ای آر پایانامه

 

  مقاله PLC و کاربردهای آن pdf دارای 54 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله PLC و کاربردهای آن pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله PLC و کاربردهای آن pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله PLC و کاربردهای آن pdf :

PLC و کاربردهای آن

کنترل کننده‌های منطقی برنامه پذیر
1- کنترل کننده منطقی برنامه پذیر :
پیشرفت های چشمگیر فن آوری نیمه هادی در زمینه ساخت ریزپردازنده و حافظه های با حجم بالا امکان ساخت کنترل کننده های منطقی الکترونیکی برنامه پذیر را فراهم آورد . در این کنترل کننده ها بر خلاف کنترل کننده های مبتنی بر قسمت های الکترومکانیکی ، برای تغییر منطق کنترل کافی است بدون تغییری در سیم کشی یا قطعات ، فقط برنامه کنترل را تغییر دهیم ، در این صورت می توانیم از یک کنترل کننده منطقی برنامه پذیر هر جا که خواسته باشیم استفاده نماییم . شکل 1-1 یک کنترل کننده منطقی برنامه پذیر را بگونه نمایشی تعریف می نماید .

شکل 1- 1 : شمای کلی یک کنترل کننده منطقی برنامه پذیر

مزایای استفاده از کنترل کننده های منطقی :
1- استفاده از PLC حجم تابلوهای فرمان را کاهش می دهد .
2- استفاده از PLC مخصوصاً در فرآیندهای پیچیده موجب صرفه جویی فراوان در هزینه می گردد .
3- PLC استهلاک مکانیکی ندارد ، بنابراین علاوه بر طول عمر بیشتر نیازی به سرویس و تعمیرات دوره ای ندارد .
4- مصرف انرژی PLC بسیار کمتر از مدارهای رله ای است .
5- PLC نویزهای صوتی و الکتریکی ایجاد نمی کند .
6- طراحی و اجرای مدارهای کنترل منطقی با PLC آسان و سریع است .
7- ایجاد تغییرات ( Modifications ) و تنظیمات در PLC آسان و سریع است .
8- عیب یابی مدارات کنترل و فرمان با PLC سریع و آسان است و معمولاً PLC خود دارای برنامه عیب یابی می باشد .
2- ساختمان داخلی PLC
ساختمان داخلی یک PLC کم و بیش مانند ساختمان داخلی هر سیستم ریزپردازنده دیگر است . شکل 1-2 حالت کلی مربوط به ساختمان داخلی یک PLC را بیان می نماید .

شکل 1-2 : ساختمان داخلی PLC

3- روش و زبان برنامه نویسی PLC
هر PLC دارای زبان برنامه نویسی خاص خود بوده که رابط مابین کاربر و سخت افزار PLC می باشد . بوسیله برنامه کنترل است که یک PLC پروسه مورد نظر را کنترل می نماید . از آنجا که مهمترین گروه علمی _ شغلی مرتبط با PLC گروههای مرتبط با مهندسی برق می باشند لذا سازندگان PLC اقدام به طراحی زبانهای برنامه نویسی خاصی نمودند که به دانسته های قبلی این گروه کاری نزدیکتر باشد . مهمترین روشهای برنامه نویسی عبارتند از :
برنامه نویسی به روش فلوچارتی CSF ( Control System Flowchart )
یا نمایش جعبه ای تابع FBD ( Function Block Diagram )
در این روش برنامه بصورت بلوکی نوشته شده که در آن هر بلوک بیانگر یک عملگر ( Operation ) می باشد .بدین ترتیب برنامه های نوشته شده به روش FBD عبارتند از یک سری جعبه که به یکدیگر متصل گردیده اند .
روشهای فوق الذکر معمولاً بطور مستقل کاربرد چندانی ندارد و اغلب برای عیب یابی و یا شناخت منطق کنترل سیستم ناشناخته بسیار مفید است . شکل پایین یک نمونه برنامه نوشته شده به روش CSF را نمایش می دهد .

Siemens
برنامه نویسی به روش لیست جملات STL ( Statement List )
در این روش هر عمل منطقی توسط یک جمله یا عبارت مناسب نوشته می شود . مثال ارائه شده در شکل پایین نمونه ای از برنامه نوشته شده به روش STL را نمایش می دهد . در این مثال حرف A بیانگر دستور AND می باشد . نکته قابل توجه در این روش برنامه نویسی آن است که هر PLC دارای کد دستورات منحصر بفردی می باشد که این دستورات به نوع CPU بکار رفته بستگی دارد .روش STL نیازهای گرافیکی بسیار کمتری نسبت به دو روش قبل دارد ، لذا نوع و تعداد دستورات قابل درک واجرا در این روش بسیار از روش های LAD و FBD می باشد . به همین دلیل برنامه هایی که به روش LAD یا FBD نوشته می شود معمولاً قابل تبدیل به STL می باشد در حالیکه عکس این قضیه همواره امکان پذیر نیست .

نمونه برنامه نوشته شده به روش STL و برنامه معادل آن به روش CSF

3- کنترل کننده های منطقی برنامه پذیر امروزی
از اولین سالهای تولد PLC تاکنون بیش از سه دهه می گذرد . در این مدت شاهد تغییرات بسیار در ساختار PLC ها بوده ایم . از جمله این تغییرات می توان به افزایش سرعت عملکرد ، توانایی کار با سیگنالهای آنالوگ و دیجیتال و همچنین برخوردار شدن از امکانات ارتباطی ( Communication ) سریع و … اشاره نمود .
برای برنامه نویسی PLC های قدیمی نیاز به یک Programmer مخصوص بود که این امر قیمت تمام شده یک سیستم کنترل منطقی با PLC را افزایش می داد . در حال حاضر امکان برنامه ریزی PLC ها با استفاده از کامپیوترهای شخصی فراهم گردیده است و این امر سهولت و صرفه جویی قابل ملاحظه ای را ایجاد نموده است .

4- نحوه کار PLC
در ابتدای راه اندازی ، مانند هر سیستم مبتنی بر پردازنده ، در PLC نیز برنامه سیستمی اجرا می گردد . پس از اجرای برنامه سیستمی و چک شدن سخت افزار، در صورتی که شرایط لازم برای ورود به حالت اجرا ( RUN ) فراهم باشد ، برنامه کاربر فرا خوانده می شود .برای اجرای برنامه کاربر ابتدا تمام ورودی های PLC بطور یکجا فرا خوانده می شود و وضعیت آنها ( صفر یا یک ) در مکانی بنام تصویر ورودی ( Input – Image – Area ) نوشته می شود . PLC در خلال اولین Scan برنامه ، از داده های تصویر ورودی استفاده می نماید . توجه نمایید در صورتی که در طول اولین Scan ، تغییراتی در ورودی ها حاصل شود ، این تغییرات تا Scan بعدی به مکان تصویر ورودی ها منتقل نمی گردد .PLC ضمن Scan برنامه کاربر نتایج حاصل را درمکانی بنام تصویر خروجی ( Output – Image – Area ) می نویسد و بعد از اجرای کامل برنامه و در پایان ، نتایج را بطور یکجا به خروجی ها ارسال می دارد .خواندن یکجای ورودی ها و ارسال یکجای خروجی ها ، صرفه جویی قابل توجه ای در زمان بدنبال دارد ، زیرا خواندن یا نوشتن با آدرس دهی یک به یک زمان زیادی را به خود اختصاص می دهد .از جمله مزایای دسترسی به مکانهای تصویر خروجی یا ورودی آن است که امکان Set یا Reset نمودن هر یک از بیت های ورودی یا خروجی را مستقل از وضعیت فیزیکی آنها فراهم می نماید و این کار مزیت بزرگی به هنگام عیب یابی یا آزمایش یک برنامه نوشته شده محسوب می شود . روش فوق در عین مزایایی که ذکر گردید ، مسئله ای بنام زمان پاسخ دهی برنامه ( Program Response Time) را بوجود می آورد . زمان پاسخ دهی مدت زمانی است که طول می کشد تا PLC تمام برنامه کاربر را Scan نماید و در این مدت تغییرات بوجود آمده در ورودی ها وارد مکان تصویر ورودی نمی گردد و خروجی ها نیز به حالتی که در Scan قبلی بودند باقی می ماند این امر در فرآیندهایی با سرعت تغییرات زیاد ، مشکل ساز است مخصوصاً زمانی که برنامه کاربر طولانی بوده و مدت زمان زیادی صرف Scan برنامه می گردد .همچنین گاهی ملاحظات ایمنی لازم می دارد که تغییرات آنی بعضی از ورودی ها همواره مورد توجه قرار گیرد که در این صورت زمان پاسخ دهی ممکن است مانع از ثبت به موقع این تغییرات شود .برای حل این مشکل در زبانهای برنامه نویسی دستورات خاصی گنجانده شده است .
با توجه به سرعت بالای PLC های امروزی و کندی فرآیندهایی که توسط آن کنترل می گردند
( سیستم های الکترو مکانیکی ) زمان پاسخ دهی در شرایط عادی ، معمولاً مشکلی ایجاد نمی نماید . شکل پایین طرز کار PLC را بیان می دارد .

نگاهی به داخل PLC
یکPLC درواقع کامپیوتری است که با آنچه احتمالاً درباره آن شنیده اید یا با آن کار کرده اید فرق دارد .بیشتر مردم با کامپیوترهای خانگی آشنایی دارند . نوع دیگری رایانه نیز وجود دارد که به عنوان رایانه کنترل فرآیند شناخته می شود . هر چند که این رایانه نیز داده ها را پردازش می کند ولی وظیفه اصلی آن کنترل فرآیندهای صنعتی و تولیدی است ( ماشین آلات تولید ، روباتها ،خطوط تولید و… ).
هر چند که این رایانه ها ممکن است صفحه کلید نیز داشته باشند ، ورودی های کنترل آنها سوئیچها وحسگرها هستند و خروجی های آنها علاوه بر نمایشگرها و چاپگر ، سیگنالهای کنترلی برای انواع موتورها ، سولنوئیدها و ;می باشند.

5- واحدهای تشکیل دهنده PLC
در PLC های کوچک ، پردازنده ، حافظه نیمه هادی ، ماژول های I/O و منبع تغذیه در یک واحد جای داده شده اند . در PLC های بزرگتر ، پردازنده و حافظه در یک واحد ، منبع تغذیه در واحد دوم و واسطه های I/O در واحدهای بعدی قراردارند .
ابزار برنامه نویسی ، که معمولاً یک واحد پردازنده با صفحه نمایش و صفحه کلید می باشد ( بعنوان مثال یک کامپیوتر شخصی ، یک PG در خانواده زیمنس و یا کنسول در خانواده Omron ) به عنوان یک واحد مجزا از طریق یک سیم به واحد اصلی متصل می گردد .
شکل پایین قسمتهای اصلی یک سیستم پردازش در PLC را نمایش می دهد .
حافظه ثابت سیستم ، حاوی برنامه ای است که توسط کارخانه سازنده تعبیه شده است . این برنامه وظیفه ای مشابه سیستم عامل Dos دردستگاههای PC دارد که بر روی تراشه های خاصی بنام حافظه فقط خواندنی ( ROM ) قرار گرفته است . برنامه های ثابت در ROM ، درحین عملیات CPU نمی توانند تغییر یابند یا پاک شوند . برنامه موجود در این حافظه غیر فرار به هنگام قطع تغذیه CPU نیز حفظ می شود .
اطلاعات حافظه تغییر پذیر بر روی تراشه های نیمه هادی ذخیره می شود که امکان برنامه ریزی ، تغییر و پاک کردن آنها توسط برنامه ریز میسر است . این حافظه عمدتاً از نوع حافظه های با قابلیت دسترسی تصادفی ( RAM ) انتخاب می گردند .اطلاعات موجود درحافظه های RAM با قطع تغذیه ، پاک می گردند .
اغلب CPU ها مجهز به یک باتری پشتیبان هستند . بنابراین اگر تغذیه ورودی قطع شود و متعاقباً منبع تغذیه نتواند ولتاژ سیستم را تامین کند ، باتری پشتیبان برنامه ذخیره شده در RAM را حفظ می کند . همانگونه که در شکل پایین ملاحظه می گردد ، قسمت پردازنده دارای ارتباطاتی با قسمت های مختلف داخل و خارج خود می باشد .

واحدهای اصلی تشکیل دهنده سیستم پردازش در PLC

6- پردازنده
تمام پردازنده های رایانه ای ، به گونه ای طراحی شده اند که بتوانند محاسبات منطقی و حسابی را انجام دهند . این عملیات بوسیله ریزپردازنده ( Microproccessor ) و از طریق بکارگیری دستورالعمل های متفاوت انجام می گیرد .ریزپردازنده ها بر حسب میزان قدرت طبقه بندی می گردند . دو عامل در تعیین میزان قدرت ریزپردازنده ها عبارتند از تعداد بیت ها و سرعت پالس ساعت (Clock ) .ریزپردازنده های فعلی امکان پردازش داده ها ، بصورت 4 ، 8،16 یا 32 بیتی را دارا می باشند .هرچه تعداد این بیتها بیشتر باشد ، قدرت پردازنده بیشتر است . میزان پالس ساعت ، سرعت اجرای هر دستورالعمل را نشان می دهد . محدوده سرعت پالس ساعت در حال حاضر از محدوده 1MHz تا 66MHz متغیر می باشد .جدول ارائه شده در شکل پایین تعدادی از میکروپروسسور های معروف را مقایسه نموده است .تعدادی از PLC ها از ریزپردازنده های عنوان شده در جدول فوق الذکر بهره می گیرند و تعدادی دیگر از آنها از CPU های انحصاری خود کارخانه سازنده استفاده می نمایند . با اختراع پردازنده های پنتیوم ، نسل جدید PLC ها نیز با بکارگیری این پردازنده های سرعت بالا پا به عرصه صنعت گذاشته اند . از جمله این PLC ها می توان به خانواده های C7 و M7 از شرکت زیمنس اشاره نمود .

8085 8-bit 1MHz
8086 16-bit 4.77MHz
80186 16-bit 8MHz
80286 16-bit 12.5MHz
80386 32-bit 33MHz
80486 32-bit 50MHz

مقایسه تعدادی از ریز پردازنده های معروف

7- (ماژول ها ی ورودی و خروجی Input / Output )
ماژول ورودی به صورت الکترونیکی چهار کار اصلی را انجام می دهد . اولاً این ماژول حضور یا عدم حضور سیگنال الکتریکی در تمام ورودیها را بررسی می کند . این سیگنالهای ورودی، وضعیت قطع یا وصل سوئیچها ، حسگرها و سایر عناصر در فرآیند تحت کنترل را نمایش می دهند . ثانیاً این ماژول سیگنال مربوط به وصل بودن را از نظر الکتریکی به سطحی DC که توسط مدارات الکترونیکی ماژول I/O قابل استفاده باشد ، تغییر می دهد . برای سیگنال ورودی قطع ، هیچ تبدیل سیگنالی صورت نمی گیرد و نشان دهنده حالت قطع است . ثالثاً این ماژول ، جداسازی الکترونیکی را با جداکردن خروجی ماژول ورودی از ورودی اش به صورت الکترونیکی انجام می دهد . در نهایت این ماژول سیگنالی را که توسط CPU سیستم PLC قابل تشخیص است ، ایجاد می کند .تمام این وظایف در طرح شکل پایین نشان داده شده است .

طرح ماژول ورودی PLC
شکل فوق فقط مدار یک ترمینال رانمایش می دهد . تمام ترمینالهای یک ماژول ، دارای مدار یکسان هستند . بلوک اولیه سیگنالهای ورودی را از سوئیچها ، سنسورها و غیره دریافت می نمایند .سیگنالهای AC ، در واحد مبدل DC که به یکسوسازها ، المانهای مربوط به کاهش ولتاژ و تنظیم کننده ها مجهز است ، به سیگنالهای DC تبدیل می شوند . برای سیگنالهای DC به نوعی از مدارات مبدل DC به DC نیاز است . خروجی این مبدل مستقیماً به ورودی CPU متصل نمی شود ، چون این امر در صورت یک جهش ولتاژ یا نقص فنی در مدار ممکن است ، سبب آسیب دیدن CPU شود. به عنوان مثال اگر واحد مبدل دچار اتصال کوتاه شود ، ولتاژ 120 ولت متناوب در ورودی مستقیماً به CPU می رسد و چون CPU با ولتاژ 5 ولت مستقیم کار می کند ، احتمال سوختن آن زیاد خواهد بود . بلوک جداسازی ( Isolator ) ، CPU را از چنین صدمه ای حفظ می نماید . این جداسازی معمولاً توسط جداسازهای نوری ، همانطور که در شکل نمایش داده شده است ، انجام می گردد . قطع و وصل سیگنال ، از طریق فعال شدن یک اشعه نورانی ( تولید شده توسط یک LED ) و نهایتا فعال سازی توسط یک ترانزیستور نوری به خروجی این طبقه منتقل می گردد .
ماژول خروجی به گونه ای عکس ماژول ورودی عمل می نماید . یک سیگنال DC که از CPU ارسال می گردد ، در هر ماژول خروجی به سیگنال الکتریکی با سطح ولتاژ مناسب به صورت AC یا DC که توسط دستگاهها قابل استفاده باشد ، تبدیل می گردد . شکل پایین نمودار بلوکی یک ماژول خروجی را نمایش می دهد .

