده اهمیت اصلی و اساسی خود را به دست می‌آورد، هرگونه انتقال پیام بین فرستنده از یک طرف و گیرنده از طرف دیگر ارتباط محسوب می‌شود.
چه فرستنده انسان باشد و چه یک دستگاه مکانیکی ارسطو فیلسوف معروف هدف ارتباط را جست و جو برای دست یافتن به کلیه وسایل و امکانات موجود برای ترغیب و امتناع دیگران می‌داند. به این صورت که برقرار کننده ارتباط از هر راه و وسیله‌ای که امکان داشته باشد طرف مقابل ارتباط یا مخاطب خود را تحت نفوذ در آورده و نظر و عقیده خود را به او بقبولاند. البته برای ارتباط تعاریف متعدد و مختلفی از سوی صاحب نظران و پژوهشگران ارتباطات ارائه شده است هر یک از صاحب نظران امور ارتباطات با توجه به زاویه دید و اهمیتی که برای عناصر ارتباط قائل هستند ارتباط را تعریف کرده‌اند. که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.

عقیده ابراهیم رشیدپور درباره ارتباط
ارتباط جریانی است که طی آن دو نفر یا بیشتر از طریق کاربرد پیامهایی که معنای آن برایشان یکسان است به تبادل افکار ، نظرات ، احساسات و عقاید خود می‌پردازند.

قربانیان تلویزیون
احمد یحیایی ایله ای
اشاره
تاثیر پذیری اکثریت خاموش جامعه از تلویزیون و برنامه های ماهواره ای تلویزیونی بسیاری از اوقات کشورهایی از جهان سوم را با بحران فرهنگی روبرو کرده است.
تلویزیون هر روز بر ما تسلط بیشتری می یابد و ما بایستی نگران آثار مخرب برنامه های تلویزیونی برای کودکان و خانواده های خود باشیم. این حق ماست و می بایستی عکس العمل نشان دهیم. اگر چه تلویزیون فی نفسه مطرود نیست اما برنامه های تلویزیونی در مجموع زیانبار بوده اند. در غرب به نوعی و در شرق به شکلی دیگر خطر برنامه های مخرب و منحط تلویزیونی احساس می‌شود.
ما بدبختانه فرزندانمان را با تلویزیون تربیت می کنیم وقتی می خواهیم آنان را ساکت کنیم برای آنان تلویزیون روشن می کنیم و یا آنان را به تماشای برناه هایی که خودمان هم نمی دانیم چه هستند دعوت می کنیم . خودمان هم متاسفانه عادت کرده ایم به آنچه پخش می شود فقط خیره شویم و نگاه کنیم . بشر با تولید نیازمند به شناخت دنیای اطراف خود است و انتقال فرهنگ و روحیه مدنی می تواند به صورتی سالم و سازنده انجام گیرد اما به نظر می رسد تلویزیون یک مانع اصلی بر سر راه رسیدن به دنیای بهتر است پس ما بایستی از آثار سوء این جعبه جادویی آگاه شویم و در ارتباط با تلویزیون مسؤولیت خود را بپذیریم .
«تلویزیونی که می تواند دارای اثرات کاملاً مخرب باشد می تواند به صورت ابزار مفیدی نیز در خدمت تعلیم و تربیت درآید تلویزیون می تواند چنین باشد ولی خیلی غیر محتمل است که چنین بشود.»
ساخت برنامه های با ارزش وقت بیشتر و تخصص بالاتری لازم دارد اما افرادی که بتوانند برای مدت زمان پخش برنامه های بد بسازند زیاد هستند و این مسأله را حل می کند.
اما بایستی برنامه هایی ساخته شود که ضمن جذاب بودن دارای کیفیت مطلوبی نیز باشند اگر چه بعضی معتقدند که تلویزیون برای جلب مشتری تلاش می کند نه برای بالا بردن کیفیت. برای پخش برنامه های احترام برانگیز و انتخابی بایستی کارگزاران برنامه های تلویزیون آموزشهایی جهت بالا بردن و درونی کردن تعهد اخلاقی برتر ببینند تا از سطحی نگری که خطری جدی است نجات یابیم.

کودکان قربانیان تلویزیون
نمی توان کودکان را برای زمانی که در مقابل صفحه تلویزیون صرف می کنند سزنش کرد و اینکه آنها تقصیری ندارند که از طریق تلویزیون اطلاعات دگرگونه شده را دریافت می دارند.
جان کندری می گوید: « قرار نیست که تلویزیون از بین برود از سویی خیلی کم احتمال دارد که تلویزیون فضای مناسبی را برای اجتماعی کردن کودکان ایجاد کند.»
در گذشته کودکان ناظر فعالیت بزرگترها بودند و آنچه را خانواده طی یک نسل به آنان آموخته بود الگویی برای نسل آینده می شود اما اکنون باید دریابیم که کودکان از محیط اطراف خود چه چیزهایی را فرا می گیرند؟ عواملی که محیط اطراف آنان را می سازد چه نام دارد؟ و تلویزیون به عنوان یکی از این عوامل چه می کند و چه باید بکند؟
در صفحه 3 کتاب تلویزیون خطری برای دموکراسی زیر عنوان « چرا بچه ها تلویزیون تماشا می کنند؟»‌ آمده است که : انگیزه کودکان از نشستن در پای تلویزیون با خواست بزرگترها فرق دارد. بزرگترها به اقرار خودشان برای سرگرمی به تماشای تلویزیون می پردازند ولی کودکان ضمن اینکه طالب سرگرمی هستند غالباً برای فهمیدن دنیای اطراف به تلویزیون می نگرند. بزرگترها معمولاً اهمیت کمری برای تلویزیون قایل هستند و به آن با یک ساده باوری آگاهانه نگاه می کنند». تبلیغات تلویزیونی روی شخصیت کودکان، باورهای کودکان و اعمال کودکان به شدت مؤثر می افتد. معمولاً‌ کودکان از دو سالگی تماشای فیلمهای کارتونی را شروع و تقریباً در 6 سالگی به تماشای تلویزیون عادت می کنند. یعنی قبل از اینکه به مدرسه بروند با تلویزیون دوست می شوند.
به نظر می رسد تلویزیون به عنوان اعتبار معلم و معلمی پایان بخشیده است یا دارای این چنین قدرتی است زیرا امروزه دانش آموزان در حالی قدم به مدرسه می گذارند که به شدت از تکنیک تلویزیون و اثرات روانی آن متأثر شده اند و در حالی که مکانیسم تصویری و بصری تلویزیون ریشه در اعماق آنان دوانده است با سیستم کتاب و حروف چاپی وارد یک نزاع درونی و روانی می شوند این درگیری قربانیان زیادی را می طلبد. کودکان و دانش آموزان که نمی توانند و یا نمی خواهند از طریق قرائت آموزش ببینند و یا اصولاً توانایی خواندن را ندارند نوآموزانی که قادر به درک تسلسل منطقی حتی یک پاراگراف نیستند و نمی توانند افکار خود را برروی چند جمله مکتوب متمرکز کنند دیگر قادر نیستند بیش از چند دقیقه به بیان شفاهی معلم ویا یک سخنرانی توجه کنند و ارتباط منطقی جملات و مطالب را به خاطر بسپارند و یا حتی فراگیرند.»
کودکان بر خلاف بزرگسالان که با دیگر رسانه ها ارتباط دارند بیشتر با تلویزیون در ارتباط هستند. به عقیده پژوهشگران علت علاقه کودکان به تلویزیون این است که به آنان امکان می دهد تا در ماجراهای پشت پرده زندگی کودکانه خود رسوخ کنند و دنیا و مردم را بهتر بشناسند.» وقتی کودکان ما به دنیا می آیند باید کار دشواری را انجام دهند و آن انطباق پذیری به شکل صحیح روشن می شود و برآنان است که کودکان را برای وظایف آینده آماده کنند اما وقتی دیگر کسی به کودکان کمک نمی کند که دنیا را بشناسد آنان دست به دامان تلویزیون می شوند . در حال حاضر پدران و مادران وقت اینکه دنیای وسیع اطراف را به کودک بیاموزند از دست داده اند و از سویی تلویزیونی برای کودکان دست یافتنی ترین دریچه به دنیای افراد بالغ است. پس تلویزیون به کودک یک تصویر یا خیال دگرگونه ارائه میدهد زیرا در تلویزیون بیننده بیشتر از آنچه می بیند تأثیر می پذیرد و این نگرانی در مورد کودکان که بزرگ می شوند وجود دارد. از خودمان باید بپرسیم برنامه های تلویزیونی بر روی رفتار کودکان چه تأثیراتی می گذارد؟
برنامه های خشن نه تنها در کوتاه مدت تأثیرات منفی بر کودکان می گذارد بلکه بر اعتقادات و ارزشهای آنان مؤثر واقع می شود. قدرت نمایی های ستاره ها و قهرمانان خیالی فیلمها به کودکان چه می آموزد؟ بدون شک به آنان تلقین می کند که هر کس قدرت بیشتری دارد حق با اوست و او هست که به هدف می رسد و با زور است که می توان هر چیزی و هر خواسته ای را به دست آورد. با همه اینها به نظر می رسد همه آنچه در دنیای جهان سومی رخ می دهد نتیجه رسانه هاست و متاسفانه سیاستگذاران و برنامه سازان شناخت بیشتری از نیازها ، علاقه مندیها به نظرات و عکس العملهای مخاطبان و ماهیت خود رسانه داشته باشند. می توانند مسؤولانه تر برنامه ریزی کنند.»
تلویزیون رسانه ای بی رحم
رسانه ها به جای تأثیر گذاری مثبت بر مردم و بخصوص کودکان می توانند کارکرد و پیامدهای منفی داشته باشند. تلویزیون بخصوص به کسانی که شناخت کافی از تلویزیون و برنامه های آن ندارند رحم نخواهد کرد گسترش خشونت و هیجان و همچنین سطحی نگری کسانی را که منتقدانه و آگاهانه به تلویزیون و برنامه های آن توجهی نمی کنند قربانی خواهد کرد و آنان را در معرض آسیبهای جدی اجتماعی قرار خواهد داد . به همین علت گروه عمده ای که پایمال می شوند کودکان امروز ما هستند.
با توجه به اینکه اکنون تلویزیون ، قصه گو ، نصیحت گر، معلم و پدر و مادر ملی بچه ها شده است. والدین بایستی به کودکان بگویند و آنان را توجیه کنند که تلویزیون منبعی قابل اطمینان برای شناخت دنیای خارج نیست و برای اینکه بچه ها کمتر تلویزیون ببینند باید تفریحات دیگری مهیا شود.
پدران ، مادران و مدرسه تا حد امکان باید به کودکان کمک کنند و درصدد کاهش تأثیرات سؤ تلویزیون در زندگی کودکان و نوجوانان برآیند. اما متأسفانه بسیاری از والدین از جنبه های منفی تلویزیون آگاهی ندارند یا به آن اعتقادی ندارند و اکنون به نظر می رسد که کنترل والدین بر فرزندان بیشتر بر روی مدت زمان تماشای تلویزیون است و آنان به نوع برنامه های تلویزیونی حساسیت چندانی ندارند.» کودکان به چشمان خود اعتماد می کنند پس آنچه از تلویزیون می بینند قابل اعتماد است اما مدرسه باید به کارگیری تلویزیون را به بچه ها بیاموزد از بچه ها بخواهد که برنامه های تلویزیون را به بحث بکشانند و نقد کنند و در نهایت باید کودکان بیاموزند که با دید انتقاد آمیز به تلویزیون و اطلاعات آن بیندیشند ولی متأسفانه بچه ها هر چه بخواهند نگاه می کنند بدون آنکه تأثیرات آن را بدانند و با این بمباران مشکلاتی مخرب برای کودکان خانواده ها و جامعه ایجاد می شود.
تلویزیون با افراط در توسل به داستانهای افسانه ای با پرداختن افراطی به ستاره شدنها و با قلب کردن و واژگونه نشان دادن گفت و گوهای مردمی در درون جامعه سطحی نگری تحمیل می شود امروزه تلویزیون به یک قدرت غیر قابل کنترل بدل شده است پس با همین تعریف همواره یک زبان بسیار جدی از ناحیه تلویزیون بر مردم یا شاگردان نابالغ در راه بوده و هست متأسفانه تلویزیون زمانی را از ما می گیرد که نیاز داریم در آن فرصت به شناخت دنیا و پیدا کردن جای خودمان از آن بهره گیریم. من پیشنهاد می کنم اگر می خواهید استراحت کنید و اگر می خواهید زندگی کنید یک شب تلویزیون راخاموش کنید وگرنه تلویزیون هم وقت شما را صرف می کند و هم محتوی خود را بر شما تحمیل می نماید.