طرح ماژول خروجی PLC

8- انواع سیستم های PLC
در صنعت PLC بیش از یکصد کارخانه با تنوع بیش از هزار مدل از انواع مختلف PLC فعالیت می نمایند .این نمونه های مختلف دارای سطوح مختلفی از کارآیی می باشند .PLC ها را می توان از نظر اندازه حافظه یا تعداد ورودی / خروجی دسته بندی نمود . جدول ارائه شده در شکل پایین نمونه ای از این تقسیم بندی را نمایش می دهد .

اندازه PLC تعداد خطوط I/O اندازه حافظه
کوچک 40/40 1K
متوسط 128/128 4K
بزرگ بیشتر از 128 / بیشتر از 128 بیش از4K

دسته بندی PLC ها
البته برای ارزیابی قابلیت یک PLC باید ویژگی های دیگری نظیر پردازنده ، زمان اجرای یک سیکل ، سادگی زبان برنامه نویسی ، قابلیت توسعه و غیره را در نظر گرفت .در یک تقسیم بندی PLC ها در دو غالب PLC های با کاربرد محلی و PLC های با کاربرد وسیع تقسیم می گردند .

9- PLC ها با کاربرد محلی :
این نوع PLC ها برای کنترل سیستم هایی با حجم کوچک با تعداد ورودی و خروجی های محدود استفاده می گردند . به علت قابلیت محدود تر ، این نوع P LC ها برای کنترل همزمان تعداد کمتری از پروسه ها و یا کنترل دستگاههای مجزای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند . اغلب شرکت های سازنده ، این نوع PLC ها را به همراه سایر PLC ها به بازار ارائه نموده اند ولی برخی از شرکت های سازنده آنرا با نام میکرو PLC به بازار ارائه می نمایند . ازجمله این نوع PLC ها می توان به نمونه های زیر اشاره کرد :
1-مینی PLC ساخت کارخانه زیمنس آلمان با نام LOGO
2- مینی PLC ساخت کارخانه تله مکانیک فرانسه با نام Zelio
3- PLC مولر آلمان
4-PLC ، LG کره

10- PLC های بزرگ با کاربرد گسترده :
این نوع PLC ها برای کنترل سایت کارخانجات بزرگ ، از جمله کارخانجات سیمان ، پتروشیمی و… استفاده می گردند . معمولاَ در این نوع صنایع ، PLC ها یا پورت های ورودی ، خروجی درقسمت های مختلف سایت کارخانه وجود داشته و کنترلی محلی بر قسمت های تحت پوشش خود انجــام می دهند .
سپس اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روشهای مختلف انتقال DATA به اتاق کنترل مرکزی منتقل شده که در آن محل با استفاده از روش های مختلف مونیتورینگ صنعتی ، اطلاعات را به شکل گرافیکی تبدیل کرده و بر روی صفحه مونیتور نمایش می دهند . در این حال اپراتور تنها با دانستن روش کار با کامپیوتر و بدون نیاز به اطلاعات تخصصی می تواند سیستم را کنترل نماید .
از جمله این PLC ها می توان به نمونه های زیر اشاره کرد :
1- خانواده PLC های S5 و S7 زیمنس آلمان
2- خانواده PLC های OMRON ژاپن
3- خانواده PLC تله مکانیک فرانسه
4- خانواده PLC میتسوبیشی ژاپن
5- خانواده PLC ، LG کره
6- خانواده PLC آلن برادلی آمریکا
7- ……

میکرو PLC ساخت شرکت زیمنس ( LOGO ) – ماژول اصلی بهمراه ماژول های اضافی

PLC نوع GM7 از شرکت LG بهمراه ماژول های اضافی

نمونه های مختلف PLC های خانواده CPM1A از شرکت Omron

نمونه های مختلف میکرو PLC های شرکت Moller

نمونه ای از PLC خانواده CS1 از شرکت Omron

PLC نوع GM4 از شرکت LG

PLC خانواده S5 ( (CPU 115Uاز شرکت زیمنس
معرفی روش برنامه‌نویسی LAD
برنامه نویسی به روش نردبانی ( Ladder )

از آنجا که تمام نقشه های کنترل و فرمان منطقی قبل از ظهور PLC ها به صورت نردبانی و یا چیزی شبیه به آن تهیه و طراحی می شد ،لذا سازندگان PLC این روش برنامه نویسی را بعنوان یکی از روشهای ممکن برنامه نویسی انتخاب نمودند . شکل پایین یک نمونه برنامه نویسی به زبان LAD را نمایش می دهد .در این روش آن دسته از عناصر نردبان که تابع یا عمل خاص و پیچیده ای را انجام می دهند برای سهولت با یک جعبه نمایش داده می شوند .دستورات نوشته شده به روش نردبانی به ترتیب از چپ به راست و از بالا به پایین انجام می گردند .

یک برنامه کنترلی مجموعه دستورالعمل هایی است که به سیستم PLC جهت کنترل پروسه
فرمان هائی صادر می کند . در نتیجه این برنامه باید به زبان خاص و طبق قوانین و دستورات قابل درک برای PLC باشد .
در زبان برنامه نویسی S7 برنامه ها را می توان به صورت های زیر نوشت :
1- نردبانی LAD
2- فلوچارتی CSF
3- عبارتی STL
که ما در این بخش شرح مختصری از روش برنامه نویسی LAD می پردازیم .
در این روش , هر دستور یا خط برنامه به صورت نماد اتصال و سیم پیچ مدارهای فرمان رله ای نشان داده می شود . در نتیجه ساختار برنامه در این روش تقریبا شبیه به شکل مدارهای فرمان رله ای می باشد . این طرز نمایش از قدیم در سیستم های رله ای متداول بود , نقشه های مدار فرمان اکثرا به این روش ترسیم می شوند .
به همین دلیل این طرز نمایش تا حد زیادی مانوس و مورد پسند کسانی است که با سیستم های رله ای کار کرده اند . علاوه بر این , روش نردبانی به سادگی قابل درک بوده , نقشه ای که به این روش ترسیم شود درست مانند نقشه الکتریکی مدار فرمان همان سیستم است.
نمونه ای از این روش برنامه نویسی که مورد استفاده پروژه ما می باشد را در ذیل آورده ایم:

معرفی خانواده‌ی S7 – 200
آشنایی با PLC خانواده S7 زیمنس (سخت افزار)

خانواده PLC های S7 زیمنس از جمله کنترل کننده های ساخت شرکت زیمنس آلمان بوده که نسبت به نمونه های قبلی ساخت این شرکت دارای قابلیت های سخت افزاری و نرم افزاری بسیار گسترده تری می باشند . این خانواده شامل کنترل کننده های سری 200 ، 300 و 400 بوده که در هر سری انواع مختلفی از CPU با قابلیت های متفاوت در دسترس می باشد . دراین جزوه به بررسی PLC های خانواده S7-200 پرداخته شده و در قسمت های مختلف و در صورت نیاز به قابلیت های سایر نمونه ها نیز اشاره خواهد شد .

s7-200 CPU
ترکیبی از یک واحد پردازشگر مرکزی ، منبع تغذیه و پایانه ها I/O مجتمع و پورت ارتباطی و چراغهای وضعیت در یک قطعه می باشد . باولتاژهای230/24 مورد ایتفاده قرار می گیرد.
: CPUو ظیفه پردازش مرکزی را به عهده دارد و برنامه را اجرا می کند و اطلاعات را برای کنترل کار با پروسه اتوماسیون ایجاد می کند .
منبع تغذیه : توان الکتریکی را برای واحد پایه و ماژولها ی اضافی متصل فراهم می کند.
ورودیها و خروجیها : پایانه ها ی کنترلی سیستم می باشند . ورودیها سیگنال قطعات حوزه مثل سنسورها، کلید ها و سوئیچ ها میباشند ،خروجی ها دارای انواع رله ای و ترانزیستوری میباشند و پیچها ، موتورها ،شیرها ، لامپها و یا دیگر قطعات را در پروسه کنترل می کنند.

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی pdf دارای 13 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی pdf :

اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی

قسمت چهارم: سیاست های ارزی
تصحیح نظام ارزی کشور مستلزم پیشبرد و تعمیق برنامه اصلاحات اقتصادی، به ویژه رفع نا به هنجاری های ساختاری اقتصاد، رفرم بنیادین بخش دولتی، رفع موانع رشد بخش خصوصی، رفرم سیستم بانکی، رفرم سیستم یارانه ها، تصحیح سیاست های مالی دولت، کنترل تورم، و مدیریت صحیح اقتصاد کلان است. انجام این امور در چارچوب مناسبات حاکم بر کشور اگر غیر ممکن نباشد، بسیار دشوار و پر هزینه خواهد بود.

در پی تلاش برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی، در مارس 2002 سیستم چند نرخی ارز در ایران برچیده شد و جای خود را به یک سیستم تک نرخی شناور داد که قرار است بر مبنای موازین اقتصادی اداره شود! اما متجاوزاز بیست سال سیاست ارزی ج.ا. خسارات هنگفتی بر اقتصاد ایران وارد آورد. این سیاست بخاطر ماجراجویی های سیاسی رژیم و بی کفایتی

مدیریت اقتصادی آن بر کشور تحمیل شد، وبه دلیل ماهیت رانت خواری و رانت دهی نظام سیاسی رژیم گسترش و تداوم یافت. سیاست ارزی ج.ا. از یکسو موجب گسترش و تشدید ناکارآیی در بخش های تولیدی، تخصیص نا مطلوب منابع، نا به هنجاری ساختار تولید، نا به هنجاری الگوی مصرف، تضعیف تولیدات داخلی، تضعیف صادرات غیر نفتی، رشد بیمارگونه بخش تجاری، و اتلاف انبوه منابع اقتصادی شده، و از سوی دیگر فساد اقتصادی و اداری پ

ر دامنه و بیسابقه ای را پدید آورده است. این سیاست، در کلیت خود نظام اقتصادی کشور را تبدیل به سیستمی بس نا به هنجار کرده که برون رفت از آن مستلزم یک تلاش ملی وسال ها ممارست است.

موفقیت سیستم ارزی جدید مستلزم پیشبرد و تعمیق برنامه اصلاحات اقتصا

دی، به ویژه رفع نا به هنجاری های ساختاری اقتصاد، اصلاح بنیادین

 

بخش دولتی، رفع موانع رشد بخش خصوصی، رفرم سیستم بانکی، رفرم سیستم یارانه ها، تصحیح سیاست های مالی دولت، کنترل تورم، و مدیریت صحیح اقتصاد کلان است. در غیر این صورت، سیاست جدید پایدار و موثر نخواهد بود. در سیستم چند نرخی گذشته بطور متوسط متجاوز از %80 درآمد ارزی دولت با نرخی نزدیک به یک پنجم نرخ بازار در اختیار موسسات دولتی و نهادهای انقلابی گذاشته میشد. در سیستم تک نرخی جدید این موسسات ارز خود را به قیمت بازار تامین میکنند، اما ما به تفاوت بین نرخ بازار و نرخ رسمی گذشته به آنها پرداخت

میشود. بدون کاهش این یارانه ها، سیستم ارزی جدید عمدتا یک شگرد حسابداری محسوب خواهد شد که تنها هزینه یارانه هایی را که قبلا بطور ضمنی پرداخت میشد، اکنون آشکار میسازد.

سیستم چند نرخی
روی کار آمدن ج.ا. همراه بود با بحران ارزی، که به دلیل اتخاذ سیاست

های اقتصادی نا مناسب، و به دنبال آن اشغال سفارت آمریکا، تحریم اقتصادی آمریکا، و سپس جنگ ایران و عراق ابعادی غیر قابل کنترل یافت. لذا، طی دهه هشتاد سیاست ارزی ج.ا. عبارت بود از انحلال بازار آزاد، ثابت (فیکس) کردن نرخ برابری ریال، و تخصیص منابع ارزی از طریق دستگاه اداری دولت و کنترل مرکزی تجارت خارجی. طی دهه 90، پس از پایان جنگ عراق، دولت ج.ا. طی چند مرحله اقدام به ساده کردن نظام ارزی کشور و ابقا تدریجی مکانیزم بازا

ر آزاد کرد. با اینهمه، طی این دهه نظام ارزی همچنان یک سیستم چند نرخی باقیماند، همراه با کنترل شدید واردات و مبادلات ارزی، که میزان پیچیدگی و محدودیت های آن در واکنش به شرایط داخلی و خارجی، به ویژه نوسانات قیمت نفت، تغییر میکرد.
در 21 ژانویه 1991 دولت تعداد نرخ های رسمی (دولتی) ارز را از 7 نرخ به 3 نرخ تقلیل داد که عبارت بودند از:

 

1 نرخ رسمی 70 ریال در برابر یک دلار آمریکا برای صادرات نفتی، واردات کالاهای ضروری، واردات پروژه های استراتژیک، پرداخت بدهی های خارجی، و ارز دانشجویی
2 نرخ رقابتی 600 ریال برای هر دلار برای واردات کالاهای سرمایه ای، لوازم تولید، مواد خام و کالاها و خدمات تولیدی که شامل ارز رسمی نمیشدند
3 نرخ شناور که توسط بانک ها، بر مبنای نرخ آزاد تعیین میشد برای صادرات غیر نفتی، واردات غیر ضروری و خدمات

علاوه بر سه نرخ رسمی، یک نرخ ارز آزاد نیز معرفی شد، که توسط بازار

آزاد تعیین، و برای انجام سایر مبادلات آزادانه خرید و فروش میشد.

در 21 مارس 1993 دولت سه نرخ رسمی فوق الذکر را حذف، و یک نر

خ نیمه شناور واحد را جایگزین آنها کرد. همزمان بسیاری از محدودیت های ارزی و وارداتی نیز کنار گذاشته شد. سطح نرخ جدید، که ابتدا برابر 1500 ریال در مقابل دلار آمریکا اعلام شد، بصورت روزانه توسط بانک مرکزی تعیین واعلان میگردید. نرخ جدید بخش قابل ملاحظه ای از پرداخت های ارزی، یعنی پرداخت های مربوط به بدهی های خارجی و واردات ضروری را شامل

نمیشد، که همچنان بر مبنای نرخ رسمی دلاری 70 ریال انجام میگرفتند. با اینهمه، به علت افزایش فشار بدهی های خارجی و رشد بیرویه واردات، و متعاقبا کاهش قیمت نفت، سیاست جدید دوام نیآورد. در دسامبر 1993، برای مقابله با این ضعیت، دولت مجبور شد نرخ رسمی را در سطح بالاتر، یعنی دلاری 1750 ریال ابقا کند.

در مه 1994 یک نرخ رسمی جدید، موسوم به نرخ صاداراتی، نیز به بازار ارز اضافه شد، که در سطح 2345 ریال در برابر دلار آمریکا، تمام مبادلات مربوط به صادرات غیر نفتی و اردات غیر ضروری را شامل میشد. در سال بعد، افزایش نرخ تورم و تشدید تحریم اقتصادی آمریکا موجب کاهش ارزش ریال شد. در مه 1995، نرخ صادراتی به 3000 ریال، و نرخ بازار آزاد به 6200 ریال افزایش یافت.

در جولای 1997، بانک مرکزی اقدام به عرضه اوراق ارزی در بازار بورس تهران کرد. به این ترتیب نرخ جدید دیگری، موسوم به نرخ بورس تهران، وارد بازار ارز شد، که سطح آن در ابتدای کار نزدیک به 5000 ریال در برابر دلار آمریکا بود. در دو سال اول، که درآمد نفت پایین بود، بانک مرکزی نتوانست مقدار ارزی را که برای تامین سطح تقاضا لازم بود به بازار بورس عرضه کند. لذا، برای کنترل فشار تقاضا اقدام به سهمیه بندی ارز کرد. وارد کنندگان، حتی آنها که دارای پروانه رسمی بودند، میبایست مدتی طولانی منتظر بمانند تا اعتبار نامه ارزی لازم را دریافت کنند. در نتیجه، اضافه قیمت ارز آزاد به نرخ بورس تهران از %20 به %50 افزایش یافت. بالاخره، در سا

ل 1999 بانک مرکزی مجبور شد تا قیمت ارز را در دو مرحله، %20 در مارس 1999 و %16 در مه 1999 افزایش دهد. در مجموع، طی سال مالی 99/1998 قیمت دلار در بازار بورس تهران %42، ودر سال 2000/1999 %20 افزایش یافت.

بین جولای 97 و مارس 2000، در ایران چهار نرخ رسمی وجود داشت که عبارت بودند از:
1 نرخ رسمی، که بین 1736 تا 1767 ریال در برابر دلار آمریکا نوسان میکرد، و برای پرداخت بدهی های خارجی، واردات ضروری، و کلیه واردات موسسات دولتی و نهادها بک

ار میرفت
2 نرخ صادراتی، برابر 3000 ریال در مقابل دلار، برای صادرات غیر نفتی
3 نرخ بورس تهران، یک نرخ نیمه شناور که در سال 2000 حول 8000 ریال نوسان میکرد و برای سایر واردات بکار میرفت
4 نرخ بین بانکی یا مذاکره ای که توسط بانک ها، برای انجام مبادلات بین بانکی مذاکره و تعیین میشد. این نرخ در اواخر 1998 و اوایل 1999 که عرضه ارز در بازار بورس تهران کم بود و سهمیه بندی میشد، به میزان قابل ملاحظه ای بالاتر از نرخ ارز بورس تهران بود. اما در سال 2000 که عرضه ارز در بورس تهران افزایش یافت، با فاصله کمی حول نرخ ارز بورس تهران نوسان میکرد.
علاوه بر چهار نرخ رسمی فوق، ارز توسط صراف های رسمی، به قیمت کمی بالاتر از نرخ بورس تهران نیز خرید و فروش میشد. همچنین یک بازار سیاه وجود داشت که توسط صراف های غیر رسمی کنترل میشد، و عمدتا مبادلات غیر رسمی و قاچاق را در بر میگرفت.