پیشرفت معنوی تلویزیون، ارتباط نزدیک با خدا
در سریال روز حسرت که مناسبتی ماه رمضان 1387 بود و از شبکه یک تلویزیون پخش شد و دیروز به اتمام رسید. همه خزعبلاتی که به اسم فیلم‌نامه بود به کنار. اینکه در مورد عاقبت مردم تصمیم گرفتند کف مرا ببریده‌است!
مثلا حاج آقا فرامرز قریبیان در اواسط فیلم یک میلیارد تومن نزول توسط پسرش گرفته بود که آخر فیلم هم معلوم نشد چی شد. ولی آقا رو فرستادند بهشت!
مسخره و بی معنی و چرت و پر از اشکالات سناریو و بدتر از همه پر از خرافات و جعلهای مذهبی و لاطائلات فرط… بدبختی بزرگ این است که نمایندگان مجلس از صدا و سیما بابت نوآوریهای ویژه‌برنامه‌های رمضان تشکر کردند!

اهمیت تلویزیون
تلویزیون، رسانه ارتباط جمعی است و از این رو، اهمیت ویژه‏ای دارد. این رسانه، یکی از پل‏های ارتباطی میان مخاطب و سیاست، نظام، اجتماع، اخبار و حوادث شمرده می‏شود. تلویزیون یک الگوی یادگیری اجتماعی است و مردم از راه «یادگیری مشاهده‏ای»، الگوهای بسیاری را از این رسانه می‏آموزند و به آن عمل می‏کنند. این رسانه، وسیله‏ای برای همسان کردن نگرش‏ها و رفتار مخاطبان است. سرگرم کردن مخاطبان، از دیگر ویژگی‏های تلویزیون است؛ چرا که مخاطب از این راه می‏تواند از زیر بار فشارهای روانی زندگی شهری، فرار و تجدید نیرو کند. ویژگی سرگرم کنندگی تلویزیون سبب می‏شود تا برنامه‏سازان، قالب‏های تلویزیونی را بر مبنای جذابیت، جلب مشتری و رضایت‏مندی آنها شکل دهند. تلویزیون، سبب عمومی شدن دانش و آگاهی، آشنایی مردم با پیشرفت‏های جوامع دیگر و پدید آمدن انگیزه‏های قوی‏تر برای رقابت می‏شود. به این ترتیب، مردم به تلویزیون به عنوان رسانه‏ای می‏نگرند که هر لحظه جهان را به آنها می‏نمایاند.

آسیب‏ها و فواید تلویزیون
برخی از اندیشمندان معتقدند با استفاده از تلویزیون، به راحتی می‏توان یک جریان فکری به وجود آورد. امروزه تلویزیون تا دورترین روستاها راه یافته است و آنتن‏های کج و کوله آن را بر فراز آپارتمان‏های مرتفع تهران تا خانه‏های کوچک روستایی می‏توان دید. از این روست که تلویزیون را می‏توان دانشگاه عمومی گسترده‏ای با مخاطبانی در گروه‏های گوناگون در نظر آورد. برنامه‏های تلویزیون می‏تواند آثار مطلوب و نامطلوبی بر مخاطبان بگذارد. تأثیر گذاری تلویزیون به علت شنیداری و دیداری بودن آن، در مقایسه با دیگر رسانه‏های ارتباط جمعی بیشتر است. تلویزیون می‏تواند در زندگی مدرن امروز بسیار سودمند یا زیان‏بخش باشد. این رسانه به علت اینکه بسیاری از مردم با آن سر و کار دارند و اوقات بیکاری خود را با آن می‏گذرانند، می‏تواند آگاه کند، بیاموزد، تشویق کند و احساس را برانگیزاند. نمایش برخی فیلم‏های سینمایی که دربردارنده خشونت زبانی و بدنی است، از جمله آسیب‏های مخرب تلویزیون بر مخاطبان به شمار می‏رود. برخی آگهی‏های تجاری، مصرف‏گرایی را میان مردم جامعه رواج می‏دهد که این وضعیت را نیز می‏توان از آسیب‏های تبلیغی تلویزیون نام برد.

تأثیر تلویزیون بر افکار عمومی
تلویزیون، یکی از مؤثرترین و گسترده‏ترین دستگاه‏های پیام‏رسانی در جهان امروز به شمار می‏آید. این رسانه در مقایسه با دیگر رسانه‏ها به دلیل استفاده از جاذبه‏های تصویری و هنری، تأثیرگذاری بیشتری بر افکار عمومی و رفتار مخاطبان خود دارد. در واقع، تلویزیون با آموزش مفاهیم فرهنگی و اعتقادی، ترسیم و تبیین نمودهای برجسته و الگوهای مثبت و منفی، تبلیغ و ترویج مصرف کالاها و محصولات داخلی و خارجی، نهادینه‏سازی هنجارهای مناسب و نامناسب و حتی تغییر ذایقه و ذوق بینندگان، از جایگاهی کاملاً استثنایی در این مسئله برخوردار است و حتی می‏تواند رهبری افکار عمومی جامعه را در دست گیرد.

تلویزیون و اوقات فراغت
تلویزیون، رسانه‏ای فراگیر و بانفوذ است که با وجود گسترش برخی رسانه‏های غربی، همچنان سهم عمده‏ای از اوقات فراغت مردم کشور را به خود اختصاص داده است. به یقین، یکی از ضرورت‏های جامعه، شاد بودن است. تلویزیون در مقام رسانه‏ای سرگرم‏کننده باید بکوشد شادی را در مردم ایجاد کند. البته این شادی نباید با لودگی، ابتذال و بی‏بندوباری یکی شود؛ زیرا تلویزیون افزون بر سرگرم کردن مخاطب باید فرهنگ‏سازی کند و نباید به هر قیمتی بینندگان را بخنداند.

تلویزیون، دین و انتقال مفاهیم دینی
امروزه تعداد زیادی از رسانه‏ها به ویژه شبکه‏های رادیویی و تلویزیونی، دست‏اندرکار انتقال و آموزش مفاهیم دینی هستند و با وجود مشکلات فراوانی که در مسیر آنها وجود دارد، مخاطبان بسیاری را به خود جلب کرده‏اند. در ایران، یکی از شیوه‏های انتقال مفاهیم دینی به مخاطبان، بهره‏گیری از تلویزیون است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم انجام می‏گیرد. روش مستقیم، پیام‏هایی است که محتوای مورد نظر آنها به طور صریح به مخاطب ارائه می‏شود. روش غیرمستقیم، پیام‏هایی است که محتوای آنها با بهره‏گیری از قالب‏هایی همچون ضرب‏المثل، تمثیل، داستان و روایات تاریخی و نیز استفاده از شیوه‏های هنری مانند اجرای نمایش، مسابقه، بازی، نقاشی، فیلم و عکس منتقل می‏شود. در این میان، یکی از عوامل موفقیت رسانه‏ها در انتقال مفاهیم دینی، بهره گرفتن از زبان غیر مستقیم است؛ چرا که زبان مستقیم در جهان امروز به صورت تحمیل و القای باورها به مخاطب در آمده و برای شکل نگرفتن فرهنگ القایی در ذهن مخاطب، باید به بیان غیر مستقیم روی آورد.
دیدگاه حضرت امام خمینی رحمه‏الله و مقام معظم رهبری درباره تلویزیون
از دیدگاه امام خمینی رحمه‏الله و مقام معظم رهبری، تلویزیون، ویژگی‏های خاصی دارد. این رسانه باید نقش آموزشی و پرورشی داشته و مربی خوبی برای مخاطبان خود باشد. در واقع، تلویزیون باید به دستگاه آموزشی برای مردم تبدیل شود؛ اسلام را به شکل درست به مردم معرفی کند؛ به ارزش‏های اسلامی پای‏بند باشد؛ فلسفه انقلاب را به نسل جوان جدید بفهماند و مفهوم استقلال و آزادی را بیش از پیش نهادینه کند. مردمی باشد و با توجه به حقوق همه طبقه‏های اجتماعی، نظر آنان را بازتاب دهد. افزون بر آن، به پرورش مخاطبان اندیشمند، مستقل و حساس به سرنوشت کشور و آزادمنش بیندیشد. نباید جوانان را از خودشان غافل کند، بلکه باید با ساخت برنامه‏های هدفمند، آنها را مبارزی آزادمنش بار آورد. مستقل و خودکفا باشد و در یک کلام، باید با گسترش فساد، خشونت و فحشا مقابله کند. فرهنگ اندیشه‏ورزی را گسترش دهد و اسلامی، انقلابی و مردمی بودن را در برنامه‏هایش بگنجاند و پدیدار سازد.
تماشای تلویزیون از طریق موبایل در ایران ممکن میشود
پژوهشگران الکترونیک و ارتباطات کشورمان موفق به طراحی سیستم پخش دیجیتالی تصاویر دستی (DVB-H) شدند که با راه‌اندازی پایلوت آن در کشور تا پایان سال جاری می‌توان برنامه‌ها و سریال‌های تلویزیونی را از تلفن همراه نیز تماشا کرد.
مهندس محمود فخرایی، معاون فنی شرکت سازنده این سیستم در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: به منظور دریافت تصاویر دیجیتال بر روی گیرنده‌های متحرک و گوشی‌های تلفن همراه این شرکت با حمایت وزارت صنایع – سازمان صنایع نوین – در حال ساخت نمونه فرستنده‌های DVB-H خود می‌باشد که اولین پخش آزمایشی آن در نمایشگاه بین‌المللی IBC هلند – که یکی از معتبرترین نمایشگاه‌های تجهیزات رسانه‌ای در جهان است – در شهریور ماه امسال تست خواهد شد و امید است تا با راه‌اندازی پایلوت این سیستم تا پایان سال جاری، پخش آزمایشی آنرا با کمک سازمان صداوسیما در کشور آغاز کنیم.

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله سنجش تکوینی pdf دارای 30 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله سنجش تکوینی pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله سنجش تکوینی pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله سنجش تکوینی pdf :

سنجش تکوینی

فهرست مطالب :
عنوان : صفحه :
سنجش پرونده ای 1
پرونده اختصاصی 1
سنجش پرونده ای و تدریس مبتنی بر زمینه 8
تعریف ارزشیابی 18

ارزشیابی تکوینی 19
خود سنجی یا ارزشیابی از خود 22
فرم درجه بندی شخصی 23
گزارش شخصی 23
نمونه فرم خود سنجی 24
مواد آموزش شخصی 26
باز خورد حاصل از ضبط صدا و ضبط تصویر 28
محاسن و معایب روش خود سنجی 29
منابع 31

« سنجش پرونده ای »
معلمان عموماً بر این باورند که پرونده ای که آنان از دانش آموزان خود تهیه می کنند ابزار مهمی برای سنجش پیشرفت شاگرد و دارای چنان قابلیت انعطافی است که زمینه ساز رویکردهای گوناگون تدریس است . این پرونده سنجشی که حاوی اطلاعات فراوان و مستمر راجع به وضعیت پیشرفتهای دانش آموز است . برای قضاوت درباره شاگرد و مقایسه او با سایر دانش آموزان ، تصمیم گیر ی درباره جایدهی دانش آموز ، یه بکار گیر ی شیوه های متناسب تدریس ، و بررسی ثمر بخشی فعالیتهای معلم به کار می آید . این روش را برخی از محققان به عنوان یک شیوه مستقل و متفاوت سنجش به حساب می آورند که فرصتهای مناسبی را در اختیار معلم قرار می دهد تا سنجش دانش آموزان را به تدریس کلاس مربو ط نماید .
(آشباخر ، 1991 ؛ فرید من ، 1993 )
پرونده ای اختصاصی که برای دانش آموزان تهیه می شود . اگر چه معمولاً محتوای متفاوتی دارند و هدفهای کما بیش مختلفی را دنبال می کنند . عموماً نموداری از فعالیتهای دانش آموزان و حاوی پیشرفت کار ، انگیزه و علاقمند یو ، خود سنجیهای شاگرد هستند ( هرمان و همکاران ، 1993 ؛ آرتر و اسپاندل ، والنسیا و کالفی ، 1991 ؛ پاولسون و همکاران ، 1991 ) .
این پرونده ا گاهی توسط معلم ، گاهی با همکاری معلم و شاگرد و گاهی توسط یک ارزشیابی کننده خارج از کلاس درس تهیه می شود . چگونگی ارزشیابی این پرونده ها نیز با یکدیگر متفاوت است . این کار گاهی به رو ش نمره گذاری کلی یا تفضیلی ، و گاهی از طریق توصیف وضعیت دانش آموز صورت می گیرد .
رزنیک و رزنیک کارکرد سنجش یا آزمون در دوره کنونی را در س

ه مقوله اصلی توضیح داده و گفته اند که سنجش پرونده ای ابزار کار آمدی در هر سه مورد ( یعنی در اجرای تدریس ، گزینش و گواهی دادن به دانش آموز ، و ارزشیابی ثمر بخشی برنامه ها ) است . آنها می گویند برای هر نوع از سنجش موضوعات گوناگون و روابط متفاوت بین نتایج آزمون و برنامه درسی و تدریس وجود دارد .
آن نوع از سنجش که به اجرای تدریس مربوط است باید با برنامه در

سی ارتباط داشته باشد . هدف از این سنجش آن است که به معلّم و شاگرد کمک کند تا در مورد میزان دانش شاگرد ( یعنی آنچه می داند و آنچه نمی داند ) و سطح مهارت های او اطّلاعات لازم را به دست آورند و این اطّلاعات را راهنمای تدریس قرار دهند . وصول به این هدف مستلزم سنجش مداوم ، بازخورد دادنِ سریع به دانش آموز ، و دستیابی به اطّلاعات دقیق راجع به او است .
نوع دیگری از سنجش که برای گزینش و پذیرش و یا گواهی دادن به دانش آموز به کار می رود باید همراه با دریافت اطّلاعات دقیق راجع به وی باشد . این نوع سنجش که معمولاً در آموزش ویژه به کار گرفته می شود وسیله ای برای پیش بینی عملکردهای آتی دانش آموز است و نیازی ندارد که به برنامه درسی ارتباط داشته باشد . همچنین ، به نظر رِزنیک و رِزنیک ، این آزمون ها می تواند حالت غیر مستمرّ داشته باشد و نیازی به بازخورد سریع نیز ندارد . به نوشته آنها « در سنجشی که برای گزینش صورت می گیرد مهمّ این است که بتوانیم ، با کمک یک استاندارد مشترک ، دانش آموزان خود را با شاگردان سایر مدارس مقایسه کنیم .
در نوع سوم سنجش ، یعنی ارزشیابی میزان ثمر بخشی عمومی برنامه ها هدف این است که اطّلاعاتی راجع به عملکرد کلّی مدرسه به دست آوریم و به همین جهت به اطّلاعات دقیق راجع به یکایک دانش آموزان و مهارت های آنها نیازی نداریم . همچنین ،‌ به بازخورد سریع و آزمون مستمرّ نیز احتیاجی نیست .
برخی دیگر از محقّقان ،‌ علاوه بر ثمر بخشی عمومی آزمون ها که مورد توجّ

ه معلّمان و مسؤولان آموزشی و دیگر نهادهای دولتی است ، به ضرورت پاسخگویی آزمون ها به نیازهای خود دانش آموزان و والدین آنها توجّه کرده و آن را یک ضرورت اخلاقی و وظیفه اختصاصی سنجش شاگرد دانسته اند ( نگاه کنید به بِرگس ،1992 ، و فار ، 1994 ) . آنها این « پاسخگویی به شاگرد یا مُراجع » را تا حدّ پاسخگویی به والدین و سرپرستان نیز فر

ا می برند و معتقدند که معلّم باید نتایج سنجش و تدریس را نه تنها با شاگرد در میان گذارد بلکه والدین و افراد ذیصلاح خارج از کلاس درس را نیز در جریان امر قرار دهد . نوع اطّلاعاتی که به هر یک از این افراد ارائه می شود ممکن است با دیگری متفاوت باشد . اطّلاعات مورد نیاز معلّم و شاگرد این است که پیشرفت شاگرد را مشخّص کنند و به این وسیله برنامه تدریس را تدارک ببینند . امّا عموم مردم نیازمند آنند که بدانند کارآیی مدرسه تا چه حدّی است . فار ( 1994 ) معتقد است که والدین به هر دو نوع اطّلاعات مذکور نیازمندند .
با چنین ادراکی از سنجش است که سنجش پرونده ای می تواند پاسخگوی نیازهای معلّم و شاگرد و والدین و یا افراد دیگری در خارج از کلاس درس باشد . این روش سنجش ، حتّی اگر شیوه ای مستقلّ و یا معادل با شیوه های روان سنجی به حساب نیاید ، کمک ارزشمندی برای معلّم و تدریس است و پرونده‌ ارزشیابی و پرونده مستند دانش آموز و معلّم نیز به حساب می آید . در این نوع سنجش ، همان طور که پاولسون و همکاران( 1991 ) می نویسند : « دانش آموز به جای آن که موضوع سنجش باشد ، شریک سنجش است . » آرتر و اسپاندل ( 1992 ) براساس اظهار نظرهای تعدادی از متخصّصان تعلیم و تربیت در انجمن ارزشیابی شمال غرب ( NWEA ) تعریف زیر را از سنجش پرونده ای ارائه نموده اند :
« پرونده دانش آموز یک مجموعه هدفدار از فعالیت های او است که شرح حال تلاشها ، پیشرفتها ، و دستیابی های شاگرد در یک حوزه معیّن را ارائه می دهد . این مجموعه باید در برگیرنده سهم دانش آموز در انتخاب محتوای پرونده ، دستورالعمل های گزینش و پذیرش ، معیارهای قضاوت درباره شایستگیها ، و شواهد مربوط به واکنش های شخصی دانش آموز باشد ».
برخی از متخصّصان پا را از این نیز فراتر گذاشته و تأکید می کنند که « واکنش های شخصی دانش آموز ، ارزشیابی وی از خود ، و انتخاب شخصی او ، اولویّت برتری از معیارهای استاندارد دارد » .
آنچه مسلّم است این است که آزمون های سنّتی ، و از جمله آزمون های استاندارد چند گزینه ای ، تناسب لازم را با نگرش ها و پیشرفت های تدریس و یادگیری ندارد . مشکل اساسی این آزمون های سنّتی همان پیش فرض های فلسفی رفتارگرا

یی و به خصوص جدا کردن موضوع مطالعه از زمینه طبیعی آن و نادیده گرفتن روابط عنصر مورد مطالعه با سایر اجزاء است .
در مورد پیش فرض اوّل ، یعنی جدا کردن موضوع مطالعه از زمین