بین مه 1999 و مارس 2000 بانک مرکزی توانست با استفاده از افزایش ق

یمت نفت عرضه ارز را در بازار بورس تهران افزایش دهد و نرخ دلار را در این بازار حول 8000 ریال تثبیت کند. به این ترتیب، فزونی نرخ ارز آزاد به نرخ ارز بورس تهران به %2 کاهش یافت، و به تدریج وارداتی که قبلا به قیمت ارز صادراتی انجام میگرفت به ارز بورس تهران منتقل شد. در مارس 2000 نرخ ارز صادراتی حذف، و نرخ بورس تهران به نرخ غالب برای انجام مبادلات بخش خصوصی تبدیل شد.

طی سال مالی 2002/2001، نرخ رسمی تورم بطور متوسط نزدیک به %12 بود، و دولت، به علت افزایش قیمت نفت، دارای درآمد ارزی قابل ملاحظه ای بود . لذا، بانک مرک

زی توانست نوسانات نرخ ارز بورس تهران را همچنان حول 8000 ریال حفظ کند.

برای آنکه بتوان در پس این ساختار بغرنج و تغییرات پی در پی ویژه گی های برجسته سیاست ارزی ج.ا. را در یافت، میبایست به سهم بخش دولتی در تخصیص منابع ارزی، و عملکرد آن در برابر نوسانات درامد ارزی نفت توجه کرد. به علت رشد بیرویه بخش دولتی سهم بسیار بزرگی از درآمد ارزی کشور به بخش دولتی تخصیص داده میشود. بعلاوه، به علت پایین بودن کارایی و نا به هنجاری های ساختاری، بخش دولتی هنگام کاهش درآمد ارزی نفت نمیتواند ت

قاضای ارزی خود را با سرعت و به نسبت مناسب کاهش دهد، اما هنگام افزایش درآمد ارزی به سرعت بسط یافته و ارز بیشتری را میبلعد. در نتیجه، دراین معادله بخش خصوصی به زائده ای تبدیل میشود که همواره سهم کوچکی از درآمد ارزی نفت به ان تخصیص داده میشود. بخش خصوصی از افزایش درآمد ارزی به نسبت بهره کمتری میبرد، اما از کاهش درآمد ارزی به نسبت بیشتر متاثر میشود.

طی دوره مورد نظر، بطور متوسط نزدیک به %80 درآمد ارزی نفت با ق

یمت ارزان، یعنی یک پنجم بهای ارز آزاد، جهت تامین نیازهای موسسات دولتی و نهادها (از جمله پرداخت بدهی های خارجی و تامین واردات ضروری) به بخش حکومتی (یعنی موسسات دولتی و نهادها) تخصیص داده میشود. درمجموع، وقتیکه قیمت نفت، و در نتیجه درآمد ارزی دولت کاهش مییابد، بودجه ارزی بخش حکومتی به همان نسبت کاسته نمیشود. لذا، عرضه ارز به بخش خصوصی شدیدا کاهش یافته، محدودیت های ارزی و وارداتی-صادراتی تشدید شده، و حجم ناچیزی از مبادلات توسط ارز آزاد انجام میگیرد. برعکس، هنگامیکه قیمت نفت بالا میرود، تخصیص ارز به بخش خصوصی افزایش یافته، محدودیت های ارزی و وارداتی-صادراتی کاسته شده، و حجم بیشتری از مبادلات توسط ارز آزاد انجام میگیرد. برای مثال، بین مارس 1997

و مارس 2000، با افزایش قیمت نفت، سهم نرخ رسمی در کل ارز فروخته شده توسط دولت از %96 به %72 کاهش یافت.

 

علاوه بر قیمت نفت، شرایط اقتصاد داخلی نیز درانتخاب سیاست ارزی دولت اثر میگذارد. افزایش نسبی نرخ تورم (نسبت به سایر کشورها) سبب کاهش ارزش ریال میشود. طی دهه 90، هر گاه که افزایش نرخ تورم شدید بوده است، دولت به منظور جلوگیری از سقوط ریال به سیاست ارزی بسته روی آورده، برای مبادلات ارزی نرخ های رسمی ثابت تعیین کرده، و با وضع قوانین متعدد اقدام به کنترل تقاضای ارز کرده است.

همچنین، هر زمان که به علت افت درآمد نفت تخصیص ارز به بخش خصوصی شدیدا کاهش یافته است، دولت به منظور کنترل تقاضای ارز، بخش خصوصی را به لایه های مختلفی تفکیک کرده، و با توجه به و ویژه گی های اقتصادی هر لایه، و ملاحظات سیاسی، برای هرلایه نرخ ارز خاصی را تعیین، و با وضع قوانین و با استفاده از ابزارهای اداری اقدام به کنترل تقاضای ارز کرده است.

کنترل قیمت نفت در بازار جهانی در اختیار ایران نیست. لذا، در مکانیزم فوق عامل

بازدارنده اصلی در اجرای یک سیاست ارزی مطلوب بخش دولتی است، که به علت رشد بیرویه، پایین بودن کارایی، و نا به هنجاری های ساختاری بیشترین حجم درآمد ارزی کشور را میبلعد، و بخش قابل ملاحظه ای از آنرا به هدر میدهد. در سوی دیگر این معادله، یعنی عر

ضه ارز، این مناسبات مانع از آن میشوند که بخش خصوصی بتواند نقش مطلوب خود را ایفا کرده و از طریق افزایش صادرات غیر نفتی ارز لازم را برای کشور تامین کند. در واقع مناسبات موجود، با برهم زدن سیستم انگیزه ها، سودآوری فعالیت های تولیدی را کاهش داده و بخش خصوصی را به سوی فعالیت های دلالی میراند.

برای تقلیل شدت ضربه پذیری اقتصاد کشور دربرابر نوسانات قیمت نفت، اخیرا دولت اقدام به تاسیس صندوق پول نفت(Oil Stabilisation Fund) کرده است. لذا، وقتیکه قیمت نفت بالا است، بخشی از درآمد ارزی نفت در این صندوق پس انداز میشود تا در مواقعی که قیمت نفت به زیر روند بلند مدت خود تنزل میکند مصرف شود. این سیاستی درست است که میبایست سال ها قبل اتخاذ میشد. اما باید توجه داشت که این ابزار اقتصادی هنگامی میتواند کارا باشد که اقتصاد داخلی کما بیش در حالت تعادل باشد. وقتیکه اقتصاد داخلی دچار نا به هنجاری ه

ای شدید ساختاری است و برای مدتی طولانی کاملا از تعادل خارج شده است، این ابزار حلال مشکلات نخواهد بود. بر عکس، به احتمال قوی بخش قابل ملاحظه ای از سرمایه آن برای کنترل فشار ناشی از نا به هنجاری های ساختاری به هدر خواهد رفت.

پیآمدهای سیستم چند نرخی
ویژه گی اصلی سیاست ارزی ج.ا. عبارت است از پرداخت یارانه به واردات. همانطور که اشاره شد، دولت بخش عمده درآمد ارزی نفت را به قیمتی برابر یک پنجم نرخ بازارآزاد دراختیارارگان های دولتی و نهادها میگذارد تا بتوانند کالاهای مورد نظر را با ارز ارزان (دلاری 175 تومان) وارد کنند. در واقع، این پرداخت یارانه بطور غیر مستقیم به واردات است. در سال 2/2001، ارزش یارانه های غیر مستقیم ارزی بالغ بر5 بلیون دلار، یعنی %21 بودجه رسمی دولت بود. در مجموع، حجم کل یارانه های غیر مستقیم ارزی بالغ بر %6 تولید ناخالص ملی کشور اس

ت. این یارانه ها دارای پیآمدهای منفی گسترده ای برای اقتصاد کشور میباشند، که عمده ترین آنها به قرار زیر است:

1 یارانه های غیرمستقیم ارزی با پایین آوردن هزینه واردات، تناسب سودآوری بخش ها را به زیان تولیدات داخلی برهم زده، موجب تضعیف رشد تولیدات داخلی، ا

ز جمله صادرات غیر نفتی میشوند.
2 در بخش تولیدات داخلی، یارانه های مذکور موجب تشویق بخش هایی میشوند که در روند تولید از کالاهی وارداتی بیشتری استفاده میکنند (بخش های واردات بر و سرمایه بر)، که موجب تضعیف مجدد تولیدات داخلی میشود.
3 تضعیف تولیدات داخلی و ترغیب تولیدات سرمایه بر و واردات بر (یعنی مکانیزم های 1 و 2 بالا) موجب پایین آمدن ضریب اشتغال زایی فعالیت های اقتصادی میشود، که مبارزه با بحران بیکاری را دشوارتر میکند.
4 بخش عمده این یارانه ها به موسسات دولتی ونهادها تخصیص داده میشود، که در آنها باروری و کارآیی تولید، به دلایل گوناگون، بسیار پایین است. لذا، سیاست ارزی مزبور موجب تخصیص نامطلوب منابع اقتصادی شده، بخش قابل توجهی ازاین منابع را به هدر میدهد، و مانع از آن میشود که منابع تولیدی به بخش های پویا و کارای اقتصاد سرازیر شوند. در واقع، این مکانیزم اقتصاد کشور را در چنبره رکود محبوس میکند، و مانع از تحصیل رشد اقتصادی لازم برای حل بحران اقتصادی کشور میشود.

5 یارانه های غیر مستقیم ارزی سبب میشوند که قیمت ها نتوانند هزینه واقعی تولید و فرصت های از دست رفته را منعکس کنند. در زمینه کالاهای مصرفی، این امر موجب مصرف بیرویه و پیدایش یک الگوی مصرف غیر بهینه میشود. در عرصه تولید، نا به هنجاری سیستم قیمت ها موجب کاهش کارایی و باروری تولید، و انتخاب تکنولوژی نامطلوب میشود. برایند این مکانیزم، تخصیص نامطلوب منابع و به هدر رفتن ثروت کشور است.
6 دلیلی که غالبا برای پرداخت این یارانه ها ارائه میشود حمایت از اقشار کم درآم

د و مبارزه با فقر میباشد. اما، این یارانه ها تنها اقشار کم درآمد را هدف قرار نمیده

ند، بلکه تمام گروه های اجتماعی را در بر میگیرند. در واقع، حجم عمده این یارانه ها غالبا نصیب اقشار پر درآمد میشود. برای مثال، مبالغی که از طریق یارانه های غیر مستقیم ارزی نصیب پر درآمدترین دهه (یک دهم، percentile) جامعه میشود بین 2 تا 4 برابرسهم فقیرتری

ن دهه جامعه است.

حذف این سیستم نه تنها موجب بهبود تخصیص منابع و افزایش کارایی خواهد شد، بلکه درآمد حاصله از آن میتواند سرمایه لازم برای حل بحران اقتصادی و پیشبرد برنامه اصلاحات اقتصادی را نیز فراهم کند. همچنین، بخشی از درآمد حاصله را میتوان صرف ایجاد یک نظام امنیت اجتماعی کرد تا فشار تورمی حاصله را بر اقشار کم درآمد خنثی کند (برای توضیحات بیشتر به مقاله قبلی، “نا به هنجاری سیستم یارانه ها” مراجعه کنید). برای مثال، چنانچه دولت یارانه های غیر مستقیم ارزی را حذف، و مبلغ حاصله را بطور مساوی بین افراد کشور تقسیم کند، سطح رفاه مصرفی جامعه %69 افزایش خواهد یافت، که %72 آن نصیب خانواده های کم درآمد خواهد شد. استفاده بخشی از این مبلغ برای افزایش سرمایه گذاری و ارتقا باروری تولید تاثیر مثبت به مراتب بیشتری خواهد داشت.

علاوه بر کنترل عرضه ارز، دولت با وضع قوانین و با استفاده از ابزارهای اداری مختلف تقاضای ارز را نیز کنترل میکند. اشکال و ابزارهای عمده این کنترل عبارتند از:
• گروه بندی کالاهای وارداتی بر اساس درجه الویت و تعیین نرخ ارزی و ضوابط وارداتی مشخص برای هر گروه

• صدور پروانه واردات و جلوگیری از وارداتی که دارای پروانه رسمی نمیباشند
• لزوم گشایش اعتبار ارزی قبل از اقدام به خرید کالا و سپردن وجوه لازم به بانک مرکزی
• گرفتن تعهد از صادر کنندگان برای فروش درآمد ارزی خود به بانک مرکزی به قیمت تعیین شده، و ظرف حداکثر یک مدت معین.

این مکانیزم موجب پیدایش یک دستگاه اداری عریض و طویل، و تشدید بیساب

قه فساد اقتصادی شده است. برگه پروانه واردات، به محض دریافت، دارای ارزش میباشد و به قیمت قابل ملاحظه ای در بازار خرید و فروش میشود. دریافت پروانه واردات، علاوه بر ضوابط اقتصادی ، به درجه وابستگی سیاسی به رژیم و آمادگی پرداخت رشوه نیز بستگی دارد. زیاد قید کردن قیمت واردات، و کم قید کردن قیمت صادرات، برای دریافت ارز بیشتر (با استفاده از فاکتورهای نادرست و پرداخت رشوه) یکی دیگر از اشکال فساد اقتصادی این مکانیزم اداری است.

همچنین، مکانیزم فوق انباشته از قوانین دست و پاگیر است که موجب افت کارایی و تضعیف تولیدات داخلی، از جمله صادرات غیر نفتی میشود. برای مثال صادر کنندگان متعهدند درآمد ارزی خود را، پس از خروج کالا از مرزهای کشور، ظرف مدت تعیین شده (نزدیک 3 تا 8 ماه)، و به قیمت تعیین شده، که تا سال 2000 کمتر از نصف قیمت ارز در بازار آزاد بود، به ب

انک مرکزی واگذار کنند. اما در مورد برخی از کالا ها (مانند فرش) صادر کنندگان غالبا کالای خود را به صورت اعتباری به وارد کننده خارجی میدهند و پول خود را تنها هنگامی دریافت میکنند که وارد کننده کالای مزبور را فروخته باشد. در این موارد قوانین موجود سبب می

شوند که صادرکنندگان ایرانی نتوانند کالاهای خود را با قیمت و ضوابط مطلوب صادر کنند.

طی دو دهه گذشته، ویژه گی دیگر سیاست ارزی ج.ا.، همانطور که در بالا اشاره شد، عبارت بوده است از تغییرات پی در پی و شدید نرخ ارز. میزان این تغییرات غالبا بیشتراز نرخ سود متداول در بخش تولیدی بوده است. در چنین فضایی بخش خصوصی نمیتواند اقدام به برنامه ریزی بلند مدت برای سرمایه گذاری و رشد تولید کند. در نتیجه به فعالیت های تجاری و فعالیت های سطحی و کوتاه مدت روی آورده است.

در مجموع، سیاست ارزی ج.ا. یکی از اهرم های عمده مکانیزم رانت خواری در این رژیم میباشد، که علاوه بر شیوع فساد، بخش قابل ملاحظه ای از ثروت کشور را به هدر میدهد. همچنین، این سیاست با مخدوش کردن سیستم انگیزه های اقتصادی موجب رشد بیرویه و نا متناسب بخش تجاری، و تشدید نا به هنجاری ساختاری اقتصاد شده است. سیاست ارزی ج.ا. دچار یک تناقض بنیادین است، به این معنی که برای کنترل بحران ارزی دولت تدابیری اتخاذ میکند که با تضعیف تولیدات داخلی، ترغیب واردات، و تشدید نا به هنجاری های ساختاری بحران ارزی را بازتولید میکند.

وضعیت موجود

در پی تلاش برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی، در مارس 2002 سیستم ارز چند نرخی برچیده شد و جای خود را به یک سیستم تک نرخی شناورداد که توسط سیستم بانکی کنترل و تنظیم میشود. با توجه به بالا بودن قیمت نفت، دولت توانسته است نه موسسات دولتی و نهادهای انقلابی ارز خود را به قیمت بازار تامین میکنند، اما ما به تفاوت بین نرخ بازار و نرخ رسمی گذشته توسط دولت به آنها پرداخت میشود. طی 18 ماه گذشته بخش عمده اندوخته صندوق پول نفت(Oil Stabilisation Fund) صرف پرداخت این یارانه ها شده است.

این تغییر، حتی در حد محدود خود، دارای اهمیت است. تا قبل از یکسان سازی نرخ ارز در مارس 2002 ، هزینه این یارانه های ارزی در بودجه دولت منعکس نبود. اما بعد از مارس 2002 به بودجه دولت یک قلم جدید اضافه شده است تا هزینه این یارانه ها را منعکس کند. آشکار کردن هزینه یارانه های ارزی به خودی خود دارای اهمیت است، زیرا اکنون مسئولین امورحداقل میتوانند متوجه هزینه فرصت های از دست رفته سیاست های ارزی خود باشند.

اما نکته کلیدی آن است که یارانه های غیر مستقیم ارزی هنوز پرداخت میشوند، و نا به هنجاری های ناشی ازپرداخت آنها همچنان ادامه دارد. بدون کاهش این یارانه ها، سیستم ارزی جدید عمدتا یک شگرد حسابداری محسوب خواهد شد که تنها هزینه یارانه هایی را که قبلا بطور ضمنی پرداخت میشدند، اکنون آشکار میسازد. در واقع نظام ارزی ج.ا. هنوز یک

سیستم چند نرخی است، کما بیش با تمام مشکلاتی که در بالا اشاره شد.

چشم انداز آینده
بدون کاهش و حذف یارانه های ارزی که به موسسسات دولتی و نهادها پرداخت میشود، سیستم ارزی جدید پایدار نخواهد بود – به ویژه، چنانچه قیمت نفت تنزل کند. اما حذف این یارانه ها بدون تغییرات بنیادین در ساختار اقتصاد سیاسی کشور میسر نخواهد بود. همانطور که در بالا اشاره شد، عامل بازدارنده اصلی از تصحیح سیستم ارزی کشور عبارت است از بخش دولتی که به علت رشد بیرویه، پایین بودن کارایی، و نا به هنجاری های ساختاری بیشترین حجم درآمد ارزی کشور را میبلعد، و بخش قابل ملاحظه ای از آنرا نیز به هدر میدهد. در سوی دیگر این معادله، یعنی عرضه ارز، مناسبات حاکم بر اقتصاد ایران مانع از آن میشوند که بخش خصوصی بتواند نقش مطلوب خود را ایفا کرده و از طریق افزایش صادرات غیر نفتی ارز لازم را برای کشور فراهم آورد. در واقع مناسبات موجود، با برهم زدن سیستم انگیزه ها، سودآوری فعالیت های تولی

دی را

پایین آورده و بخش خصوصی را به سوی فعالیت های دلالی میراند.

تصحیح نظام ارزی کشور مستلزم پیشبرد و تعمیق برنامه اصلاحات اقتصادی، به ویژه رفع نا به هنجاری های ساختاری اقتصاد، رفرم بنیادین بخش دولتی، رفع موانع رشد بخش خصوصی، رفرم سیستم بانکی، رفرم سیستم یارانه ها، تصحیح سیاست های مالی دولت، کنترل تورم، و مدیریت صحیح اقتصاد کلان است. انجام این امور در چارچوب مناسبات حاکم بر کشور اگر غیر ممکن نباشد، بسیار دشوار و پر هزینه خواهد بود.

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله استاندارد روش اندازه‏گیری اوره و ازت آمونیاکی در خوراک دام و طیور pdf دارای 22 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله استاندارد روش اندازه‏گیری اوره و ازت آمونیاکی در خوراک دام و طیور pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله استاندارد روش اندازه‏گیری اوره و ازت آمونیاکی در خوراک دام و طیور pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله استاندارد روش اندازه‏گیری اوره و ازت آمونیاکی در خوراک دام و طیور pdf :

استاندارد روش اندازه‏گیری اوره و ازت آمونیاکی در خوراک دام و طیور

1 ـ هدف
هدف از تدوین این استاندارد تعیین روشهای اندازه‏گیری اوره و ازت آمونیاکی در خوراک دام و طیور می‏باشد .
2 ـ دامنه کاربرد
این استاندارد جهت اندازه‏گیری اوره و ازت آمونیاکی در خوراک دام و طیور کاربرد دارد

.
3 ـ نمونه‏برداری
طبق استانداردهای روش نمونه‏برداری در مواد غذائی عمل شود .
4 ـ روش کار
4-1- اندازه‏گیری اوره به طریق اسپکتروفتومتری
4-1-1- وسایل مورد نیاز

ـ اسپکتروفتومتر با حداکثر باند 2/4 در طول موج 420nm با سلهای یک سانتیمتری
4-1-2- معرفها و مواد مورد نیاز :
4-1-2-1- محلول پارادی متیل آمینوبنزالدئید 1

16 گرم پارادی متیل آمینو بنزالدئید را در یک لیتر الکل و 100 میلی‏لیتر اسید کلریدریک حل نمائید . این محلول برای یک ماده پایدار می‏ماند .
4-1-2-2- اسید استیک
4-1-2-3- محلول استات روی : 22 گرم استات روی 2H2O 2(,OAC)Zn را در آب حل کرده و 3 میلی‏لیتر اسید استیک بآن اضافه نمائید سپس آن را تا حجم 100 میلی‏لیتر رقیق نمائید .
4-1-2-4- محلول فروسیانور پتاسیم : 10/6 گرم فروسیانور پتاسیم 6 3H2O(,CN) K2Fe را در آب حل کرده و به حجم 100 میلی‏لیتر برسانید .
4-1-2-5- زغال اکتیو ـ (60 – G)

4-1-2-6- محلول بافر فسفات با 7 = PH
4-1-2-7- محلولهای استاندارد اوره :
الف : محلول استاندارد اولیه با غلظت 5ml/mg
5 گرم اوره را با دقت یک میلی‏گرم در آب حل کرده و سپس آن را تا حجم یک لیتر برسانید .
ب : محلولهای استاندارد مورد استفاده با غلظتهای 0/2 , 0/4 , 0/6 , 0/8 , 1 , 1/2 , 1/4 , 1/6 , 1/8 و 2 میلی‏گرم اوره در 5 میلی‏لیتر : به ترتیب 2,4,6,8,10,12,14,16,18,20 میلی‏لیتر از محلول اولیه (5ml/mg) را برداشته و در بالن ژوژه‏های 50 میلی‏لیتری ریخته و هر ک

دام را با محلول بافر فسفات 7 به حجم برسانید .
ج : محلول مرجع : محلول اوره استاندارد با غلظت 1/mg5ml را که بشرح فوق تهیه گردیده بعنوان استاندارد مرجع بکار ببرید . این محلول در حرارت کمتر از 24 درجه سلسیوس به مدت یک هفته ثابت می‏ماند .

4-1-3- رسم منحنی استاندارد اوره :
از هر یک از محلولهای استاندارد اوره ( طبق بند ب ) 5 میلی‏لیتر برداشته و در لوله‏های 25 میلی‏لیتری ریخته و به هر کدام 5 میلی‏لیتر محلول DMAB اضافه نمائید و یک محلول شاهد نیز حاوی 5 میلی‏لیتر محلول بافر 7 باضافه 5 میلی‏لیتر محلول DMAB تهیه نمائید . لوله‏ها را کاملا تکان داده و بگذارید 10 دقیقه در بن ماری 25 درجه سلسیوس بماند . سپس جذب هر یک از محلول‏ها را در طول موج 420nm با استفاده از سلهای یک سانتیمتری در مقابل شاهد ( با جذب صفر ) بخوانید . آنگاه میزان جذب محلولها را در مقابل غ

لظت‏ها رسم نمائید . منحنی بدست آمده بایستی به صورت خط راست باشد در غیر این صورت آزمایش بایستی تکرار شده و محلول DMAB نیز تازه تهیه گردد .
4-1-4- روش اندازه‏گیری نمونه :
یک گرم از نمونه آسیاب شده را وزن نموده و در یک بالن ژوژه 500 میلی‏لیتری ریخته و بآن یک گرم زغال اکتیو و حدود 250 میلی‏لیتر آب , 5 میلی‏لیتر محلول استات روی و 5 میلی‏لیتر محلول فروسیانور پتاسیم اضافه نمائید . سپس مخلوط را به مدت 30 دقیقه کاملا با تکان دهنده تکان دهید و پس از آن حجم آن را با آب به 500 میلی‏لیتر برسانید . آنگاه بگذارید بماند تا رسوب ته نشین گردد . سپس آن را با استفاده از کاغذ صافی

واتمن شماره 40 صاف

کرده بطوریکه محلول صاف شده کاملاؤ شفاف باشد .
5 میلی‏لیتر از محلول صاف شده را در یک لوله آزمایش ریخته و بآن 5 میلی‏لیتر محلول DMAB اضافه کرده و کاملا تکان دهید . همراه با نمونه یک محلول استاندارد مرجع ( طبق بند ج ) و یک محلول شاهد نیز تهیه نموده و آنها را در بن‏ماری با حرار

ت 25 درجه سلسیوس به مدت 10 دقیقه قرار دهید سپس میزان جذب نمونه و استاندارد را در مقابل شاهد در طول موج 420nm قرائت نموده و درصد اوره را طبق فرمول زیر محاسبه نمائید .
= درصد اوره
A1 = میزان جذب استاندارد مرجع
W = وزن نمونه بر حسب میلی‏گرم در حجم مورد آزمایش می‏باشد .
4-2- روش اندازه‏گیری ازت اوره‏ای و آمونیاکی در خوراک دام و طیور
4-2-1- وسایل مورد نیاز
ـ بالنهای کجدال با ظرفیت 500 میلی‏لیتر
4-2-2- معرفها و مواد مورد نیاز
4-2-2-1- محلول ضد کف
4-2-2-2- محلول کلرور کلسیم :
25 گرم کلرور کلسیم ( CaCl2 ) را در 100 میلی‏لیتر آب حل نمائید .
4-2-2-3- معرف متیل رد :
یک گرم متیل رد را در 200 میلی‏لیتر الکل حل نمائید .
4-2-2-4- اسید کلریدریک نرمال
4-2-2-5- محلول سود نرمال

4-2-2-6- اوره خالص به فرمول شیمیائی 2(NH2)Co)
4-2-2-7- محلول اوره آز :
محلول تازه اوره آز در آب را با غلظتی تهیه کنید که هر 10 میلی‏لیتر محلول خنثی اوره آز , ازت موجود در 0/1 گرم یا بیشتر اوره خالص را تغییر دهد . برای این منظور باید ابتدا میزان قلیائیت و همچنین فعالیت آنزیم اوره آز تعیین گردد .
الف : تعیین قلیائیت محلول اوره آز
میزان قلیائیت اوره آز تجارتی را بشرح زیر تعیین

نمائید .

0/1 گرم از اوره آز را در 50 میلی‏لیتر آب حل کرده و با محلول 0/1 نرمال اسید کلریدریک در مقابل معرف متیل رد تیتره نمائید . پس از بدست آوردن حجم اسید کلریدریک 0/1 نرمال مصرف شده یعنی میزان قلیائیت آنزیم , در موقع تهیه محلول اوره آز به ازاء هر 0/1 گرم اوره آز حل شده در آب , همان حجم اسید کلریدریک 0/1 نرمال که در بالا بدست آورده‏اید , اضافه نمائید و بدین ترتیب محلول خنثی تهیه شده است
ب : تعیین میزان فعالیت آنزیم اوره آز
ابتدا یک محلول یک درصد خنثی اوره آز تهیه کنید ( حدود 50 میلی‏لیتر ) سپس چند نمونه 0/1 گرمی اوره خالص توزین نموده و به بالن کجدال منتقل نمائید و به هر کدام از بالنهای محتوی 0/1 گرم اوره خالص حجم‏های متفاوتی از محلول یک درصد اوره آز خنثی اضافه کنید و مانند آنچه که در روش آزمایش شرح داده می‏شود مراحل هضم و تقطیر را ادامه دهید .
میزان فعالیت اوره آز را از روی مقدار محلول اوره آزی که اوره را به طور کامل تبدیل کرده است محاسبه کنید . تبدیل کامل اوره آز از طریق بازیابی کامل ازت به وسیله تقطیر تعیین می‏گردد .
4-2-3- روش اندازه‏گیری نمونه مورد آزمایش
2 گرم نمونه را در بالن کجدال ریخته و حدود 250 میلی‏لیتر آب و 100 میلی‏لیتر محلول اوره آز بآن اضافه نمائید . در بالن را کاملا بسته و بگذارید یکساعت در حرارت آزمایشگاه و یا 20 دقیقه در حرارت 40 درجه سلسیوس باقی بماند . سپس خنک نمائید .
( اگر نمونه بیش از 5 درصد اوره داشته باشد مقداری محلول اوره آز به آن اضافه کنید .) سپس درب و گردن بالن را با چند میلی‏لیتر آب شس

ته و حدود 2 گرم اکسید منیزیم و 5 میلی‏لیتر محلول کلرورکلسیم و 3 میلی‏لیتر ضد کف اضافه نمائید . و عمل تقطیر را در بالن کجدال انجام دهید و در قسمت گیرنده حجم معینی اسید کلریدریک نرمال قرار دهید و عمل تقطیر را ادامه داده تا حجم ظرف محتوی اسید کلریدریک به 100 میلی‏لیتر برسد آنگاه محلول اسید را در مقابل متیل رد با سود نرمال تیتر نمائید و میزان ازت را طبق فرمول زیر محاسبه نمائید .
= درصد ازت اوره ای و آمونیاکی
که در آن :
A = حجم اسید کلریدریک نرمال بکار برده شده
B = حجم سود مصرفی
خوراک دام و طیور و آبزیان-اکسید منیزیم مورد مصرف در مکمل های معدنی
ویژگی ها و روش های آزمون
1 هدف
هدف ازتدوین این استاندارد تعیین ویژگی های فیزیکی ، شیمیایی ، نمونه برداری ، روش های آزمون، بسته بندی ، نشانه گذاری و شرایط نگهداری و انبارداری اکسید منیزیم است .

2 دامنه کاربرد

این استاندارد در مورد اکسید منیزیم برای مصرف در مکمل های معدنی خوراک دام و طیور و آبزیان بسته بندی شده کاربرد دارد .

3 مراجع الزامی
مدارک الزامی زیر حاوی مقرراتی است که در متن این استاندارد به آنها ارجاع شده است. بدین ترتیب آن مقررات جزئی از این استاندارد محسوب می شود. در این مورد مراجع دارای تاریخ چاپ و یا تجدید نظر اصلاحیه ها و تجدید نظرهای بعدی این مدارک مورد نظر نیست. معهذا بهتر است کاربران ذینفع این استاندارد امکان کاربرد آخرین اصلاحیه ها و تجدید نظرها ی الزامی زیر را مورد بررسی قرار دهند. در مورد مراجع بدون تاریخ چاپ و یا تجدید نظر آخرین چاپ و یا تجدیدنظر آن مدارک الزامی ارجاع داده شده مورد نظر است.

استفاده از مراجع زیر برای کاربران این استاندارد الزامی است.
1- ISO 6497.2 2001 Animal feeding stuffs – sampling .
2- ISO 5515.1979 De composition of organic matter prior to analysis – wetmethod
3- استاندارد ملی ایران 6275 : سال 1381 ویژگیها وروشهای آزمون زئولیت درخوراک دام و طیور و آبزیان
4- استاندارد ملی ایران 1320 : سال 1372 ویژگیها و روشهای آزمون اکسید منیزیم جهت مصرف در صنایع آرایشی
5- استاندارد ملی ایران 1728 : سال 1356 ویژگیها و روشهای آزمون آب برای مصارف آزمایشگاهی
4 اصطلاحات و تعاریف
در این استاندارد اصطلاحات و/یا واژه ها با تعاریف زیر به کار می رود :
4-1 مکمل معدنی
مجموعه ای از املاح معدنی و افزودنی های مجاز است که به دلیل کمبود آنها در جیره غذایی دام و طیور و آبزیان , اضافه نمودن آنها به جیره باتوجه به احتیاجات دام ضروری است .
4-2 افزودنی های مجاز
به موادی گفته می شود که شامل مواد اشتهاآور ، رنگهای خوراکی مجاز ، طعم دهنده های مجاز ، اسیدهای آمینه ، آنزیم ها ، داروهای ضد باکتریایی

، انگلی ، قارچی ، آنتی اکسیدان ها و سایر مواد افزودنی مجاز می باشد .
4-3 قابلیت دسترسی زیستی مکمل ها
بخشی است از مواد مکمل خوراک دام که می تواند برای نگهداری , تولید و تولید مثل مورد استفاده دام قرار گیرد .
4-4 افت حرارتی1 ( L.O.I )
تغییر وزن نمونه خشک شده پس از عمل سوزاندن اف

ت حرارتی نامیده می شود که شامل کاهش آب پیوسته ، دی اکسید کربن به شکل کربنات های فرار ، کربن و مواد آلی ، اکسیدهای سولفور و ترکیبات قلیایی فرار است . قبل از گذاشتن نمونه در کوره بایستی آنرا در دمای 2±110 درجه سلسیوس خشک نموده و پس از قرار دادن در خشکانه توزین نمود . دو گرم از نمونه خشک توسط کوره الکتریکی ودر دمای 25±1000 درجه سلسیوس سوزانده و L.O.I محاسبه می شود.
4-5 اکسید منیزیم
یک ماده معدنی با فرمول شیمیایی MgO ( magnesium oxide ) می باشد که از سنگ های معدنی کربناته ( سنگ آتش )2 می باشد که با روش زیر فرآیند می شود : سنگها پس از استخراج توسط آسیاب چکشی به اندازه های موردنظر تقسیم شده به داخل کوره های گردان کلسینه کننده هدایت می گردد . در کوره کلسینه کننده ، پس از جدا شدن دی اکسید کربن، به حالت اکسید در آمده سپس با استفاده از آسیاب به پودر نرم تبدیل می شود و به عنوان منبع منیزیم در مکمل های معدنی خوراک دام مورد استفاده قرار می گیرد .
4-6 دام
منظور از دام در این استاندارد گاو ، گوساله ، گوسفند ، بز ، طیور و آبزیان پرورشی است .