ه طبیعی آن ، چنین پنداشته می شود که گویا هر جزء از یک مهارت ، مقوله ثابتی است و در هر جا و هر موقعیّتی شکل یکسان و همانندی به خود می گیرد . به همین جهت نتایج حاصل از آزمون در فضای روان سنجی را ، که معمولاً متفاوت از فضای طبیعی ـ مثلاً محیط کلاس درس ـ است ،‌به محیط های طبیعی تعمیم می دهند . امّا واقعیّت این است که ،‌ به قول رزنیک و رزنیک ( 1992 ) « ما نمی توانیم سنجش معتبری از شایستگی فرد در یک وضعیّت کاملاً متفاوت از محیط طبیعی عملکرد او انجام دهیم .
در مورد پیش بینی فرض دوم ، یعنی نادیده گرفتن وابط جزء مورد مطالعه با سایر اجزاء ، چنین اندیشیده می شود که کارآیی در یک مهارت پیچیده از طریق یادگیری خرده مهارت ها یا اجزای آن مهارت به دست می آید و سنجش این خُرده مهارت ها مبیّن و معیار پیشرفت در آن معیار پیچیده است . پژوهش های اخیر در روان شناسی شناختی حاکی از آن است که « پیچیدگی مهارتهای ترکیبی در همان ترکیب و تأثیر و تأثر متقابل اجزاء آنها است » که باید در جریان بررسیهای همه جانبه و پویا کشف شود .
آزمون های سنّتی که اندازه گیری های غیر مستقیم را اساس کار خود قرار می دهند ، نمی توانند این پیچیدگی و پویایی را در متغیّر معیار خود به درستی منعکس کنند . همچنین ، از آنجا که اندازه های غیر مستقیم حاصل از آزمون ها با هدف های مستقیم مورد نظر ِ همخوانی ندارد نوعی از محدود نگری در برنامه های درسی را به همراه می آورد . استفاده از آزمون های سنّتی به عنوان سنجش های تحمیلی خارجی مورد انتقاد بسیاری از متخصّصان قرار گرفته است . به برلاک ، 1992 ؛ موس و همکاران ، 1992 ؛ موس ، 1992 ) . به نظر این گونه سنجش ها توجّه خود را بر استاندارد بودن آزمون از بابت اینکه « چه چیزی را و چگونه اندازه می گیرد ، و تکالیف و شرایط اجرا و اقدامات نمره گذاری کدام است » قرار می دهد تا « قابلیّت مقایسه تکلیفی را با تکلیف دیگر ، نمره ای را با نمره دیگر ، و موضوعی را با موضوع دیگر » افزایش دهد (کلیفت ،‌1994 ، صفحه 9 ) . این آزمون ها توجّه خود را بر افزایش پایایی ، قابلیّت تکرار ، و قابلیّت تعمیم ، معطوف می دارند و به معیارهای معلّم و شاگرد و واقیعت های تدریس و یادگیری در سنجش ، اهمیّت نمی دهند .
جدایی بین فعالیّت های روزمرّه در کلاس درس و آزمون های تحمیلی خارجی ،‌ باعث جدا کردن معلّم و شاگرد از یکدیگر و موجب تأثیر منفی در تدریس و در پیشرفت دانش آموز می شود . این آزمون ها در واقع یک الگوی اداری ( بوروکراتیک ) را در برخورد با شاگرد به کار می گیرند و در صدد آن هستند که تبعیّت شاگرد از خط

مشی ها و برنامه های درسی سنّتی را بسنجند . روش های جدید سنجش ، برعکس این آزمون ها ، در پی شواهدی است که تصمیم گیری مبتنی بر دانش را به منظور « پاسخگویی به نیازهای شخص دانش آموز » میسّر می سازد ( نگاه کنید به اثری از گملین و فلمینگ با همین عنوان « پاسخگویی به نیازهای شخصی دانش آموز » ، 1985 ) .
نگرش های جدید سنجش ، و از جمله سنجش پرونده ای که مخصوصاً در سواد آموزی و سطوح گوناگون نوشتن و نویسندگی کاربردهای وسیعی یافته است . فرصت های ارزشمندی را برای سنجش تکالیف پیچیده در اختیار م

ا قرار می دهد . با این روش می توان آنچه را که آموخته شده و چگونگی این آموختن را مورد سنجش قرار داد و از این طریق یادگیری و تدریس را هدایت کرد و اصلاحات لازم را در آنها به عمل آورد . سنجش پرونده ای می تواند تا سطح سنجش در مقیاس بزرگ و ارزشیابی پرونده ای کشانده شود . « سنجش پرونده ای را می توان برای مقاصد مختلف ارزشیابی ، و از جمله سنجش صلاحیّت ها و پیشرفت ، مورد استفاده قرار داد . » ( مورفای ، 1994 ). این نوع سنجش به کمک اطّلاعات گوناگونی که توسّط معلّم درباره عملکردها و پیشرفت دانش آموز جمع آوری شده و خود دانش آموز نیز نقش مهمّی در تهیّه این اطّلاعات دارد به عمل آید . نمونه کارهای شاگرد ، مشاهدات و اظهار نظرهای معلّم ، آزمون های کلاس درس ، نتایج آزمون های استاندارد ، چک لیست ها ، یادداشتهای مربوط به وقایع اتّفاقی ، و امثال آن از جمله اطّلاعاتی است که در این پرونده جمع آوری می شود . این اطّلاعات معمولاً بی آنکه با معیارهای استاندارد و از پیش تعیین شده سنجیده شود ، به عنوان شواهد عملکرد و پیشرفت دانش آموز و راهنمای تدریس ، مورد ارزشیابی قرار می گیرد . در آموزش ویژه نیز سنجش پرونده ای به عنوان سند پیشرفت دانش آموز مورد استفاده قرار گرفته است ( نگاه کنید به بیچر ، 1990 ؛ دادلی ـ مارلینگ ،‌ 1988 ؛ لیپسون و ویکسون ، 1991 ) .
معلمان آموزش ویژه با استفاده از فنون گوناگون سنجش ، اطّلاعات حاصل از اندازه گیری ها و اسناد دیگر مربوط به زمینه های مختلف را در پرونده شاگرد نگهداری می کنند و با تحلیل محتوای پرونده ، تصمیم های لازم را برای تدریس اتّخاذ می کنند و گزارش های لازم برای ارائه به والدین و افراد ذیصلاح را آماده می کنند . در تحلیل محتوای پرونده ، یک چارچوب تفسیری و فهرستی از خصوصّیات مربوط به هر درس یا تکلیف با توجّه به وضعیّت هر دانش آموز مورد استفاده قرار می گیرد . مسؤولیّت این اقدامات بر عهده معلّم متخصّص است و روایی تحلیل و تفسیر وی از محتوای پرونده به وسیله کمیته تخصّصی آموزشی ویژه در مدرسه مورد ارزشیابی قرار می گیرد و چه بسا اطّلاعات تازه ای را برای تکمیل پرونده ،‌ و حتّی تغییراتی را در چارچوب تفسیری مورد نظر ، لازم بداند و به این طریق راه را به سوی سن

جش و ارزشیابی مستمرّ و پویا بگشاید .
«سنجش پرونده ای و تدریس مبتنی بر زمینه »
از آنجا که سنجش پرونده ای نشان دهنده چیزهایی است که دانش آموز در طیفی از شرایط گوناگون انجام می دهد ،‌ تصویری گسترده تر و دقیق تر از عملکردها و مهارت ها و استراتژیهای مورد استفاده او را به ما می دهد . همین طور ،‌ با این روش می توانیم بدانیم که در مدّت زمانهای مختلف و با مقدار کمک های متفاوتی ک

ه دانش آموز در آزمون های گوناگون در اختیار داشته است چه ویژگی هایی را در کار خود بروز داده است . معلّمان و حتّی اساتید دانشگاه ها معمولاً عادت دارند که منابع و سر فصل های معیّنی از درس را به شاگردان خود تدریس کنند و در پایان کار امتحانی نیز در یک زمان محدود از آنان به عمل آورند و نمره ای به هر یک بدهند .
هم آن گونه تدریس سنّتی و هم این شیوه عجولانه آزمون دارای نقیصه های بسیار است و به خصوص در مورد گروه های فرهنگی و زبانی آسیب دیده و آسیب پذیر روایی ندارد . روش های جدید سنجش و تدریس به ما کمک می کند تا به کشف این حقیقت برسیم که یادگیری و آزمون بر حسب شرایط و افراد مختلف باید تنوّع و تناسب بسیار پیچیده تر و سنجیده تری داشته باشد . همچنین ، چگونگی تدریس و آزمون بنا بر هدف های مختلفی که از آموزش یک درس به افراد مختلف داریم باید تنوّع و تناسب بسیار بیشتری داشته باشد .
کتب درسی و شیوه های تدریس و سنجش در مدارس و حتّی در دانشگاه های ما غالباً موضوع کار خود را جدا از شرایط و زمینه هایی نگاه می دارد که می باید بر آنها استوار باشد . توصیف و تحلیل تفصیلی این مهم خارج از چارچوب بحث کنونی ما است امّا اگر بخواهیم به اندکی اکتفا کنیم کافی است که منبع یکی از دروس مدارس یا دانشگاه ها و محتوا و سر فصلها و و شیوه های مرسوم تدریس و سنجش آن را به دید انتقاد علمی بنگریم تا دریابیم که چگونه در تدریس و سنجش بسیاری از دروس ، هم موضوع مطالعه را از زمینه طبیعی آن جدا می کنیم و هم روابط جزء مورد مطالعه را با سایر اجزاء نادیده می گیریم .
این شیوه های سنّتی و نامناسب تدریس و سنجش حتّی در عالی ترین سطوح دانشگاهی ما به چشم می خورد . به عنوان مثال ، ما به دانشجویان خود هم در دوره لیسانس و هم در برخی از دوره های فوق لیسانس « زبان فارسی 1» ، « زبان فارسی 2 » و « زبان فارسی پیشرفته » می آموزیم و از آنان امتحان به عمل می آوریم بی آن که به دو مشکل اساسی مذکور ( یعنی موضوع مطالعه را از زمینه طبیعی آن جدا کردن ، و روابط عنصر مورد مطالعه را با سایر اجزاء نادیده گرفتن )توجّه کافی داشته باشیم . دانشجویان ما در رشته علوم تربیتی نیز همین درس را می گذرانند ولی ما از خود نمی پرسیم که هدفمان از

تدریس فارسی به دانشجویان دوره لیسانس علوم تربیتی و دوره فوق لیسانس علوم تربیتی ( مثلاً در « تربیت مدرّس » )‌چیست ؟ محتوای درس باید چه چیزی باشد ؟ کدام سرفصل ها را باید انتخاب کنیم ؟ به چه شیوه ای باید تدریس کنیم ؟ و چه نوع سنجشی از تدریس به عمل آوریم که متناسب با اهداف تدریس زبان فارسی به دانشجویان علوم تربیتی باشد ؟
اجازه بدهید باز هم روشنتر صحبت کنیم . م