5 ویژگی ها

5-1 ویژگی های فیزیکی اکسید منیزیم
5-1-1 اندازه ذرات
تمام ذرات اکسید منیزیم باید حداکثر 200 میکرومتر ( حدود 80 مش ) باشد . همچنین اندازه ذرات باید به طور کامل یکنواخت باشد.
رنگ اکسید منیزیم باید سفید تا سفید متمایل به صورتی کم رنگ باشد . اکسید منیزیم باید بی بو بوده و اگر در آب مقطر به صورت تعلیق درآید نباید هیچگونه بوی نامطبوعی تولید کند .

5-2 ویژگی های شیمیایی اکسید منیزیم
ویژگی های شیمیایی اکسید منیزیم باید مطابق جدول شماره 1 باشد .
جدول شماره 1- ویژگی های شیمیایی اکسید منیزیم

روش آزمون میزان ویژگی
براساس ماده خشک ردیف
طبق بند 7-1
این استاندارد 0/3 ( بیشینه )
درصد رطوبت 1
طبق بند 7-4
این استاندارد 0/90( بیشینه )
درصد اکسید منیزیم 2
طبق بند 7-2
این استاندارد 100 ( بیشینه )
میلی گرم در کیلوگرم سرب 3
طبق بند 7-2

این استاندارد 20 ( بیشینه )
میلی گرم در کیلوگرم کادمیوم 4
طبق بند 7-3
این استاندارد 200 ( بیشینه )
میلی گرم در کیلوگرم فلوئور 5
طبق بند 7-2
این استاندارد 30 ( بیشینه )
میلی گرم در کیلوگرم جیوه 6
طبق بند 7-2
این استاندارد 40 ( بیشینه )
میلی گرم در کیلوگرم آرسنیک 7
طبق بند 7-5
این استاندارد 3 ( بیشینه )

درصد افت حرارتی 8

یادآوری : در جدول شماره 1 بیشینه میز ان فلوئور برای طیور 60 میلی گرم در کیلوگرم و برای آبزیان پرورشی 20 میلی گرم در کیلوگرم باید باشد .

6 نمونه برداری
6-1 مقررات کلی
در انتخاب نمونه , حفظ و حمل نمونه های آزمایشی دستورات زیر باید رعایت شود :
6-1-1 نمونه ها نباید در فضای آزاد که امکان آلودگی نمونه ها وجود دارد برداشته شود .
6-1-2 وسایل نمونه برداری باید خشک و تمیز باشد .
6-1-3 بـاید دقت شود که نمـونه های از توده اصلی جنسی که مورد نمونه برداری واقع می شود , باشد و وسایل نمونه برداری آلودگی پیدا نکنند .
6-1-4 برای اینکه نمونه برداری واقعی باشد محتوی هر ظرف را در هنگام نمونه برداری باید به طور کامل مخلوط نمایند .
6-1-5 نمونه ها باید در ظروف شیشه ای به طور کامل در بسته , خشک و تمیز و یا ظروف مناسب دیگر گذاشته شود . اندازه ظروف نمونه باید طوری باشد که تمام حجم آن بوسیله نمونه پر شود .
6-1-6 هر ظرف محتوی نمونه باید با سرپوش مناسبی بعد از پرکردن بسته و مهر شود و یا کلیه اطلاعات راجع به نمونه برداری نشانه گذاری شود و همچنین تاریخ نمونه برداری و تاریخ

تولید باید در روی ظروف نمونه نوشته شود .
6-2 مقدار و تعداد نمونه
در صورتی که محموله بصورت فله باشد تا 5/2 تن حداقل 7 نمونه و بیش از 5/2 تن بصورت ریشه دوم تعداد تا حداکثر 100 نمونه برداشت شود .

 

در صورتی که محموله بصورت بسته بنـدی شده باشد باید به شرح جدول 2 نمونه گیری انجام شود .

جدول شماره 2

تعداد بسته ها حداقل تعداد نمونه

 

4-1 همه بسته ها
16-5 4
بیش از 16 ریشه دوم تعداد تا حداکثر 100 بسته

 

لازم به اشاره است که مقدار نمونه های برداشت شده را باید بخوبی مخلو

ط نموده و از آن یک نمونه جهت انجام آزمون های لازم به میزان حداقل نیم کیلوگرم تهیه نمود .

7 روش های آزمون
کلیه مواد مصرفی باید با خلوص تجزیه ای1 بوده و آب مقطر نیز باید مطابق استاندارد ملی ایران 1728 سال 1356 : ویژگیها و روشهای آزمون آب برای مصارف آزمایشگاهی باشد .
7-1 روش اندازه گیری رطوبت
7-1-1 وسایل لازم
7-1-1-1 ترازوی دقیق آزمایشگاهی با دقت 001/0 گرم
7-1-1-2 گرمخانه ( آون )
7-1-1-3 خشکانه
7-1-2 روش اجرای آزمون
ابتدا یک ظرف توزین نمونه را در گرمخانه قرار داده تا به وزن ثابت برسد سپس ظرف را در خشکانه قرار داده و پس از خنک شدن وزن کنید. سپــس تعداد 2 گرم نمونه به دقت وزن نموده و در دمای 2 ± 105 درجه سلسیوس بمدت 2 ساعت داخل گرمخانه قرار دهید. بعد از این مدت نمونه را بیرون آورده و در خشکانه قرار داده پس از خنک شدن وزن کرده و از فرمول 1 به شرح زیر ماده خشک و رطوبت را محاسبه کنید .

( m1 + w1 ) – (m1 + w2 )
فرمول 1 ———————————— = درصد ماده خشک
w
درصد رطوبت = درصد ماده خشک – 100
1m = وزن ظرف توزین نمونه
1w = وزن اولیه

w2 = وزن نمونه
7-2 تعیین مقدار سرب , کادمیوم , جیوه و آرسنیک
7-2-1 وسایل لازم
7-2-1-1 دستگاه جذب اتمی ( اتمیک ابزورپشن )

7-2-1-2 ترازوی دقیق آزمایشگاهی با دقت 001/0 گرم
7-2-1-3 اجاق برقی
7-2-2 مواد لازم
7-2-2-1 اسید کلریدریک غلیظ
7-2-2-2 اسید نیتریک غلیظ
7-2-2-3 محلولهای استاندارد با غلظت های مشخص
7-2-3 روش آماده سازی نمونه
ابتدا 2 گرم از نمونه موردنظر به ارلن منتقل کرده و به آن 20 میلی لیتر آب مقطر دوبار تقطیر شده ( به طور ترجیحی آب یون زدایی شده ) و 10 میلی لیتر اسید نیتریک غلیظ اضافه کرده , ارلن روی اجاق برقی (هات پلیت ) قرار دهید(تا زمانی که تشکیل دود خرمایی رنگ 2NO قطع شود ). در صورت عدم حل شدن نمونه، اضافه کردن اسید نیتریک تا 50 میلی لیتر به دفعات ادامه یابد . پس از حل شدن کامل نمونه ( در این حالت نمونه باید به طور کامل زلال و شفاف باشد) در بالن 100 میلی لیتری به حجم رسیده شود. سپس به روش خاص دستگاه جذب اتمی, مقدار جذب آنها را اندازه گیری و یادداشت کنید. جذب فوق را با سری استانداردهای

موردنظر مقایسه کرده و غلظت را به دست آورید .
7-3 اندازه گیری فلوئور به روش یون سنجی
7-3-1 وسایل لازم
7-3-1-1 دستگاه یون سنج
7-3-1-2 ترازوی دقیق آزمایشگاهی با دقت 001/0 گرم

7-3-2 مواد لازم
7-3-2-1 کربنات سدیم
7-3-2-2 کربنات پتاسیم
7-3-2-3 اسید کلریدریک غلیظ
7-3-2-4 کلرید سـدیم
7-3-2-5 اسید استیک
7-3-2-6 محلول بافر
7-3-2-7 سیکلو هگزان دی آمین تترا استیک اسید ( C.D.T.A )
7-3-2-8 محلول سود ده مولار
7-3-3 روش اجرای آزمون
حدود 1 گرم نمونه را وزن کرده سپس داخل ارلن در پیچ دار ریخته و به آن 90 میلی لیتر اسید کلریدریک غلیظ به اضافه10 میلی لیتر آب مقطر اضافه کرده در

حمام آب 70 درجه سلسیوس بمدت 15 دقیقه قرار دهید تا محلول شفافی بدست آید . می توان آنرا داخل یک بشر آب گرم که روی اجاق برقی است قرار داد. سپس محلول حاصل را تا حدود دمای محیط سرد نموده و در یک بالن به حجم 250 میلی لیتر رسانده می شود 25 میلی لیتر از این محلول داخل بالن ژوژه 100 ریخته می شود .
طرز تهیه محلول های استاندارد فلوئور :

10 میلی لیتر از محلول استاندارد فلوئور 1000 در بالن ژوژه 100 میلی لیتری ریخته می شود.
10 میلی لیتر از محلول استاندارد 100 را در بالن ژوژه 100 میلی لیتری ریخته می شود .
به 25 میلی لیتر از محلول نمونه ، 4-3 میلی لیتر کربنات سدیم10 درصد اضافه می شود. از محلول بافر مخصوص با 7-6= pH به همه , 50 میلی لیتر اضافه می شود و سپس همه به حجم100 رسانده می شود. هر کدام را در بشر خودش قرار دهید. اول استاندارد10 و سپس استاندارد 100 به دستگاه داده می شود. دستگاه باید کالیبره شده باشد و نمونه را که داخل بشر است روی بهم زن مغناطیسی قرار داده ، الکترود مربوط به فلوئور داخل آن قرار داده می شود و عـدد بدست آمده یادداشت می شود . از فرمول 2 درصد فلوئور محاسبه می شود.
عدد خوانده شده
فرمول 2 —————— = درصد فلوئور
10 × وزن نمونه

7-4 روش اندازه گیری اکسید منیزیم ( MgO )
7-4-1 اساس روش
در این روش از تفاوت حجم EDTA مصرفی برای تیتر کردن مجموع کلسیم و منیزیم و EDTA مصرفی برای تیتر کردن کلسیم در حضور شناساگرهای مناسب اکسید منیزیم محاسبه می شود .
7-4-2 مواد لازم
7-4-2-1 محلول اسید کلریدریک 1 : 1

 

حجم مشخصی از اسید کلریدریک غلیظ با حجم مساوی آب مقطر رقیق می شود .
7-4-2-2 محلول اسید تارتاریک 2 درصد
2 گرم از اسید تارتاریک در 100 میلی لیتر آب مقطر حل می شود .
7-4-2-3 محلول گلیسیرین 1 : 1
حجم مشخصی از گلیسیرین با حجم مساوی آب مقطر رقیق می شود.
7-4-2-4 محلول هیدروکسید پتاسیم 4 مولار ( 224 گرم در لیتر )
224 گرم هیدروکسید پتاسیم وزن شده و داخل یک بشر 500 میلی لیتری قرار گیرد و در حدود 300 میلی لیتر آب حل شود و به حجم 1000 میلی لیتر رسانده شود .
7-4-2-5 محلول تامپون 10pH=
54 گرم کلرید آمونیوم در حدود 300 میلی لیتر

آب حل شده و 450 میلی لیتر آمونیاک غلیظ به آ

ن اضافه و به حجم 1000 میلی لیتر رسانده شود .

7-4-2-6 محلول تری اتانول آمین 1 : 1
حجم مشخصی از تری اتانول آمین با حجم مساوی آب رقیق شود .
7-4-2-7 شناساگر کلسین
1/0 گرم کلسین داخل هاون با 10 گرم کلرید سدیم به طور کامل ساییده و مخلوط شود .
7-4-2-8 شناساگر اریوکروم بلک T

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله نانوتکنولوژی چیست ؟ pdf دارای 17 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله نانوتکنولوژی چیست ؟ pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله نانوتکنولوژی چیست ؟ pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله نانوتکنولوژی چیست ؟ pdf :

نانوتکنولوژی چیست ؟

کامپیوترها اطلاعات را تقریبا” بدون صرف هیچ هزینهأی باز تولید مینمایند. اقداماتی در دست اجراست تا دستگاههایی ساخته شوند که تقریبا” بدون هزینه – شبیه عمل بیتها در کامپیوتر – اتمها را به صورت مجزا بهم اضافه کنند ( کنار هم قرار دهند). این امر ساختن اتوماتیک محصولات را بدون نیروی کار سنتی همانند عمل کپی در ماشینهای زیراکس میسر میکند. صنعت الکترونیک با

روند کوچک سازی احیاء می گردد وکار در ابعاد کوچکتر منجر به ساخت ابزاری میشود که قادر به دستکاری اتمهای منفرد مثل پروتئینها در سیب زمینی و همانندسازی اتمهای خاک، هوا و آب از خودشان میگردد.
پیوند علم مواد ، شیمی و علوم مهندسی که نانوتکنولوژی نامیده میشود عرصه أی را بوجود میآورد که ماشین آلات خود تکثیرکننده و محصولات خود اسمبل از اتمهای اولیه ارزان ساخته شوند.
نانوتکنولوژی تولید مولکولی یا به زبان ساده‌تر ، ساخت اشیاء اتم به اتم، مولکول به مولکول توسط بازوهای روبات برنامه‌ریزی شده در مقیاس نانومتریک است و نانومتر یک میلیاردم متر است
( پهنای معادل با 3 تا 4 اتم). نانوتکنولوژی ساخت ابزارهای نوین مولکولی منحصر به فرد با بکارگیری خواص شیمیایی کاملا” شناخته‌شده اتمها و مولکولها ( نحوه پیوند آنها به یکدیگر) را ارائه می‌دهد. مهارت مطرحه در این تکنولوژی دستکاری اتمها بطور جداگانه و جای دادن دقیق آنان در مکانی است که برای رسیدن به ساختار دلخواه و ایده‌آل موردنیاز می‌باشد. این قابلیت تقریبا” حاصل شده است.
بازده پیش‌بینی شده از تسلط بر این تکنولوژی بسیار فراتر از موفقیتهایی است که تاکنون انسان بدانها نائل شده است.
قابلیتهای محتمل تکنیکی نانوتکنولوژی عبارتند از :
1- محصولات خوداسمبل
2- کامپیوترهایی با سرعت میلیاردها برابر کامپیوترهای امروزی
3- اختراعات بسیار جدید ( که امروزه ناممکن است)

 

4- سفرهای فضایی امن و مقرون به صرفه
5- نانوتکنولوژی پزشکی که درواقع باعث ختم تقریبی بیماریها، سالخوردگی و مرگ و میر خواهد شد.
6- دستیابی به تحصیلات عالی برای همه بچه‌های دنیا
7- احیای مجدد بسیاری از حیوانات و گیاهان منقرض‌شده
8- احیاء و سازماندهی اراضی
دکترDrexler در همایش جهانی نظام علمی در زمینه نانوتکنولوژی او عاری از هزینه‌بری یا پیچیدگی محتوایی نموده‌اند. حال اگر همین وضعیت در جهان ماده اتفا

 

ق بیافتد چه می‌شود. هزینه تولید یک تن
‌تری بیت تراشه‌های RAM تقریبا” معادل با هزینه بری ناشی از تولید همان مقدار فولاد می‌شود”.
دکترSmalley رئیس هیئت تحقیقاتی دانشگاه رایس و کاشف Buckyballs می‌گوید:
” نانوتکنولوژی روند زیانبار ناشی از انقلاب صنعتی را معکوس خواهد کرد”. در مقدمه مقاله نانوتکنولوژی که توسط آقایان Peterson و Pergamit در سال 1993 نگاشته شده چنین آمده است :
” تصور کنید قادرید با نوشیدن دارو که در آب میوه مورد علاقه‌تان حل شده است سرطان را معالجه کنید . یک ابر کامپیوتر را که به اندازه یک سلول انسان است در نظر بگیرید. یک سفینه فضایی 4 نفره که به دور مدار زمین می‌گردد با هزینه‌ای در حدود یک خودروی خانوادگی تجسم کنید” .
موارد فوق، فقط تعداد محدودی از محصولات انتظار رفته از نانوتکنولوژی هستند. انسان در معرض یک انقلاب اجتماعی تسریع شده و قدرتمند است که ناشی از علم نانوتکنولوژی است. در آینده نزدیک گروهی از دانشمندان قادر به ساخت اولین آدم آهنی با مقیا نانوروبات ، تقریبا” تمامی فرایندهای صنعتی و نیروی کار کنونی از رده خارج خواهند شد. کالاهای مصرفی به وفور یافت‌شده ، ارزان، شیک و با دوام خواهند شد. دارو یک جهش سریع و کوانتومی را به جلو تجربه خواهد نمود. سفرهای فضایی و همانندسازی امن و مقرون به صرفه خواهند شد. به این دلایل و دلائلی دیگر، سبکهای زندگی روزمره در جهان بطور زیربنایی متحول خواهد شد و الگوی رفتاری انسانها تحت‌الشعاع این روند قرار خواهد گرفت.