نبع درسی زبان فارسی 1 و 2 پیشرفته دانشجویان ما کتابی است که « به اهتمام » پنج نفر از استادان دانشگاه و با عنوان « برگزیده متون ادب فارسی ـ با تجدید نظر » به وسیله « مرکز نشر دانشگاهی ، تهران » به چاپ رسیده و از سال 1362 تا 1370 دوازده بار تجدید چاپ شده و فقط همین چاپ دوازدهم در چهل هزار نسخه ! انتشار یافته است . یعنی صدها هزار نفر از دانشجویان سراسر کشور درس فارسی خود را با « خواندن و امتحان دادن » همین کتاب « گذرانده اند » امّا تا آنجا که ما اطّلاع داریم ، یک نفر پیدا نشده است که رابطه محتوا و تدریس این کتاب را با هدف آموزشی زبان فارسی به دانشجویان مختلف ، و از جمله به دانشجویان علوم تربیتی ، مورد پرسش و بررسی و نقّادی قرار دهد .
در دروس « فارسی 1 » و « فارسی 2 » دانشجویان دوره لیسانس 158 صفحه اوّل این کتاب را می خوانند
( و البتّه گروهی از اساتید ، بخش هایی از همین صفحات را نیز از تدریس و امتحان خود « حذف » می کنند ) و در درس «‌ زبان فارسی پیشرفته » دانشجویان دوره کارشناسی ارشد تربیت مدرّس ، بخش دوم کتاب را که 57 صفحه است ( یعنی از صفحه 161 تا 217 ) می خوانند . به نظر ما ، هدف معقول تدریس زبان فارسی به دانشجویان تربیت مدرّس ، که انتظار می رود پس از پایان تحصیلات خود به آموزش و پژوهش دانشگاهی اشتغال یابند ، باید این باشد که یاد بگیرند با زبان فارسی محکم و منسجم و روان و زیبا تدریس کنند و همچنین چگونگی درست نوشتن پایان نامه تحصیلی خود و مقالات و کتبی را که بعداً خواهند نوشت بیاموزند .
ما قصد آن نداریم که فعلاً پیشنهاد مشخصّی درباره محتوا و روش تدریس و سنجش این درس برای دستیابی به دو هدف اساسی مذکور ارائه کنیم امّا لازم است اشاره کنیم که این 57 صفحه از کتاب مورد بحث ، فقط شامل چهارده قطعه ادبی کهن از خاقانی ، امیری ، مرصاد العباد ، حدیقه الحقیقه ، لیلی و مجنون نظامی ،‌تاریخ بیهقی ، سند باد نامه ، کلیله و دمنه ، مرزبان نامه ، حکایت دهستانی ، گلشن راز شبستری ، تقسیم بیت المال ،‌ و سنائی غزنوی است . تردیدی نباید کرد که خواندن این قطعات هم برای اینجانب و هم برای هر ایرانی دیگری که ادبیّات پارسی را روح و جوهر فرهنگ غنی سرزمین دوست داشتنی

آباء و اجدادی ما می داند ، فوق العاده ارزشمند و فرح بخش است امّا به نظر می رسد که این کتاب و شیوه های تدریس و سنجش سنتّی آن مناسبتی با اهداف معقول تدریس فارسی به دانشجویانی که باید چگونگی تدریس روان و منسجم به زبان فارسی و نوشتن آثار علمی محکم و گویا و زیبا به این زبان را بیاموزند ندارد و مستقیماً کمکی به آنها نمی کند .
این اشتباه بزرگی است که خواندن و امتحان

دادن چهارده قطعه کوتاه ادبی کهن را جایگزین تدریس معنی دار و مشخّص و مؤثّر زبان فارسی برای دستیابی به اهداف این درس قرار دهند و با کلّی گوییهای « ادبی » در اوّل جمله مقدمه کتاب بنویسند : « مقصود از نشر این مجموعه ، آشنایی با آثار ادبی زبان فارسی و گشودن دریچه هایی به چشم اندازهای ادب کهنسال این سرزمین است تا دانشجویان و جوانان این روزگار در راه دست یافتن به نمونه های آثار ادبی نویسندگان و شاعران فارسی زبان ، اندکی از دشواری کارشان کاسته شود » .
ما در کشور خود ، و در تدریس و سنجش انبوهی از دروس گوناگون در مقاطع مختلف تحصیلات ابتدایی و متوسطّه و آموزش عالی ، زیر آوار خروارها مشکل ناشی از بد فهمیدن تعلیم و تربیت رنج می بریم و اگر خواهان خلاصی از این رنجها و ندانم کاریها هستیم چاره ای جز آن نداریم که روال کارهای آموزشی و پژوهشی خود را بر یافته های رهایی بخش علوم تربیتی تجدید بنا کنیم . سنجش و تدریس پویا و همه جانبه و روش های جدید ارزشیابی آموزشی باید راهنمای عمل ما قرار گیرد .
در روش سنجش پرونده ای ، فرصت های بی مانندی برای تدریس در اختیار ما قرار می گیرد که بسیار متفاوت از روش سنتّی است . مثلاً در تدریس زبان فارسی ، سنجش سنتّی متمرکز بر شکل و ساختار زبان است در حالی که در سنجش پرونده ای ، و با استفاده از نمونه های فراوان سنجشی ، به کشف این مسأله خواهیم رسید که زبان آدمی برحسب موقعیّت ،‌ تفاوت های مهمّی پیدا می کند . وقتی با این روش در می یابیم که مخاطبین مختلف ، هدف های متفاوت ، و وضعیّت های گوناگون ، هر یک زبان خاصی را اقتضا می کند ،‌ بهتر می توانیم به نیاز دانش آموزان و دانشجویان مختلف پاسخ دهیم .
شیوه آموزش سنتّی ادبیّات فارسی در دانشگ

اه های ما ، در بهترین حالت خود ، ممکن است لذّت جویی از کتب کلاسیک زبان فارسی و تقلید از سبک معیّنی در نوشتن فارسی را به دانشجویان بیاموزد امّا هرگز پاسخ مشخّصی به نیاز آکادمیک آنان نمی دهد . لیکن در روش پرونده ای ، به بررسی شکل ، هدف ، و مخاطب نوشته می پردازیم . تکالیفی که به دانشجویان می دهیم حول سؤالاتی می چرخد که با « چه » ، « چرا » ، و « به چه کسی » شروع می شود . مثلاً در سؤالات مربوط به ، « چه ؟ » از دانشجو خواسته می شود که اشکال متفاوتی از مطالب مثل گزارش ، ش مربوط به « چرا ؟‌ »، ممکن است از دانشجو بخواهیم مطالبی را جمع آوری و ارائه کند که برای اهداف متفاوت نظیر اطّلاع رسانی ، ارزشیابی ، تعبیر و تفسیر ، جلب توجّه ، ترغیب و برانگیختن ، بحث و گفتگو ، و بررسی یک موضوع ، مناسب است . امّا در سؤالاتی که « به چه کسی ؟ » مربوط می شود ،‌ می توانیم مثلاً از دانشجو بخواهیم که قطعات نوشته شده مختلفی راجع به مخاطبین گوناگون نظیر خود شخص ، همسالان ، افراد کم سنّ و سالتر ، افراد مورد اعتماد ، اشخاص بیگانه ، مخاطبین عادی و عمومی ، اعضاء خانواده ، رؤسا و کارفرمایان و غیره ، تهیّه نماید. از مجموعه ای که به این طریق تهیّه می شود می توان تحلیل مشخّصی از مقتضیّات زبانی گوناگون و چگونگی عملکرد دانشجو در هر مورد به عمل آورد . این مجموعه کارهای فردی دانشجو ، امکان مقایسه انواع مختلف نوشته ها و تغییرات آنها در طول زمان و در مقتضیّات گوناگون را فراهم می آورد . در این ج

ا به جای آن که تمرکز کار را بر امتحان از دانشجو قرار دهیم ، به تحلیل عملکردهای مختلف دانشجو و به رشد توانایی نوشتن وی از یک دیدگاه پیچیده و پویا می پردازیم . امتیاز این روش سنجش بر شیوه سنّتی امتحان کردن کاملاً روشن است .
سنجش پرونده ای اطّلاعاتی را در اختیار ما قرار می دهد که از عهده سایر انواع آزمون بر نمی آید . با این روش ، جریان کار را می توان شناخت

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله مبارزه بیولوژیک، بخش از مبارزه تلفیقی pdf دارای 22 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مبارزه بیولوژیک، بخش از مبارزه تلفیقی pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله مبارزه بیولوژیک، بخش از مبارزه تلفیقی pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله مبارزه بیولوژیک، بخش از مبارزه تلفیقی pdf :

مبارزه بیولوژیک، بخش از مبارزه تلفیقی

 

 

 

آگاهی وشناخت بیشتر محیط زیست موجب شده است که دراغلب کشورهای جهان مبارزه بیولوژیک به عنوان بخش از مبارزه تلفیقی، نسبت به مبارزه شیمیایی از اهمیت بیشتری برخوردار شود.اساساً درکشاورزی وباغبانی روش های گوناگونی برای مبارزه بیولوژیک وجود دارد که دراین گونه روش ها از دشمنان طبیعی آفات

برای کاهش جمعیت آنها استفاده می شود.

مراقبت وحمایت ازحشرات مفید

به منظور حمایت از حشرات مفید، مصرف سموم شیمیایی باید به حداقل ممکن کاهش داده شود وتنها هنگامی که جمعیت آفات از حد زیان اقتصاد بالاتر باشد، می توان سموم شیمیایی را مورد مصرف قرارداد که دراین صورت نیز منحصراً ترکیبات بی خطر برای حشرات مفید باید به کارگرفته شوند. دراین زمینه دسترسی به اطلاعات مربوط به سموم شیمیایی بی خطر برای حشرات مفید که توسط گروه بین المللی سموم گیاهی وارگانیسم های مفید موردآزمایش قرار گرفته اند، از طریق سازمان بین المللی مبارزه بیولوژیک (IOBS ) امکان پذیر می باشد. برای حمایت از ارگانیسم های مفید موجود درطبیعت روش های متنوعی بکار بسته می شود که درزیر به چند نمونه از آنها به عنوان مثال اشاره می شود.

– کاشت ونگهداری گیاهان درحاشیه مزارع بصورت نوار یا پرچین برای بهبود بخشیدن به شرایط زندگی انواع حشرات مفید؛

– ایجاد محیط های اکولوژیکی سالم ومناسب وحفاظت ا زمنابع طبیعی موجود؛

– کاشت گیاهان شهد دار ویا جلب کننده برای حشرات شکاری مثل بالتوری کریزوپا (Chrysoperla carnea  ) و مگس های خانواده سیرفیده (Syrphidae ) درنواحی

مورد نظر درحاشیه مزارع؛

– ساختن آشیانه ویا نصب جعبه های مناسب برای تخم گذاری پرندگان ویا زندگی خفاش ها؛

– استفاده از توده های سنگ به عنوان پناهگاه برای پستانداران کوچک مفید؛

  بومی کردن حشرات مفید وارداتی 

دراین روش عوامل مفیدی راکه درمناطق دیگر دنیا به عنوان دشمن

ان طبیعی آفات شناخته شده اند به محیط جدید وارد کرده وپس ازتکثیر درآزمایشگاه( انسکتاریوم) آنهارا برای کنترل جمعیت آفات درمزارع وباغ ها مورد استفاده قرارمی دهند.دراین حالت رهاسازی حشرات مفید در         کانون های مختلف ازدیاد آفات ضروری است. نمونه موفقی که از بومی کردن حشرات مفید        می توان نام برد، پرورش زنبور پروسپالتلا (Perospaltella perniciosi ) است که به عنوان فاکتوری مهم ومحدودکننده برای شپشک سانژوزه (سانخوزه) کارآیی خود را به اثبات              رسانیده است.

پرورش انبوه و رهاسازی حشرات مفید

تکثیر ورها سازی انگل ها (پارازیت ها) وشکارگرهای شناخته شده به عنوان دشمنان طبیعی حشرات وکنه های خسارات زا درسالهای اخیر از اهمیت زیادی برخوردار شده است. سطح مبارزه با آفات ازطریق کاربرد حشرات مفید همواره با افزایش روبه رو بوده است. به عنوان مثال استفاده از شکارگرها وزنبورهای انگل (پارازیت) درگلخانه های مخصوص پرورش سبزی ها از 10 هکتار درسال 1983 به حدود 200 هکتار درسال 1990 رسید.

دراروپا درسال 1990 برای کنترل آفات در15000 هکتار از سطح زیر کشت ذرت از روش های بیولوژیک استفاده شده است. امروزه حدود14 گونه حشره مفید برای مبارزه باکنه های تارعنکبوتی ، مگس های سفید بال، ریشکداران (تریپس ها) ، مگس های مینوز، شته ها ولاروهای سوسک های سرخرطومی ، شپشک های آرد آلود ونیز کرم ساقه خوار ذرت به شکل انبوه تولید وتوزیع می شوند.

رها سازی حشرات مفید برای مبارزه با آفات درشیوه مدیریت تلفیقی آفات( IPM ) دارای مزایای زیادی است که دراینجا به ذکر چندین نمونه از آنها می پردازیم:

 

1- درجه تأثیرزیاد آنها، بطوری که غالباً با حشره کش های شیمیایی قابل مقایسه هستند.

2- نسل هایی از آفات که نسبت به سموم شیمیایی مقاومت نشا ن می دهند، به وسیله دشمنان مفید قابل کنترل هستند.

3- عملیات رهاسازی غالباً ساده بوده وبصورت دستی انجام می شود.برای این کار به دستگاه های گران قیمت وپیچیده نیازی نیست.رات مفید موجود حفظ می شوند، زیرا عوامل مفید رها شده غالباً فقط علیه آفات بخصوصی مؤثر بوده وحیات حشرات دیگر را مورد تهدید قرارنمی دهند.

5- می توانید به نحو ساده ای درترکیب با دیگر عوامل بیولوژیک موجب افزایش محصول شوند، مثلاً استفاده از زنبورها برای گرده افشانی بهتر گوجه فرنگی درشرایط گلخانه ای .

6- برای استفاده از حشرات مفید محدودیتی وجود ندارد ومی توان آنها را درحاشیه تالاب ها ومحل های ذخیره آب ها که مصرف سموم شیمیایی درآن مناطق مجاز نیست بکار برد.

7- استفاده از حشره کش های شیمیایی مشکل باقی مانده مواد شیمیایی درمحصولات را بدنبال دارد که سلامت انسان وحیوانات سودمند را به مخاطره می اندازد، حال آنکه بهره گیری ازحشرات مفید درکنترل آفات این مشکل را نیز ندارد .

8- درهنگام استفاده از حشرات رعایت زمان انتطار (دوره کارنس) لزومی ندارد استفاده از حشرات مفید درمبارزه نیازمند به تجربه زیادی است که می بایست توسط افراد مجرب انجام شود. همچنین برای کسب موفقیت درمبارزه بیولوژیک لازم است که استفاده کنندگان از این روش دارای معلومات فنی مناسب باشند.

9- استفاده کننده باید از بیولوژی آفات وحشرات مفید آگاهی کافی داشته باشد ، زیراعلت اصلی عدم موفقیت دراین شیوه مهارآفات، غالباً بخاطر رهاسازی زود ویا دیرتر از موقع حشرات              مفید است.

10- مخارج استفاده از حشرات مفید دربعضی ازموارد بیشتر ازمخارج استفاده از سموم شیمیایی است . اما توجه به تأثیرات زیست محیطی کمتر مبارزه بیولوژیک، این افزایش هزینه اند

ک راجبران می کند.

11- بسیاری ازحشرات مفید مانند کنه ها، برای ادامه فعالیت نیازمند درجه حرارت ورطوبت خاصی هستند ، بطوری که استفاده از آنها درگلخانه ها ودرشرایط کنترل شده بسیاربیشتر ازهوای آزاد معمول است.

12- ترکیب کردن استفاده ازحشرات مفید با دیگر عملیات زراعی تا حدی اشکاآنها بی خطر هستند. کشاورزان ویا باغداران باید قبل از استفاده از حشرات مفید دراین مورد که چه عملیات دیگری را باید درارتباط با حشرات مفید انجام دهند، اطلاعات کافی بدست آورند . با برنامه ریزی دقیق وانتخاب انواع گیاهان مقاوم غالباً ازمصرف سموم شیمیایی جلوگیری می شود. به عنوان مثال باکشت انواع خیار مقاوم به سفیدک حقیقی از سم پاشی باسموم قارچ کش خودداری می شود. تنها بهره گیری مناسب از تمام روش های تلفیقی ممکن درحفظ نباتات است که موجب می شود تا از بروز خسارت های اقتصادی ناگهانی به هنگام استفاده ازحشرات مفید جلوگیری به عمل آید. باید همه روش های کاشت را به نحوی برنامه ریزی کرد که بتوان استفاده از حشرات مفید را با دیگر عملیات زراعی هماهنگ کرد.

مبارزه با مگس های سفید به وسیله زنبورEncarsia Formosa

مگس های سفید به دو صورت به میزبان خود آسیب می رسانند، اول اینکه پوره ها از شیره گیاهی تغذیه می کنند ودیگر آنکه به علت ترشحات چسبناک (عسلک) قسمت های زیرین برگ گیاه را آلوده می کنند وبخصوص درصورت وجود رطوبت زیادهوا، قارچ های سیاه رنگ برروی ترشحات مذکور رشد کرده وپوشش سیاه رنگی را به وجود می آوند، به طوری که عمل            کربن گیری(Assimilation ) گیاه میزبان با اشکال مواجه می شود. مگس های سفید دربرابر بسیاری ازحشره کش ها به شدت مقاوم هستند. زنبور Encarsia Formosaحشره کوچکی است به طول 6/0 میلی متر، سر وسینه آنها سبز تیره، شکم درماده زرد رنگ ودرنرها                     سیاه رنگ است.

در شرایط گلخانه ها زنبورهای ماده در طول زندگی 3 تا 27 روزه خو

د 60 تا 100 عدد تخم مرغ می گذارند. طول  دوره زندگی زنبورهای ماده به درجه حرارت گلخانه بستگی داشته و هر چه درجه حرارت بالاتر باشد، کوتاه تر خواهد بود. تحم ها به کمک تخم ریز و به صورت مجزا در داخل بدن پوره های قدیمی تر هر دو گونه از مگس های سفید گذاشته می شود. پوره هایی که بدین نحو خسارت دیده اند، از بین خواهند رفت. پوره ه ای پارازیته شده T.vaporariorum به رنگ سیاه در آمده و پوره های B.tabaci پس از پارازیته شدن شفاف به نظر می رسند.

مبارزه با کنه های تارعنکبوتی به وسیله کنه شکاری Phytoseiulus persim

ilis

کنه تار عنکبوتی Tetranychus urticae روی بسیاری از گیاهان زراعی در فضای باز و گلخانه ها دیده می شود. در گلخانه ها انواع گیاهان زینتی، خیار و لوبیا را آلوده می کند. این جانور که  طول آنها فقط 6/0 میلی متر است، برحسب نوع تغذیه زردرنگ، سبزمایل به زرد و یا زرد روشن می شوند. در قسمت پشت آنها 2 لک سبز تیره رنگ وجود دارد. رنگ زمستانه آنها قرمز مایل به نارنجی تند است. ماده های بالغ حدود 2 هفته زندگی می کنند و حدود 100 عدد تخم می گذارند. در حرارت 20 درجه سانتی گراد رشد آنها حدود 14 روز به طول می انجامد. نحوه خسارت به این شکل است که در سطح بالای برگ لکه های مکیده شده کوچک و زرد رنگی دیده می شود. سپس به دلیل ازدیاد جمعیت کنه های تار عنکبوتی این لکه ها به هم پیوسته شده و نواحی خشکیده و برنزی رنگی را به وجود می آوردند و در سطح زیرین برگها باقی مانده پوسته های سفید رنگ کنه ها که به تارهای ظریفی چسپیده اند که با چشم غیر مسلح هم قابل رؤیت هستند.

کنه های شکاری Phytoseiulus persimilis وابسته به خانواده نزدیک به کنه های تارعنکبوتی هستند که منحصراً به تغذیه از کنه های خانواده نزدیک به خود مبادرت می ورزند. کنه های شکاری کمی بزرگتر از کنه های تارعنکبوتی بوده و دارای شکلی گرد

می باشند. رنگ کنه های جوان مایل به قرمز است و کنه های بالغ به رنگ قرمز براق هستند. این کنه ها به مراتب متحرک تر و فعال تر از کنه های تار عنکبوتی هستند و شکار خود را از طریق گیاهان واسط بسیاری می یابند. هر کنه شکاری روزانه حدود 5 کنه تار عنکبوتی بالغ و یا 20 پوره و یا تخم را می خورد و به این طریق تعداد کنه های تار عنکبوتی بسیار سریع کاهش می یابد. در صورت رهاسازی کنه های شکاری بر روی گیاهان آلوده به کنه ه تارعنکبوتی، هنگامی که کلیه آفتاب نابود شوند، کنه های شکاری در جستجوی منابع جدید تغذیه بر روی گیاهان دیگر تغییر مکان        می دهند. در این گونه موارد، تخم های کنه های مفید برروی گیاه اولیه باقیمانده و پس از تفریخ کنه های شکاری جوان از تخم های انفرادی

 

باقیمانده کنه های تارعنکبوتی تغذیه کرده و سپس گیاه را ترک می کنند.