تعاریف :
– Assembler : یک ماشین مولکولی که قابل برنامه‌ریزی‌شدن به‌منظور ساخت هر ساختار مولکولی یا وسیله از واحدهای ساختمانی شیمیایی کوچکتر می‌باش

د. مانند کارخانه تولید ماشین که با کامپیوتر کنترل می‌شود.
– Atomic Force Microscope : یک وسیله که قادر است با پروب کردن (Probing) سطوح، از آنهـا تصاویـری بـا دقـت مولکولی تهیـه کنـد.این وسیله در واقع یـک نـوع میل نزدیک‌شونده (Proximal Probe) است.
– Biomolecular Nanotechnology : نانوتکنولوژی بیومولکولی، نانوتکنولوژی مربوط به سیستمهای زنده. این تکنولوژی، نتیجه توانایی ما برای بکارگیری بیومولکولها بعنوان اجزای نانوتکنولوژی مولکولی می‌باشد.
– Bottom up : پایین به بالا. ساختن چیزهای بزرگ از اجزای ساختمانی کوچکتر. نانوتکنولوژی به دنبال اینست که اتمها و مولکولها را بعنوان اجزای ساختمانی

بکار گیرد. مزیت طراحی پایین به بالا، اینست که پیوندهای کووالانسی که در یک مولکول وجود دارد، بسیار قویتر از پیوندهای شیمیایی ضعیفی است که مولکولها را به هم پیوند می‌دهد.
– Brownion Assembly : حرکت موجی در یک سیال باعث می‌شود مولکولها در حالات مختلفی نسبت به همدیگر قرار گیرند. اگر مولکولها دارای سطح تماس مناسب باشند، می‌توانند با هم ترکیب شده و به شکل یک ساختار خاص درآیند. Brownion Assembly یک اسم ظاهرا” بی‌معنی برای self-assembly است (چگونه یک ساختار می‌تواند خودش را بسازد، وقتی خودش هنوز وجود ندارد؟).
– Causality : قانون علت و معلول. علیت در فیزیک، قانونی اس

ت که توسط انیشتن ارائه شده‌است و چنین بیان می‌دارد که اطلاعات نمی‌توانند با سرعتی بیش از سرعت نور حرکت کنند. آیا این قانون نقض شده‌است؟
– Definition of Scanning Probe Microscopy : تعریف میکروسکوپی با میل تصویربردار. روشی برای مشاهده ساختار نانومتری سطوح که در آن از نیروهای با برد کوتاه مانند نیروهای تونلی (Tunneling)، نیروهای اتمی، مولکولی، موضعی و غیره استفاده می‌شود.
– Denderimer : درخت‌سان. درخت‌سان، یک پلیمر شاخه‌دار است و اسم آن از لغت یونانی dendra-tree گرفته شده‌است.

– Disassembler : سیستمی از نانوماشینها که می‌تواند تعداد کمی از اتمهای یک شیُء را بطور جداگانه دریافت کرده و ساختار آن را در سطح مولکولی نشان دهد.
– Electron Beam : پرتو الکترونی. جریانی از الکترونها که با سرعت یکسان در یک جهت حرکت می‌کنند. می‌توان با شتاب‌دادن و هم‌جهت‌کردن الکترونها بین یک کاتد و یک آند که بین آنها خلأ می‌باشد، یک پرتو الکترونی را تولید نمود. شاید بیشترین پرتو الکترونی موجود، همانهایی باشند که در لوله‌های اشعه کاتدی موجود در دستگاه تلویزیون ایجاد می‌شوند. پرتوهای الکترونی مبنای تصویربرداری میکروسکوپی الکترونی (Scanning Ele

ctron Microscopy) و چاپ الکترونی (Electron Beam Lithography) می‌باشند.
– Electron Beam Lithography (EBL) : چاپ الکترونی. روشی برای ساختن سطوح نانومتری بوسیله قراردادن سطوح حساس الکتریکی در مسیر یک پرتو الکترونی. این روش شبیه چاپ نوری (Photolithography) است، اما الکترونها را بیشتر از فوتون‌

ها بکار می‌برد. از آنجا که طول موج الکترون خیلی کمتر از فوتون است، لذا شکست نور، مانعی برای شفافیت نیست. هرچند EBL خیلی گرانتر از چاپ نوری بوده و قابل رقابت با آن نیست، اما شفافیت آن بالاتر بوده و اخیرا” برای ساخت ماسکهای لیتوگرافیکی بکار می‌رود.
– Magnetic Force Microscopy (MFM) : میکروسکوپی با نیروی مغناطیسی. یک روش برای مشاهده مواضع مغناطیسی موضعی نزدیک یک سطح.
– Micro-Electrohanical Systems (MEMS) : سیستمهای میکروالکترونی (که اغلب با نام میکروسیستمها “MST” شناخته می‌شوند) الکترونیک را با وسایل مکانیکی میکرومتری ترکیب کرده و ماشین‌آلات میکروسکوپی را بوجود می‌آورند. سیستم

های نانوالکترونی (MEMS) به لحاظ کوچکتربودن، مهمتر بوده و یکی از اهداف نانوتکنولوژی می‌باشند.
– Molecular Electronics : الکترونیک مولکولی. این روزها هر سیستمی که دارای وسایل الکترونی دقیق در مقیاس نانومتری باشد، بخصوص اگر بیشتر از بخشهای مولکولی مجزا ساخته شده‌باشد تا مواد به‌هم پیوسته، جزء وسایل نیمه‌هادی شناخته می‌شود.
– Molecular Manipulator : سازنده مولکولی. وسیله‌ا‌یتقرار دقیق مولکولها به کار می‌رود. این وسیله می‌تواند بعنوان مبنای ایجاد ساختارهای پیچیده بوسیله آنالیز مکانی مورد استفاده قرار گیرد.
– Molecular Manufacturing : ساخت مولکولی. ساخت با ماشین‌آلات مولکولی و کنترل مولکول به مولکول تولید از طریق آنالیز شیمیایی مکانی .
– Molecular hanics : مکانیک مولکولی. یک برنامه مکانیک مولکولی توسط نرمن آلینگر و همکارانش بوجود آمد؛ مدل MM2 یک تابع انرژی پتانسیل مولکولی است که توسط روابط ، قوانین و پارامترهای موجود در برنامه توضیح داده می‌شود.
– NEMS : سیستمهای نانو الکترومکانیکی. MEMS در مقیاس نانومتری.
– Nano : یک پیشوند به معنی9-10 یا یک‌میلیاردم.
– Nano Computer : نانوکامپیوتر. کامپیوتر ساخته‌شده از اجزاء (مکانیکی، الکترونیکی یا سایر مواد) در مقیاس نانومتری.

– Nanoelectronics : نانوالکترونیک. الکترونیک در مقیاس نانومتری، چه بوسیله روشهای معمولی ایجادشده باشد، چه توسط نانوتکنولوژی که شامل الکترونیک مولکولی و وسایل با مقیاس نانو باشد، مانند وسایل نیمه‌هادی امروزی.
– Nanoimprinting : نانوچاپ. گاهی چاپ نرم

(Soft lithography) نامیده می‌شود. روشی که در اصل بسیار ساده بوده و بطور کل قابل مقایسه با چاپ قالبی می‌باشد، اما در این روش از قالبهایی در مقیاس نانومتری استفاده می‌شود . دو نوع نانوچاپ وجود دارد: یکی روشی که از فشار برای ایجاد اثر قالبها روی سطح استفاده می‌کند و دیگری که شباهت بیشتری با printing press دارد و اساس آن استفاده از جوهر برای ایجاد اثر قالب روی سطح می‌باشد. روشهای دیگر مانند سیاه‌قلم (etching) ممکن است در آینده ارائه شوند.
– Nano Lithography : نوشتن در مقیاس نانو. این کلمه از لغات یونانی nanos-dwarf ، lithos-rocks و grapho-to write حاصل شده‌است. این لغت بطور تحت‌اللفظی به معنای “ریزنوشتن بر روی سنگ” می‌باشد.
– Nano Machine : نانوماشین. یک ماشین مولکولی مصنوعی که با ساخت مولکولی تولید می‌شود.
– Nanomanufacturing : نانوساخت. شبیه ساخت مولکولی است.
– Nanotube : نانولوله. یک ساختار تک‌بعدی با شکل استوانه‌ا‌ی (یک شبکه محدب از اتمها که فقط شکلهای 5 یا 6 وجهی دارند). نانولوله‌های کربنی در سال 1991 توسط سومیو ایجیما کشف شدند که مانند گرافیت لوله شده‌بودند. البته آنها را نمی‌توان واقعا” از این طریق تولید کرد. نانولوله‌ها بر حسب جهتی که لوله شوند، ممکن است به صو

رت هادی یا نیمه‌هادی عمل کنند. نانولوله‌ها نمونه‌ا‌ی از کاربرد ترکیبات مولکولی در نانوتکنولوژی می‌باشند.
– Nuclear Magnetic Resonance (NMR) : ارتعاش مغناطیسی هسته‌ا‌ی. یک روش تجزیه‌ا‌ی با کاربردهای فراوان که برای بررسی اتمی و اطلاعات س

 

اختاری مولکولها بکار می‌رود. این روش شامل بکارگیری یک میدان مغناطیسی قوی روی یک نمونه و اندازه‌گیری نحوه پاسخ‌دهی آن به امواج رادیویی می‌باشد (هرچه میدان قوی‌تر باشد، نتایج واضح‌تر است). نحوه پاسخ بستگی به میزان جذب امواج توسط هسته‌ها به علت موقعیت اسپینی آنها دارد.
– Optical Tunneling : یک پدیـده مکانیک کوانتومی منتـج از تغییـر موضع فوتـون، که باعث عبور نور از موانعی مانند یک سطح مشترک می‌شود. احتمالا” اسحاق نیوتن اولین کسی بود که این پدیده را مشاهده و ثبت نمود. اخیرا” این اصل جهت غلبه بر دو محدودیت تئوری نور مورد استفاده قرار گرفته‌است. این دو محدودیت عبارتند از “محدودیت سرعت” و “محدودیت شکست میدان دور” (far-field diffraction limit).
– Photolithographic Mask : یک شابلون مورد استفاده در لیتوگرافی نوری که باعث می‌شود که سطوح حساس به نور به طور انتخابی در معرض نور قرار گیرند.
– Photolithography : لیتوگرافی نوری. کنده‌کاری با بکارگیری نور. اغلب با بکارگیری یک شابلون، سطح حساس به نور را به‌طور انتخابی در معرض نور قرار می‌دهند و منطقه در معرض نور قرارگرفته، قلم‌کاری می‌شود (کنده‌کاری به مفهوم شیمیایی صورت می‌گیرد).
– Positional Synthesis : آنالیز موضعی. کنترل واکنشهای شیمیایی بوسیله تعیین دقیق موضع مولکولهای واکنش‌دهنده. مبنای اصلی اسمبل‌کننده‌ها.
– Proximal Probs : میلهای نزدیک‌شونده. یک مجموعه از وسایل با توانایی کنترل و تشخیص موضعی ریز، شامل تصویربرداری تونلی و میکروسکوپهای با نیروی اتمی؛ بطور کل یک تکنولوژی توانا در نانوتکنولوژی است.
– Quantum Computer : کامپیوتر کوانتومی. یک کامپیوتر که به علت داشتن اجزاء مولکولی، اتمی و نانومتری دارای مزایای خواص مکانیک کوانتومی می‌باشد. کامپیوترهای کوانتومی ممکن است در آینده‌ا‌ی نه‌چندان دور، صنعت کامپیوتر را دگرگون سازند.
– Quantum Dot : نقطه کوانتومی. یک وسیله بسیار کوچک

که اضافه یا کم‌کردن یک الکترون باعث ایجاد تغییر قابل ملاحظه‌ا‌ی در آن شود.
– Quantum Mirage : سراب کوانتومی. یک خاصیت با مقیاس نانو که انتقال اطلاعات را در حین بکارگیری خاصیت موجی الکترونها، ممکن می‌سازد. بنابراین کامپیوترهای کوانتومی ممکن است به کابل بدان صورت که ما می‌شناسیم، احتیاج نداشته‌باشند.
– Replication :همانند سازی. مکانیسمی که برای کپی‌برداری از اطلاعات ژنتیکی سیستمهای زنده بکار می‌رود.
– Replicator : همانندساز. در بحث تکامل، یک همانندساز عبارتست از ماهیتی که قابلیت کپی‌کردن خود را داشته‌باشد (مانند ژن یا محتویات یک دیسک کامپیوتری). این کپی شامل تمام تغییراتی است که بر سر آن ماهیت آمده‌است. در یک دید وسیعتر، یک همانندساز سیستمی است که می‌تواند خود را کپی کند ولی لازم نیست که تمام تغییراتی را که متحمل شده‌است، کپی نماید. ژنهای یک خرگوش از دیدگاه اول، همانندساز هستند (یعنی تغییرات ژنتیکی به ارث برده می‌شوند). خرگوش به خودی خود یک همانندساز است، اما فقط از دیدگاه دوم. یک شکاف ایجادشده در گوش خرگوش به ارث برده نمی‌شود.
– Restriction Enzyme : آنزیم مانع. هر آنزیمی که DNA را در

محلهای خاصی قطع کند. این آنزیم به بیولوژیست‌ها این اجازه را می‌دهد تا مواد ژنتیکی را به DNA وارد و یا از آن خارج سازند.
– Scanning Capacitance Microscopy : روشی برای نقشه‌برداری از ظرفیت موضعی یک سطح.
– Scanning Force Microscopy : روشی برای مشاهده توپوگرافی نانومتری و سایر خواص یک سطح.این روش همچنین به‌ نام Atomic Force Microscopy(AFM

) نیز نامیده می‌شود.
– Scanning Near Field Optical Microscopy : روشی برای مشاهده خواص نوری موضعی یک سطح که ممکن است کوچکتر از طول موج نور بکاررفته باشند.
– Scanning Thermal Microscopy : روشی برای مشاهده دماهای محلی و گرادیان دما در یک سطح.
– Scanning Tunneling Microscopy : وسیله‌ا‌ی جهت عکسبرداری از سطوح هادی با دقت اتمی، این وسیله برای اتصال مولکولها به یک سطح بکار می‌رود.
– Self-Assembler : خودچیدمان. یک نوع خاص از همانندسازها که اقدام به خودچیدمانی می‌نمایند بدون اینکه به انرژی خارجی یا اطلاعات ورودی نیاز داشته‌باشند. در یک خودچیدمان، انتخاب مواد شروع (ورودی)، تعیین‌کننده فرآیند بوده و این مرحله همیشه در سطح انرژی بالاتری نسبت به محصول (خروجی) قرار دارد.
– Self-Assembly : خودچیدمانی. یک روش ساخت که در آن اجزاء در یک محصول، فاز گاز یا یک سطح مشترک تا رسیدن به حداقل انرژی بطور خودبه‌خود رشد یافته و تکثیر می‌شوند. اجزاء در یـک ساختـار خودچیدمانـی، موضـع قرارگیری خـود را بـر حسـب خـواص ساختـاری خویش (یا خواص شیمیایی در سطح اتمی یا مولکولی) می‌یابند. نیروی فعالیت لازم توسط اختلاف انرژی بین حالت اولیه و نهایی ایجاد می‌شود. خودچیدمانی فقط به مقیاس مولکولی محدود نمی‌شود و می‌توان آن را در هر مقیاسی اجراء نمود و این امر باعث شده‌است که این تکنیک، یک روش قوی تولید پایین به بالا (Bottom-up) در نانوتکنولوژی شود.
– Self-Replication : خود همانندسازی . عمل همانندسازی اشیاء توسط خودشان مانند تولید بیولوژیکی است، با این تفاوت که اشیاء خودهمانندسازی می‌توانند کپی‌های دقیقی از خود ایجاد نمایند.
– Single Electron Transfer : انتقال تک‌الکترون. حضور یک الکترون در یک زمان بین دو الکترود. در حالیکه وسایل الکترونیکی معمولی با توده‌ا‌ی از الکترونها کار می‌کنند، مدارهای نانوالکترونی می‌توانند با تعداد اندکی یا حتی یک الکترون فعالیت کنند.
– Superposition : سوپرموضع. یک پدیده مکانیک کوانتومی که در آن یک شیء می‌تواند بطور همزمان در دو موقعیت وجود داشته‌باشد.