مبارزه با شته ها توسط پشه گالزی شکاری Aphidoletes aphidimyza

یکی از دشمنان طبیعی شته ها یک نوع پشه شکاری با نام علمی Aphidoletes aphidimyza

است.تعداد محدودی ازاین پشه ها که بیشتر شب ها فعال هستند ، می توانند بطور طبیعی ازبیرون به گلخانه راه پیدا کنند. پشه های ماده که اندازه آنها حدود 2 میلی متر است درحدود 14 روز عمر می کنند. این پشه ها تخم های قرمز مایل به نارنجی رنگ خود را که اندازه ای درحدود 3/0           میلی متر دارند در نزدیکی شته ها قرار می دهند. یک پشه ماده درحدود 100 تا 150 عدد تخم        می گذارد که پس از یک هفته لاروها از آن خارج می شوند. هر لارو می تواند تعداد 20 تا 50 شته را درهفته نابود کند. پس از آن لاروها گیاه را ترک کرده ودرخاک تبدیل به شفیره                 می شوند. پس از گذشت 14 روز پشه ها از شفیره ها خارج شده ودو روز پس از خروج ازخاک شروع به تخم گذاری مجدد می کنند.

 

مبارزه با شته ها به وسیله زنبور Aphidius matricariae

زنبور Aphidius matricariae حشره ای است کوچک به طول 2 میلی متر با بدنی بسیار باریک وسیاه رنگ، درحرارت گلخانه (15 تا 20 درجه سانتی گراد) زنبورهای بالغ درحدود 7 تا 10 روز با تغذیه از شهد گلها وعسلک زندگی می کنند. این زنبورتخم های 1/0 میلی متری خود را بطور جداگانه درداخل بدن شته ها می گذارد. لاروهای پارازیت پس ازخروج ازتخم از محتویات داخلی بدن شته هایی که هنوز زنده بوده وبه رشد خود ادامه می دهند تغذیه می کنند. پس از اینکه لاروها به سن چهارم رسیدند ، شته ها را بطور کامل مورد استفاده قرارداده وفقط یک پوسته خشک شده از آنها باقی می گذارند سپس لاروها درداخل بدن شته ه

ا تبدیل به شفیره           می شوند. زنبور کامل پس از خروج از شفیره کالبد خشک شده شته ها را به وسیله ایجاد یک سوراخ گرد ترک می کنند.

مبارزه با شته ها به وسیله بالتوری Chrysoperla carnea

گونه های متعددی از این بالتوری ها درسطح جهانی گسترش یافته اند. برای مبارزه با شته ها وتریپس ها درگیاهان گلخانه ای ونیز درگیاهان آپارتمانی ، تخم هاویا لاروهای این حشره که به شکل انبوه پرورش داده شده اند، با موفقیت مورد استفاده قرارمی گیرند. هنگامی که بین تعداد حشرات شکارگر وطعمه نسبت 1:10 برقرار باشد، می توان برای نابودی کامل گیاهان زراعی مثل فلفل، بادنجان وگوجه فرنگی وخیار حساب کرد.

رهاسازی حشرات مفید

امکانات رهاسازی مختلفی درمورد این حشره وجود دارد، از جمله پارچه های ململ حاوی        تخم ها Chrysoperla carnea را به قطعات متعددی بریده حتی الامکان به طور یکنواخت درگلخانه توزیع می کند، یا اینکه تخم ها را که به صورت همراه با یک ماده بی ضرر عرضه            می شوند با دست به صورت یکنواخت روی گیاهان قرار می دهند. علاوه بر این امکان توزیع      تخم ها به وسیله قراردادن آنها در محلول و با است

فاده از سرنگ های معمولی هم وجود دارد، لیکن این روش عملاً کارایی خود را به اثبات نرسانیده است. لاروهای این بالتوری ها پس از رهاسازی فقط حدود 10 روز (تا زمان شفیره شدن حشرات)  آفت را نابود می کنند. رشد بالتوری ها درشرایط گلخانه به کندی صورت گرفته وتخم گذاری اغلب بطور تصادفی انجام می شود.به همین دلیل باید رهاسازی آنهارا دردفعات متعدد تکرارکرد.

مبارزه با شپشک های آرد آلود توسط کف

 

 

ش دوزک Cryptolaenus montrouzieri

بکار گیری کفش دوزک Cryptolaenus montrouzieri درمبارزه علیه آلودگی به شپشک آردآلود گیاهان زینتی، درحرارت های بالای 20 درجه سانتی گراد ورطوبت نسبی بالای هوا بسیارموفقیت آمیز است . لاروهای جوان وسوسک های کامل ازتخم ها ومراحل اولیه میزبان خودتغذیه می کنند، درحالی که لاروهای سنین بالاتر همه مراحل مورد تغذیه قرار می دهند.

استفاده ازحشرات مفید درفضای آزاد

مبارزه با کرم ساقه خوارذرت توسط زنبورTrichogramma evanescens  

دشمن طبیعی کرم ساقه خوارذرت، زنبورهای جنس Trichogramma هستند . گونه های مختلف این زنبورها تخم های پروانه های خسارتزای بخصوصی را پارازیته می کنند. لاروها از محتویات تخم های میزبان تغذیه کرده ودر پوسته تخم تبدیل به شفیره می شوند وپس ازگذراندن دوره شفیرگی بصورت حشره کامل قادربه پرواز آنجا را ترک کرده ودرپی میزبان های مناسب برای نسل بعدی خودبه جستجو می پردازند. با توجه به دوره تکامل 9 تا 12 روزه ، این زنبورها درطی یک دوره رویشی گیاه ذرت بین 5 تا 8 نسل تولید می کنند. برای ازدیاد انبوه پارازیتوئیدهای تخم، پرورش نوعی از پروانه غلات به صورت حشره میزبان ضروری است قبل از ازدیاد انبوه، کیفیت حشرات مفید مورد آزمایش قرار گرفته و اطلاعات لازم در مورد طول زندگی، وضع

یت جنسی، توان تخم گذاری و قدرت آنها برای جستجوی حشرات هدف جمع آوری می شود.

مبارزه با کرم سیب Carpocapsa pomonella و پوستخوار سیب Capua reticulana توسط زنبور Trichogramma dendrolimi

 

این دو آفت از آفات خطرناک باغ های میوه هستند که به تازگی با آن ها از طریق بیولوژیک و با ستفاده از زنبور Trichogramma dendrolimi مبارزه می شود.

مبارزه با آفات به وسیله تولیدات محتوی Bacillus thuringiensis

در حال حاضر در برخی از کشورهای اروپا تنها یک عامل بیماری زا برای حشرات به نام            (Bt) Bacillus thuringiensis  به عنوان مواد حفاظت کننده گیاهان در بازار موجود             می باشد. انتخاب Bacillus thuringiensis برای این میکروارگانیسم بدین علت است که اولین بار در سال 1910 به وسیله دکتر Berliner در لاروهای پروانه آرد آسیایی در شهر Thuringen کشف شده است.

درصد تأثیر Bacillus thuringiensis

Bt در حشرات بیمار ازدیاد یافته و در آنها تشکیل اسپور، کریستال های

ی از مواد سفیده ای نیز ایجاد می شوند، در صورتی که اسپورها و کریستال ها به وسیله لاروهای یک نوع حشره حساس خورده شوند، این کریستال ها، دیواره روده حشرات را ازبین می برند. اسپورهای جوانه زده و نیز دیگر باکتری های موجود در روده حشرا ت از قسمت آسیب دیده خارج و به حفره شکمی وارد شده و حشره را نابود می کند. اسپورها و کریستال های حاصل از اکثر نژادهای Bt تقریباً علیه لاروهای مخصوصی از پروانه های مؤثر هستند و ضرری برای محیط زیست ندارد.

روش استفاده

 

تولیدات ساخته شده بر اساس Bt که به صورت پودر فرموله شده اند را می توان با کلیه           دستگاه های سمپاشی و مه پاش معمولی مورد استفاده قرار داد. برای جلوگیری از رسوب، باید مایعات ته نشین شونده را در حرکت نگهداشت. در صورتی که بیش از چندین ساعت به همین حالت باقی بمانند. در بعضی موارد تأثیر آنها کاهش خواهد یافت. دستورالعمل مصرف باید به طور دقیق مورد توجه قرار گیرد. مقدار ضروری مورد مصرف، بر حسب حساسیت آفات و تأثیر این آفت کش میکروبیولوژیک بین 300 گرم و 5/7 کیلوگرم در هکتار است. به هنگام مصرف باید قسمت هایی از گیاه که به وسیله لاروهای پروانه های خسارتزا خورده می شوند به صورت اساسی آغشته شوند. از لحاظ تجربی، محلول مورد مصرف نباید کمتر از 500 لیتر در هکتار باشد. برای به دست آوردن موفقیت در مبارزه باید درجه حرارت پس از مصرف آفت کش میکروبیولوژیک حداقل در چندین ساعت از روز بالای 15 درجه سانتی گراد باشد. در درجه حرارت های پایین تر تأثیر این گونه مواد اغلب کافی نیست. زمان تأثیر تولیدهای  Bt بر حسب شرایط آب و هوایی حدود 7 تا 10 روز است. میزان تأثیر Bt در صورت استفاده صحیح بین 70 تا 90% است. تغذیه لاروهای آلوده شده پس از گذشت یک روز متوقف شده و یا بسیار کاهش می یابد و سر

انجام این لاروها پس از 4 تا 7 روز از بین می روند لاروهایی که پس از آلودگی زنده می مانند پس از تبدیل شدن به پروانه سریعاً می میرند و یا اینکه تعداد تخم های گذاشته شده توسط آنها بسیار تقلیل می یابد.

تلفیق مصرف حشرات مفید و سموم گیاهی

همه حشرات مفید در مقابل سموم گیاهی با تأثیر گسترده، بسیار

حساس هستند. بسیاری از حشره کش ها، قارچ ها، تنظشم کننده های رشد و حتی مواد خیس کننده می توانند به آنها خسارت زده و بسا کارایی آنها از بین ببرند. به همین جهت مبارزه شیمیایی باید در موارد بسیارضروری انجام گردد و حتی الامکان سعی شود که از شیوه های مبارزه تلفیقی در این مورد استفاده گردد. مثلاً در گلخانه ها:

– از طریق انتخاب انواع مقاوم می توان مصرف سموم شیمیایی رابه حداقل رساند؛

– گسترش تریپس ها را می توان از طریق افزایش رطوبت خاک متوقف کرد؛

– در فصول سرد سال می توان با گرم کردن گلخانه از ایجاد بیماری توسط قارچ Botrytis جلوگیری به عمل آورد.

این ها تعداد معدودی از توصیه هایی هستند که بدون انجام مبارزه شیمیایی می توان از طریق آن گیاهان را مورد محافظت قرار داد. به هنگام مصرف سموم شیمیایی، باید سعی کرد از سموم کم خطر و یا بی خطر برای کینه های شکاری و زنبورهای پارازیتوئید استفاده کرد.