– Top-Down : بالا به پایین. مدل‌کردن و ساختن مواد کوچک با بکارگیری وسایل بزرگتری به ترتیب مانند دست، ابزار و اشعه لیزر.
منبع : http://www.nanotechnews.com

علم نانو تکنولوژی
نانو تکنولوژی و کاربردهای آن

• از زمانی که که فایمن , فیزیکدان بر جسته آمریکایی , ایده کار با اتمها و مولکولها را مطرح کرد محققان جهان به کار در این عرصه روی آوردند.
برای نانو تکنولوژی کاربردهایی را در حوضه های مختلف از غذا و دارو و تشخیص پزشکی و یوتکنولوژی تا الکترونیک و کامپیوتر , ارتباطات , حمل و نقل , انرژی , محیط زیست , مواد , هوا فضا و امنیت ملی بر شمرده اند , کاربردهای وسیع این عرصه به همراه اثرات اجتماعی , سیاسی و حقوقی آن , این فناوری را به عنوان یک زمینه فرا رشته ای و فرا بخشی مطرح نموده اند .
• علوم و فناوری نانو، عنصری اساسی در درک بهتر طبیعت در دهه‌های آتی خواهدبود. ازجمله موارد مهم در آینده، همکاریهای تحقیقاتی میان‌رشته‌ا‌ی، آموزش خاص و انتقال ایده‌ها و افراد به صنعت خواهدبود. بخشی از تأثیرات و کاربردهای نانوتکنولوژی به شرح زیر می‌باشد
1- تولید مواد وفراورده های صنعتی: (مواد سبک تر , مستحکم تر , قابل برنامه ریزی و هوشمند , کاهش هزینه ها , افزایش عمر , ابزارهای جدید بر پایه اصول و معماری جدید , ساخت مولکولی و;)
2- پزشکی , داروسازی و مراقبت های بهداشتی (توسعه نانو بیو حسگرها و تکنولوژی های تصویر برداری جدید برای تشخیص زودتر و درمان بیماری هایی مثل سرطان , روش های بیماری شناسی و درمان کارآمدتر و ارزان , دارو های جدید , کمک به بینایی و شنوایی , مواد جدید سازگار با محیط زیست که باعث افزایش زمان نگهداری اندام مصنوع

ی می گردد , استفاده از دستگاههای پزشکی کوچک و هوشمند , ارسال دارو به طور مستقیم به سلولهای آسیب دیدهو;)
3- الکترونیک و کامپیوتر :(تراشه ها وکامپیوتر های سریعتر با نانو ترازیستورها , حافظه های با ظرفیت بسیار بالا , پهنای باند ارتباطی بالا , نسل های جدید از ردیابها , پردازنده ها و نانو دستگاه ها و;)
4- منابع طبیعی و محیط زیست (تخلیص و نمک زدای آب , کاهش با تغییر در خودرو ها , تایرهای سازگار با محیط زیست , استفاذه از نانو پودرها برای رفع

آلودگی , استفاده از سیستم های نانو روباتیک و هوشمند برای مدیریت فاضلاب های محیط زیستی و هسته ای;)
5- انرژی(بهبود تبدیل انرژی خورشیدی به الکتریسیته , بهبود تبدیل انرژی هیدروژن به انرژی گرمایی , ذخیره ایمن هیدروژن و;)
6- ابزارهای نظامی و امنیت ملی (سلاح های جدید , هوشمندی بیشتر , مهمات نظامی , تسلط بیشتر بر اطلاعات , ابزارهای محافظت در برابر سلاح های میکروبی وشیمیایی و;)
علوم و مهندسی نانو , منجر به درک بهتر طبیعت , پیشرفت در پژوهش و آموزس پایه و تغییرات عمده در تولیدات صنعتی , اقتصاد , بهداشت , مدیریت محیط زیست و حفظ منابع طبیعی خواهد شد .به گونه ای که در 10 تا 15 سال آینده یک بازار جهانی بیش از 1000 میلیارد دلاری در سال را ایجاد خواهد کرد و جهان را برای رسیدن به توسعه پایدار امیدوار ساخته است.
نانو تکنولوژی چیست؟
نانوتکنولوژی، توانمندی تولید مواد، ابزارها و سیستمهای جدید با در دست گرفتن کنترل در سطوح مولکولی و اتمی و استفاده از خواصی است که در آن سطوح ظاهر میشود. از همین تعریف ساده بر میآید که نانوتکنولوژی یک رشته جدید نیست، بلکه رویکردی

جدید در تمام رشته هاست برای کشور ما نانو تکنولوژی در همه زمینه ها و از جمله موارد نظامی بعنوان یک فرصت ودر عین حال یک تهدید تلقی می شود به این دلیل که به علت فاصله کم ما با دنیا فرصت خوبی برای تفوق جهانی در این رشته داریم و از ط

رف دیگر اگر دست بکار نشویم فاصله دیگر کشورها با ما افزایش خواهد یافت ودر برابر این پیشرفت جهانی منفعل خواهیم شد.
فناوری نانو جهان ئگرگون خواهد کرد و افراد در ربرای سهیم شدن در این حرکت نو به ایجاد سایتهای مختلف ارائه گزارش های ویژه و محصولاتی با پیشوند نانو می پردازند .فناوری نانو به ساخت چیزهایی که کوچکتر یا مقاومت پذیرترند می پردازند ؛ساخت چیزهایی نو یا دارای ویژگی های اضافی ویا تولید ماشین هایی که به تولید نمونهای جدید از خود منجر خواهد شد .
در مقیاس نانو , ویژگی های معمولی مواد تغییر می کند . و رفتار سطوح , رفته رفته بر رفتار توده ایی ماده غالب می شود وقلمروی کاملا نوین به رویمان گشوده خواهد شد( مقیاس نانو) .
ساخت مواد در مقیاس اتمی , ویژگی های آنها را تغییر می دهد , درباره مواد , اشیاء در مقیاس نانو شروع به تغییر رفتار میکند.
نانو تفریبا همه چیززندگی ما را تحت تاثیر قرار خواهد داد .از داروهای که مصرف میکنیم تا توان
رایانه هایمان ؛ منابع انرژی مورد نیازمان ؛ غذای که میخوریم ؛ ماشینی که می رانیم ؛ خانه های که در آن زندگی می کنیم و لباسی که بر تن داریم ومهمتر آنکه در هر زمینهای که تصور تغییری را در آن داشته باشیم تاثیرات جدیدی به وجود خواهد آورد که کسی فکرش را هم نمیکند.

 

جادوی نانو قسمت اول :
وقتی از میکرومهندسی یا مهندسی در مقیاس میکرو صحبت می شود، اغلب داستان های علمی تخیلی را در ذهن تداعی می کند. برای مثال روبوت های کوچکی که اعمال ترمیمی را در اعماق بدن انسان انجام می دهند. شاید با شنیدن چنین جمله ای چش

مان هر سرمایه گذاری کم فروغ شود، اما میکرومهندسی از مدت ها پیش رنگ و بویی کاملا حقیقی به خود گرفته است. امروزه می توان کاربرد های موفق بسیاری برای این زمینه از تکنولوژی برشمرد که هر ماه بر تعداد آنها افزوده می شود. محققان در قالب شرکت ها، آزمایشگاه های ملی و کمپانی های نوپای کوچک صدها اختراع قابل توجه را به نام خود ثبت می کنند. مخترعان با بکارگیری همین تکنولوژی ها برای حک کردن خطوط مدار روی تراشه های نیمه رسانا، نسل جدیدی از میکروسنسور ها، میکرو کار انداز ها، میکروماشین ها، میکروآینه ها و دیگر وسایل کوچک را تولید کرده اند. این اختراع های به ظاهر کوچک اثر بسیار بزرگی در تمامی صنایع ا

خودروسازی گرفته تا مهندسی پزشکی، کامپیوتر و ارتباطات به جای گذاشته اند.
پتانسیل این تکنولوژی گام به گام در حال شکوفایی است. پیش از این سگدست های کوچک را دیده ایم که چگونه باعث باد شدن کیسه هوای ایمنی اتومبیل ها می شو

ند. همچنین شاهد تراشه هایی با پوشش مواد محرک زیست شناختی بوده ایم که با انجام یک آ زمایش تقریبا تمامی بیماری های ژنتیکی یا عوامل بیماری زا در شیوع بیماری ها را تشخیص می دهد. حتی تئوری موتور های کوچک نیز به سرعت شمایلی عملی به خود

گرفته است. به تازگی محققان جعبه دنده کوچکی ساختند که نیروی چرخ دنده هایی به اندازه میکرون را با نرخ یک به سه میلیون افزایش می دهد.
واژه نانوتکنولوژی از پیشوند یونانی نانو گرفته شده است. در گفتار علمی مدرن یک نانومتر معادل یک میلیاردم متر است، در حدود مجموع قطر ده اتم که کنار هم چیده شده باشند. امکان مهندسی در مقیاس مولکولی برای اولین بار توسط ریچارد فاینمن (R.Feynnman)، برنده جایزه نوبل فیزیک، مطرح شد. فین من طی یک سخنرانی در انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا در سال 1959 اشاره کرد که اصول و مبانی فیزیک امکان ساخت اتم به اتم چیز ها را رد نمی کند. وی اظهار داشت که می توان با استفاده از ماشین های کوچک ماشین هایی به مراتب کوچک تر ساخت و سپس این کاهش ابعاد را تا سطح خود اتم ادامه داد. همین عبارت های افسانه وار فاینمن من راهگشای یکی از جذاب ترین زمینه های نانو تکنولوژی یعنی ساخت روبوت هایی در مقیاس نانو شد. در واقع تصور در اختیار داشتن لشکری از نانوماشین هایی در ابعاد میکروب که هر کدام تحت فرمان یک پردازنده مرکزی هستند ، هر دانشمندی را به وجد می آورد. در رویای دانشمندانی مثل جی استورس هال (J.Storrs Hall) و اریک درکسلر (E.Drexler) این روبوت ها یا ماشین های مونتاژکن کوچک تحت فرمان پردازنده مرکزی به هر شکل دلخواهی درمی آیند. شاید در آینده ای نه چندان دور بتوانید به کمک اجرای برنامه ای در کامپیوتر، تختخوابتان را تبدیل به اتومبیل کنید و با آن

به محل کارتان بروید.
گاهی اوقات اختراع مادر احتیاج است. سال میلادی گذشته محققان دانشگاه برکلی کالیفرنیا در شماره 24 جولای 2003 مجله نیچر شاهکار خود یعنی ساخت کوچک ترین موتور جهان را گزارش کردند. اما این اختراع آنها را با این پرسش مواجه کرد که با این موتور کوچک چه می شود کرد؟ این موتور با روتوری از جنس طلا که روی شفتی از نانوتیوب کربن سوار می شود

و با طول 500 نانومتر یعنی 300 بار کوچک تر از قطر موی انسان، کوچک ترین موتور سنتزی است که تاکنون ساخته شده است. کوچکی این موتور به حدی است که می توان آن را روی یک ویروس قرار داد و برای دیدن حرکت اش نیازمند میکروسکوپ کاوش الکترونیکی هستید. (نوعی میکروسکوپ الکترونی که با حرکت پرتوی از الکترون های متمرکز در امتداد شی و خواندن الکترون های جدا شده و نیز الکترون های ثانویه تولید شده توسط آن شی، تصویری سه بعدی از آن در لوله اشعه کاتدی تشکیل می دهد.) به گفته آلکس زتل (A.Zettl) ، فیزیکدان دانشگاه برکلی که تیم تحت هدایت او این نانوموتور جدید را ساخت، «هنوز طبیعت اندکی جلوتر از ما است. در واقع موتورهای زیست شناختی وجود دارند که هم اندازه یا کمی کوچک تر از این موتور هستند، اما ما درکار پیشی گرفتن از آنها هستیم.»
جادو نانو قسمت دوم :
این پروژه سدشکن تنها پانزده سال پس از ادعای تیم دیگری از دانشمندان برکلی مبنی بر ساخت اولین موتور در مقیاس میکرو انجام شد. در واقع ابعاد آن موتور در حدود 100 میکرون یا به اندازه قطر موی انسان بود که می توان آن را نوعی گالیور در دنیای لی لی پوتی نانوتکنولوژی به شمار آورد. در سال 1988 ریچارد مولر (R.Muller)، پروفسور الکترونیک و همکارانش در مرکز سنسور و کارانداز دانشگاه برکلی (BSAC)، اولین میکروموتور فعال جهان را از جنس سیلیکون ساختند. در حالی که سیستم میکروالکترومکانیکی آن موتور هنوز در انتظار کاربرد های قابل توجه

صنعتی به سر می برد. پروفسور مولر معتقد است که دیگر سیستم هایی از این دست امروزه پیش پا افتاده محسوب می شوند.

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله زلزله pdf دارای 51 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله زلزله pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله زلزله pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله زلزله pdf :

مـقـدمــه

زلزله از پدیدهای طبیعی است که درطول تاریخ حیات بشر بارها انسان را به وحشت انداخته و باعث تخریب شهرها وروستاهای زیاد همراه باتلفات انسانی شدید و داغ دار نمودن انسان بوده است . به گونه ای که انسان چون خود را در مقابل آن عاجز ودرمانده دیده ، آن را به پدیده های ماوراء طبیعت و خشم خدایان برانسان دانسته است .
دراین سال های اخیر شایعات زیادی مبنی براتفاق زلزله در برخی شهرها ازحمله درتهران ورد زبان هر کسی گشت ونگرانی های را ایجاد نمود. از طرف دیگر لرزش های گاه به گاه تهران این شایعات را تقویت می نمود .

در هر صورت این خطر، با توجه سابقه تاریخی زلزله تهران و مناطق اطراف و دوره بازگشت زلزله های بزرگ ، تهران را تهدید می کند .
هرکسی بنا به موقعیت خود موظف است تا بکوشد با این پدیده وراههای موثر در کاهش تلفات وخسارات ناشی از آن آشنا گردد وبه دیگران نیز آنهارا بیاموزد . لذا با توجه به این مطلب وشایعاتی که رواج یافت تلاش نمودم تا درحد توان آموخته ها واطلاعات خودرا به دانش آموزان خود بیاموزم که نتیجه ان تهیه این جزوه پیش رو شد .
در تهیه این نوشته از منابع وماخذ کتابخانه ای ومنابع اینترنتی و تجربیات آموزشی خود استفاده نموده ام که در پایان جهت آشنایی واستفاده این منابع ذکر شده است.

تعریف زلزله

برای شناخت هر پدیده ای درجهان واقع لازم است ابتداازآن تعریف مناسب ونسبتاً جامعی داشته باشیم ، چرا که بدون دانستن تعریفی مناسب ازآن نمی توان به کنه پدیده پی برد وآن رابه خوبی درک نمود.
مردم عامی درکلامی ساده زلزله راحرکت ناگهانی زمین ناشی ازخشم نیروهای ماوراء الطبیعه وخدایان می دانند که بر بندگان عاصی وعصیــــــانگر خودکه نافرمانی خداخود را نموده ومرتکب گناهان زیادی شده اند می داننــد .
اگر چه امروزه با گسترش دانش تجربی این تعریف در زمره اباطیل وخرافات قرارگرفته ،ولی هنوز در جوامع ومردم کم دانش وجاهل مورد قبول است.
درفرهنگ تک جلدی عمید زلزله را با فتح حروف‌‌ ‍‍‍‍‎‏« زَ» و « لَ » یعنی زَلزلَه برخلاف آنچه در زبان عامه مردم رایج است ، آورده ومی نویسید :
« زمین لرزه ، لرزش وجنبش شدید ویا خفیف قشر کره زمین که به نقصان درجه حرارت مواد مرکزی واحداث چین خوردگی وفشار یادر اثر انفجارهــای آتشفشانی بوقوع می رسد .»
در فرهنگ جغرافیا تالیف پریدخت فشارکی وهمچنین در فـــــرهــــنـگ جغرافیائی تالیف مهدی مومنی تعریفی مشابه هم به گونه زیر ارائه شده است:
«جنبش یا تکان پوسته زمین که به صورت طبیعی ناشی از زیر پوسته زمین است بعضی وقتها زلزله باعث تغییراتی در سطح زمین می شود ، اما اغلب زیان بوجود آمده ناشی ازتکان ها فقط محسوس است وممکن است زلزله بوسیلــــه یک انفجار آتشفشانی بوجود آید. زلزله در حقیقت در بیشتر نواحی آتشفشانی امری عادی است واغلب قبل ویا همزمان با انفجار اتفاق می افتد . اصل زلزلـــه تکتونیکی است واحتمالاً وجود یک شکست لازمه آن است . موجهای زلزلـــه دست کم در سه جهت اتفاق می افتد ودر یک مسافت قابل ملاحظه از مکــــان اصلی بطور جداگانه حس می شوند . وقتی امواج زلزله ازمکانی می گـــــــذرد زمین وساختمانها می لرزند وبه جلووعقب می روند .بالاترین زیان ناشی اززلزله همیشه در مرکز زلزله یعنی جائی که حرکت بالاوپائین است نیست امـــــــــا در مکانــــهائی که موجهای زلزله بصورت مایل به سطح می رسد ونزدیک مرکــز زلزلــــه باشند دارای بالاترین زیان می باشند .یک زلزله شدید معمولاً بوســـیله یکسری دیــــگر ازتکانها همراه می شود .زلزله ای که که در نزدیک یازیردریا اتفاق مـــــی افتد سبب حرکات شدیدآبها شده وبعضی وقتها امواج بــــــزرگی ازآن ناشی مـــی شود ودر مسافت زیاد این امواج ادامه پیــــدا می کنند وگاهگاهی باعث تلفات جــبران ناپذیر ومرگ ومیرمی شوند .طغیان نواحی ساحلی بیشتراز خود زلزلـــه بــــاعث خسارت می شوند ، در نواحی آتشفشانی زلزله عملاً هر روز اتفاق می افتـــد. به عنوان مثال در هاوائی هرساله صدهاتکانهای کوچک ثبت می شوند .»
درفرهنگ گیتا شناسی تالیف عباس جعفری آمده است:

«جنبش سریع ومحسوسی که درنتیجه جابجائی ویا جایگیری تخته سنگهای زیر پوسته زمین پدید می آید،در نتیجه این جنبش یـــــــک سری لرزش های موجی شکل پدید می آیدوگاه تغییرات ارتفاعی پوسته زمین راباعث می گرددواغلب

ضایعات وزیان های جانی وفراوانی ازخود برجا میگذارد.زمین لرزه بیشتر مخصوص نواحی آتشفشانی بوده وگاه باخروش وفوران کوههای آتشفشانی همراه می گرددودرحالات شدیدشکستهاوبریدگیهای مهم ومشخص درروی پوسته زمین از خــودبجای میگذارد.غالب زمین لرزه ها حداقل با سه نوع موج لرزاننده همراه است .در مرکز وقوع زمین لرزه سه موج مزبور بطور همزمان اثرگذارده و ساختمانهاوتأسیسات واقع دراین منطقه را با نوسان های شدید به عقب و جلوومی برد و حد اکثر خسارت و زیان در محلی که امواج مزبور بطور مورب به سطح زمین می رسندوارد می سازد;..»
محمود صداقت درکتاب“ زمین شناسی برای جغرافیا ” تعریفی بدینگونه ارائه می دهد:

«زمین لرزه عبارت است ازحرکات ولرزش های ناگهانی و گذرا در زمین که از ناحیه محدودی منشأ می گیرد و ازآنجا درتمام جهات منتشر می شوند.»
در کتاب فیزیکال جئوگرافی [1] آمده است:

«زلزله یکسری ازتکانها ولرزشهای ناگهانی که از آزاد شدن فشار در طول گسل های فعال ودر مناطق آتشفشانی فعال ناشی می شود.تکانها ولرزشهای سطح زمین که در ارتباط با حرکات پوسته زمین در زیر زمین می باشد.»
در فرهنگ آکسفورد آمده است:

«حرکات ناگهانی وشدید سطح زمین.»
از تعاریف ذکر شده در فوق ومنابع دیگر می توان برداشت زیر را نمود:

«زلزله عبارت از حرکات و ارتعاشات نا گهانی سطخ زمین ناشی از شکسته شدن سنگهای پوسته زمین و رها شدن انرژی ذخیره شده در آنها است که در صورت شدت زیاد در مراکز انسانی موجب خسارتهاوزیانهای فراوان می شود.»
زلزله از یکطرف موجب شکسته شدن و جابجائی بین توده های سنگی پوسته زمین می شود و ازطرف دیگر همین جابجائی و شکسته شدن منجر به ایجاد امواج و انتشار در درون زمین می شود ، مانند انداختن قطعه سنگی در حوض یا دریاچه که منجر به ایجاد امواجی می شود.