TRICHO-STRIP

 

نام تجاری بین المللی محصول تولید انبوهTrichogramma evanscens   زنبور پارازیت تخم انواع گوناگونی از پروانه های آفت گیاهان کشاورزی است که به صورت بسته بندی زنده برای کاربرد در مزارع و باغ های میوه ارائه می شود. این زنبور پارازیتوئید طی حدود

ده سال اخیر مورد توجه خاص محققان آفت های گیاهی کشورمان است و در کنترل کرم ساقه خوار برنج حائز اهمیت است.

کنترل میکروبی

کنترل میکروبی نوعی مبارزه بیولوژیکی است که از بیماری های حشرات در آن استفاده می شود. به عبارت دیگر یک نوع ‹‹اسلحه میکروبی›› برای جنگ با حشرات است. مزایی عمده ای که برای آفت کش های میکروبی در مقابل سموم شیمیایی قائل شده اند عبارتند از:

1- هیچگونه باقیمانده سمی ندارند.

2- عوامل کنترل میکروبی از دوام بیشتری برخوردار هستند و استفاده از آنها به عنوان یک روش کنترل دیرپا به حساب می آید.

3- عوامل کنترل میکروبی اثرات کمتری بر تعادل اکولوژیک محیط می گذارند، بویژه توده دشمنان طبیعی را از بین نمی برند.

4- عوامل کنترل میکروبی اغلب با سایر روش های کنترل، بویژه کنترل شیمیایی سازگار هستند و می توانند توأم با آنها مصرف شوند.

5- با دز خیلی پایین مصرف می شوند.

6- مقاومت در بین موجودات مورد تیمار به کندی صورت می گیرد.

معایب کنترل میکروبی

1- در مورد آن دسته از سموم میکروبی که دوره کمون دارند تعیین دق

یق زمان سم پاشی مورد نیاز است.

2-  در بعضی موارد اثر اختصاصی سموم میکروبی به قدری شدید است که بعضی از مراحل زندگی حشرات آفت در برابر آنها مصون هستند.

 

3- هر سم میکروبی دارای یک آستانه جمعیت آفت است که در زیر آین آستانه بیماری شیوع پیدا نمی کند و برای اینکه مبارزه مؤثر شود جمعیت آفت باید بالای این آستانه باشد.

4- سم میکروبی ممکن است در فرآیند تولید قدرت بیماری زایی خود را از دست بدهند.

5- سموم میکروبی به عکس دشمنان طبیعی به خودی خود منتشر نمی شوند بلکه انتشار آنها متکی به توزیع اولیه محلول سمی و حرکت بعدی میزبان برای پراکنده شدن است.

باکتری های بیماری زا در حشرات

گرچه احتمالاً بیش از یکصد نوع باکتری متفاوت در حشرات ایجاد بیماری می کنند، ولی فقط تعدا اندکی از آنها از نظر تجارتی به عنوان عوامل کنترل می کروبی مورد استفاده قرار می گیرند، مهمترین آنها عبارتست از: Bacillus thuringiensis و گروهی از باکتریهایی که جزو     واریته هایی از Bacillus pspilliae هستند، این باکتری ها جزء موفق ترین عوامل کنترل میکروبی هستند. با توجه به اینکه از کدام واریته باکتری B.t برای تولید انبوه استفاده شده است و درجه خلوص محصول در چه میزانی است، تا کنون فراورده های بیولوژیک مختلف بااسامی وکاربردهای متفاوتی تولید و عرضه شده اند که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود:

1- DELTA BT: حشره کش بیولوژیک مبتنی بر Bacillus thuringiensis var. kurstaki با فرمولاسیون ویژه، مقاوم دربرابر اشعه ماوراء بنفش و خشکی هوا، برای کنترل بیولوژیک لاروپروانه های آفت گیاهان کشاورزی،جنگل ومرتعی درشرایط آب و هوایی متفاوت.

2- LARVO BT/TROY BT: حشره کش بیولوژیک مبتنی برB.T. var. kurstaki با فرمولاسیون های متنوع برای کنترل بیولوژیک لارو پروانه های آفت گیاهان مختلف .

3- CUSTOM BT: حشره کش بیولوژیک مبتنی برB.T. var. kurstaki با فرمولاسیون کنستانتره ودرجه خلوص بسیار بالا،برای کنترل بیولوژیک لاروو پروانه های آفت گیاهان مختلف.

4- BACTOSPEINE: حشره کش بیولوژیک مبتنی برB.T. var. kurstaki با فرمولاسیون پودر و قرص، حاوی آمیخته spore-crystal باکتری مذکور، با عملکرد انتخابی علیه لارو پروانه ها، فرمولاسیون مایع این فراورده بیولوژیک با ویژگی های مشابه پودر و قرص آن با نام BACTOSPEINE XLV عرضه می شود.

5- BLOASP: حشره کش بیولوژیک مبتنی برB.T. var. kurstaki با فرمولاسیون  بدون هاگ، برای کنترل بیولوژیک لارو پروانه های آفت گیاهان مختلف.

 

6- BIOLEP: حشره کش بیولوژیک مبتنی برB.T. var. kurstaki با فرمولاسیون  دارای هاگ، برای کنترل بیولوژیک لارو پروانه های آفت گیاهان مختلف.

7- BIOLOX: حشره کش-کنه کش بیولوژیک مبتنی برB.T. var. thuringiensis              با فرمولاسیون  خاص، برای کنترل بیولوژیک لارو سخ

ت بال پوشان و نیز کنه های نباتی.

8- BACTOCIDE: حشره کش بیولوژیک مبتنی برB.T. var,israelensis مخصوص کنترل بیولوژیک پشه های ناقل بیماری مالاریا.

9-  SPHERICIDE: حشره کش بیولوژیک مبتنی برsphaericus Bacillus، مخصوص  کنترل بیولوژیک انواع پشه های خانواده Culicidae.

لازم به ذکر است که Bacillus thuringiensis نسبت به اشعه ماوراء بنفش و خشکی هوا حساس است. برای رفع این مشکل نیز به منظور افزایش طول دوره اثر بخش این عامل بیولوژیک توصیه  شده است فرآورده های مبتنی بر B.T همراه با NUFILM 17مصرف شوند.

NUFILM 17 در واقع یک ماده چسبانده بی خطر و سازگار با محیط است که هنگام پاشیدن ضمن کمک به پخش بهتر آفت کش، ورقه بسیار ظریفی را روی عامل مصرفی در سطوح استقرار روی گیاهان ایجاد می کند که آن را در مقابل اشعه ماوراء بنفش، خشکی هوا و بارندگی محافظت می کند. NUFILM 17 با تمامی انواع آفت کش ها اعم از شیمیایی و بیولوژیک سازگاری دارد و همراه با همه آنها قابل کاربرد است.

قارچ های بیماری زا در حشرات

از آنجایی که آلودگی حشرات به قارچ از طریق پوست بدن انجام می گیرد نه از راه دستگاه گوارش، لذا حشرات تحت تأثیر عوامل محیطی قرار دارن

 

د، بویژه همیشه رطوبت نسبی بالایی در مراحل اولیه آلودگی مورد نیاز آنهاست (رطوبت 100% یا نزدیک به آن)، و عملاً تأمین چنین رطوبتی را بندرت می توان تضمین کرد. به علاوه اسپورهایی که آلودگی اولیه را ایجاد می کنند معمولاً به اشعه ماوراء بنفش و به خشکی محیط خیلی حساس هستند، لذا انبار کردن، محمول پاشی بر روی میزبان ها ودوام آنها در مزرعه مسائل خاصی را پیش می آورند. به رغم وجود این مشکلات، در مواردی استفاده از قارچ ها برای کنترل آفت ها توأم با موفقیت بوده است.              قارچ های Metarhizium anisopliae Beauveria bassiana از جمله قارچ هایی هستند که بیشترین آزمایش ها و یا موارد مصرف در برنامه های کنترل بیولوژیک از آنها به عمل آمده است. قارچ Verticillum lecanii در گذشته به طور متمرکز در امر کنترل شته ها و شپشک ها مورد آزمایش قرار گرفته است و هم اکنون تقریباً به مرحله استفاده تجاری برای کنترل                  شته هارسیده است. گونه های قارچ Entomophthora به طور سنتی کنترل کنترل طبیعی شته ها را در مزارع به عهده داشتند. آلودگی حشراتی نظیر پروانه ها، شته ها و شپشک ها، زنبورها، سوسگ ها و مگس ها و پشه ها به وسیله قارچ ها کاملاً یک امر طبیعی و متداول است. استفاده از قارچ ها برای کنترل آفت ها به دلایل زیرآینده امیدبخشی را نوید می دهد:

1- به آسانی در روی محیط های کشت قارچی مصنوعی استاندارد نظیر PDA و یا اگار              رشد می کنند.

2- اپتیمم رشد خود را در درجه حرارت های حدود 20 تا 25 درجه سانتی گراد انجام می دهند و در حرارت های بالا مثلاً در C ْ 37 رشد مناسبی نخواهند داشت، در نتیجه برای انسان و سایر حیوانات خون گرم خطر جدی محسوب نمی شوند.

3- در شرایط نامناسب محیطی ایجاد اسپورهای مقاوم می کنند.

نحوه ابتلاء و پیشرفت بیماری

زمانی که اسپور یک قارچ بر روی کوتیلول بدن حشره ای قرار می گیرد در شرایط رطوبی مناسب به منظور تولید هیف رویشی (Germ tube) شر

وع به رشد می کند و با ایجاد Apperessorium یک هیف نفوذی نازکی به لایه های اپی کوتیکول و پروکوتیکول جلد (پوست) حشره نفوذ می کند، و هیف های بیشتری را تولید می کند. رطوبت زیاد فقط برای مراحل اولیه آلودگی مورد نیاز است. اگر در این حشره میزبان پوست اندازی صورت گیرد آلودگی می تواند از بین برود، در غیر این صورت قارچ ها به رشد خود ادامه می دهد و لایه های اپیدرم و هیپودرم جلد راموردحمله قرارمی دهد ودر نهایت با پیشرفت بیماری حشره را از پای در می آورد.

مزایای استفاده از قارچ

 

1- قارچ ها تقریباً کلیه مراحل رشدی میزبان خود را مورد حمله قرار می دهند.

2- میزبان های زیادی دارند و اگر بتوانند بر مشکلات تهیه ماده inoculum فائق آیند به عنوان یکی از عوامل خیلی جالب در کنترل بیولوژیکی شناخته خواهند شد..

3- برای انسان و دوام و دشمنان طبیعی آفت ها خطری ندارند.

4- باعث مرگ سریع میزبان خود می شوند.

5- قابلیت اختلاط با حشره کش ها را دارند.

 

کلمات کلیدی :