زلزله مانند شکسته شدن قطعه چوب خشک شده ای می ماند که از یکطرف موجب گسیخته شدن چوب و از طرف دیگر موجب انتشار امواج در اطراف خود می شود.

ساختمان زمین

زیر سطح زمینی که ما برآن گام می گذاریم بـر خــلاف سطــــح سـخت وجامدآن ویژگیهای خاص خود را دارد .با افزایش عمق هم جنس وهم حالت مواد سازنده زمین تغییر می کند . این همان چیزی است که باعث تعجب و شگفتی می شود . کره زمین را براساس تغییر خواص فیزیکی وشیمیایی آن به چند لایه تقسیم می نمایند.

شکل 1

1-پوسته

دانشمندان علوم زمین و زلزله شناس با مطالعه امواج ثبت شده زلزله ها درایستگا ههای زلزله سنجی وزلزله شناسی به این واقعیات متفاوت از هم پی برده اند. اولین بررسی ها که در این زمینه انجام شده است بیانگر تغییر روند امواج در اعماق چهل کیلومتری خشکیها و پنج کیلومتری کف اقیانوسها می باشد جائی که بنام حد فاصل بین پوسته و گوشته شناخته می شود و به افتخار کاشف آن« موهوروویچ» استاد دانشگاه زاگرب به نام انفصال «موهو» معروف شده است . ضخامت متوسط قسمت جامد پانزده کیلومتر و وزن مخصوص آن 27 است .

این انفصال مرز بین انواع مختلف سنگها است و با یک افزایش تند در سرعت امواج PوS مشخص می شود . این قسمت از زمین بنام“ پوسته ” زمین معروف است که درمقایسه با شعاع زمین ضخامت نا چیزی دارد . ضخامت پوسته زمین در زیر اقیانوسهانازکتر از قاره ها است .( حداقل 10 کیلومتر در زیردریاهاوحداکثر 60 کیلومتر در زیر خشکیها )
پوسته زمین از دوبخش تشکیل می شود :

الف ) بخش سیال (SIAL )که بیشتر از سنگهای گرانیتی و گرانودیوریت تشکیل و بعلت فراوانی عناصر سلیسیم و آلومینیوم ( SI-AL ) بنام سیال خوانده می شود.
ب ) بخش سیما ( SIMA ) که قشر زیرین پوسته است و بیشتر از سنگهای بازالتی تشکیل شده وبه علت دارابودن سیلسیم ومنیزیم ( SI-MG ) به نام سیما معروف است .
البته از تخریب سنگهای دو بخش بالا طبقه رسوبی تشکیل می گرددکه شامل آبرفتها ونهشته های مختلف است .ضخامت این طبقه در گودیها گاهی به 10 کیلومتر می رسد وبعضی جاها دگرگون شده اند.

جدول 1 مشخصات کلی پوسته جامد زمین

 

ضخامت به کیلومتر وزن مخصوص نسبی جرم برحسب گرم حالت فیزیکی ترکیب شیمیایی
حد
اقل حد
اکثر متوسط
10 60 33 24 10*25 جامد سلیکاتهای آلومینیوم ومنیزیم
2-گوشته [2]
دومین گسستگی که در روند امواج منتشر شده از زلزله ها مشاهده می شود در عمق 2900کیلومتری از سطح زمین است و بنام “گوتنبرگ”معروف است.
حد فاصل بین گسستگی موهوروویچ وگوتنبرگ بنام گوشته معروف است.در گوشته نیز خصوصیات امواج لرزه ای تغییر می نمایدکه با توجه به همین تغییر به چندبخش تقسیم می شود:
الف )- لایه بالایی : این بخش منشاء بسیاری از فعالیتهای زمین شناسی است همانندفغالیتهای ماگمایی ، زلزله های عمیق و تغییر مکان قاره ها.بخش بالایی همراه با پوسته یک لایه به ضخامت 70تا 100کیلومتررا تشکیل می دهدکه از سنگهای سخت وشکننده تشکیل می دهدوبنام “ سنگ کره ” [3] خوانده می شود . سنگ کره به قطعاتی تقسیم شده که به هر یک از آنها“صفحه” [4] می گویند. صفحه ها نسبت به یکدیگر در حال تغییر و جابجائی می باشند که این حرکتها رویدادهای زمین شناسی را بوجود میآورد. محققین زمین شناسی بروجود سنگهای فو ق بازی در این قسمت اتفاق نظر دارند، اما در مورد توزیع آن اتفاق نظر ندارند.
در زیر سنگ کره ناحیه ای به نام “سست کره” [5] معروف است .سرعت امواج لرزه ای در این قسمت کاهش می یابدوبه لایه ای کم سرعت هم معروف است.
ب)- ناحیه عبور [6]
این منطقه بین 400 تا حدود 1000 کیلومتری عمق زمین است . در این قسمت شاهد افزایش نسبی سرعت امواج هستیم که بیانگر تغییر ماهیت سنگهای این قسمت است.

 

شکل 2 شمایی ازساختمان زمین
ج )- گوشته پائینی

[7]

از عمق 1000 تا 2900 کیلومتر عمق زمین است . در این قسمکت سنگها چگال وبسیار الاستیک اندوسرعت امواج زلزله بصورت تقریباًیکنواختی افزایش می یابد.

3- هسته زمین [8]

در زیرگوشته زمین از عمق 2900 کیلومتری تا مرکز زمین هسته زمین قراردارد. درهسته زمین د عمق 5120 کیلومتری یک انفصال در خواص الستیک هسته وجود داردکه هسته رابا توجه به آن بدو قسمت خارجی و داخلی تقسیم می کنند. از آنجا که امواج عرضی از هسته خارجی عبور نمی کنند بایستی این قسمت را مایع دانست و چون درهسته داخلی سرعت امواج افزایش می یابد این قسمت را جامد می دانند.
جنس هسته رمین را بیشتر نیکل و آهن تشکیل داده است . هسته نقشی درحرکت ورقه های سنگ کره ندارد ولی منبع تولید میدان مغناطیسی زمین است.

شکل 3 حرکت صفحه ها

 

پوسته زمین به انضمام قسمت بالائی گوشته فوقانی قسمت سخت زمین را تشکیل می دهند که سنگ کره یا لیتوسفر خوانده می شود و بر سست کره که حالت خمیری دارد واقع شده است . ضخامت لیتوسفربطور متوسط 100کیلو متر است.لیتوسفر به صفحه های مجزائی تقسیم می شود که این صفحه ها ثابت نیستند و دائماً در حال حرکتندکه منجر به ایجاد پدیده های مختلف تکتونیکی می گردد.
لیتوسفر از شش صفحه اصلی بنامهای افریقا،اوراسیا،امریکا،آرام،استرالیاوقطبی بعلاوه چند صفحه کوچکتر تقسیم شده است.حرکت صفحه ها نسبت به هم به سه طریق انجام می گیرد :
الف )- در پشته های اقیانوسی صفحه ها از هم دور می شوند ومواد مذاب درون زمین از اینجا بیرون می ریزد.
ب ) – صفحه ها بهم نزدیک وبا هم بر خورد می کنندویک صفحه به زیر دیگری می رود ( در مرز صفحه های اقیانوسی وقاره ای)
ج ) – صفحه ها در کنار یکدیگر می لغزند.
به حالت “ الف” که ورقه ها از هم دور می شوند و باعث بیرون ریختن مواد مذاب می شود بخش “سازنده” زمین می گویند و به قسمت “ب” که که صفحه ها به هم برخورد وبه زیر یکدیگر می روند بخش “ مخرب ” می گویند.
بیشتر فعالیتهای تکتونیکی مثل زلزله هادر حاشیه صفحه ها ی پوسته زمین رخ می دهد و قسمتهای

شکل 4 صفحه های زمین

مرکزی صفحه های زمین کمتر دچار زلزله شده اند، و همینگونه زلزله ها در محل برخورد صفحه های قاره ای اتفاق می افتد .
درمحل دور شدن صفحه ها از هم در پشته های اقیانوسی مواد مذاب بیرون ریخته و منجمد می شوند و بخشی از صفحه ها تولد شده از محور میانی از هم دور می شوند ، وبعد از طی مسافتی نسبتاً طولانی صفحه های مزبور دوباره در گوشته فرو رفته ومدفون می شوند وموجب ایجاد گودالهای عمیقی میگردد نظیر گودال ماریان ، کوریل و…..
تکتونیک صفحه ای از محور بر آمده اقیانوسها متولدو بطور جانبی گسترش می یابد و سرانجام به اعماق گوشته رانده می شود. قاره ها دارای ضخامت زیاد هستند و ازنظرترکیب شیمیائی و جنس با صفحه های اقیانوسی تفاوت دارندودر صفحه های اقیانوسی همانند میخ قراردارن یا همانندچوب پنبه که در آب شناور است قرار دارندودر نتیجه قاره ها نیز در حرکت صفحه ها شرکت می کنند.
زلزله هادر جاهائی که صفحه ها با هم اصطکاک دارند یا جاهایی صفحه ها در مقابل هم واقعند و یا جاهایی که صفحه ها بدرون زمین فرو می روند مشاهده می شوند.

توزیع جغرافیایی زلزله ها

مهمترین مناطق زلزله خیز دنیا درسه منطقه پراکنده اند:

1- کمر بند چین خورده آلپ – هیمالیا : جائی که پوسته آسیا – اروپا به صفحه افریقا – هند برخورد می کند .در کشورهای ایتالیا ، یونان ، ترکیه ، ایران ، شمال هند …..
گمر بند اطراف اقیانوس آرام : جائی که صفحه اقیانوس آرام به صفحه قاره آسیا – اروپا ـ امریکای جنوبی ـ استرالیا و امریکای شمالی برخورد می کند. در این ناحیه از کامچاتکا تا هکایدو شدیدترین زلزله ها اتفاق می افتد . عمق کانون زلزله در این منطقه به حدود 60 کیلومتر می رسد وامواج تسونامی در اثر زلزله دراین منطقه ایجاد می شود.

شکل 5 پراکندگی زلزله ها

2- کمربند میانی اقیانوس اطلس : جائی که صفحه اقیانوس اطلس در حال گسترش است این زلزله ها نسبتاً ملایم وآرامش مردم را چندان بهم نمی زند.به استثنای گودالهای اقیانوسی کانون زمین لرزه ها در عمق 50 کیلومتری پوسته زمین است . در گودالهای اقیانوسی کانون زلزله ها در عمق 300 تا 700 کیلومتر مشاهده شده است جائی که به صفحه ای موربی بنام “ سطح بنیوف ” [9] وجود دارد.البته زلزله ها در طول گسل ها ی تغییرشکل دهنده ( جائی که صفحه ها درامتداد هم می لغزند )نیز وجود دارند مثل زلزله ای که در طول گسل سن اندریاس اتفاق افتاد .‌ (سان فرانسیسکو 1906 )

علل وقوع زلزله

در طول تاریخ حیات بشر زلزله های زیادی رخ داده است که همین امر باعث شده تا بشر دلایلی برای چرایی وقوع زلزله ذکر نماید . در دوره های قدیم وباستان که علم ودانش بشری اندک بوده ونسبت به پدیده های مختلف طبیعی جهل داشته و در عین حال بدنبال منشاءآنها هم بوده است و چون علتی را نمی دیده منشاء حواذث طبیعی مثل زلزله را به نیروهای ناشناس غیرطبیعی و ماوراء طبیعی نسبت می دادند . زلزله را خشم خدایان بر بشر یا خشم پلوتون می دانستند. با افزایش علم وبالا رفتن سطح دانش انسان بتدریج بدنبال منشاء و علل حوادث طبیعی در خود طبیعت رفت .
ارسطو معتقد بود که در حفره های زیر زمین گازهای وجود دارد ، زمانی که این گازها رها می شوند باعث ایجاد زلزله می شود . البته این نظریه را می توان در زلزله هایی که اطراف آتشفشانها رخ می دهد تا حدودی بکار برد.
به استثنای زلزله هایی که اطرف آتشفشانها رخ می دهد زلزله نتیجه عکس العمل ناگهانی وسریع پوسته زمین در مقابل نیروهای شدید، کند ولی مداومی است که در درون زمین تدریجاً از بین می روند، این عکس العمل در ساختمان زمین شناسی موجب ایجاد گسل می شود . بعبارت دیگر سنگهای تشکیل دهنده زمین ، در طول عمر خود ، سخت تحت تاثیر نیروهای مختلف قرار می گیرند و نتیجه اعمال این نیروها ، تولید نیروهای داخلی در آنهاست که شدت آنها بر واحد سطح “ تنش ” خوانده می شود . تا زمانی که تنش موثر برسنگ از حد تحمل سنگ تجاوز کند سنگ پایدار می ماند، هنگامی که تنش موثر برسنگ از حد تحمل تجاوز کند سنگ گسیخته و گسل ایجاد می شود . ضمن ایجاد گسل ارتعاشاتی بوجود می آید که منجر به زلزله می شود.
اگر نیروی کند ومداوم که مقدارجابجائی ناشی ازآن بر حسب سانتی متر در سال قابل اندازه گیری باشد،سنگهای سخت ومستحکم را تحت تاثیر قرار دهد، سمگهای مزبور با سرعت چندین متر در هزارم ثانیه شکسته می شوند ، که همان گسل است . جابجائی زمین بر اثر زلزله ممکن است افقی ،قائم ،مایل یا مورب باشدومیزان آن ممکن است ازیک سانتی متر تا بیست مترتغیر کند . پهنای منطقه گسل دهها تا صدها متر بوده وطول آن از یک تا هزارکیلومترمی تواندباشد .
اگر چه ایجاد گسل نتیجه زمین لرزه ها است اما اکثر زلزله ها روی گسل های قدیمی متمرکزند.
زلزله پدیده انفجاری است که در آن میلیونها گسیختگی کوچک به دنبال هم بکار می افتند ومانند یک انفجار شیمیایی میلیونها واکنش شیمیایی بدنبال هم درآن نقش دارند. رابطه گسل ـ زلزله رابطه ای دوطرفه است . وجود گسل های زیاد دریک منطقه موجب بروز زلزله است .زلزله گسل جدیدی را بوجود می آورد ودر نتیجه تعداد شکستها زیادتر شده وبه این ترتیب قابلیت زلزله در این منطقه افزایش می یابد.
بنابراین می توان نتیجه گرفت نیروهای مختلف مجموعه سنگی را تحت تاثیرقرارمی دهند . مجموعه مزبور کمی تغییر شکل می دهد ولی با توجه به خاصیت الاستیکی خود مقاومت می کند. دراین حال کشش های درونی در مجموعه مزبور متمرکز می شوند ، هنگامی که این نیرو خیلی زیاد شود و از آستانه مقاومت سنگ تجاوز کند سنگ شکسته شده وتنشها را آزاد می کند در این حالت دوطرف شکستگی دچار جابجائی شده تا حدی که نیروهای مزبور را خنثی نماید . این همان فرضیه الاستیکی “ رِد ” است .
البته غیراز شکست وجابجائی سنگها عواملی مثل فروریختن سقف غارهای زیرزمینی ، انفجارهای اتمی ، انفجارهای آتشفشانی نیز می تواند ایجاد زلزله نماید.

امواج زلزله

همزمان با گسیختگی سنگ بعلت آزاد شدن ناگهانی انرژی ذخیره شده امواج طولی ( P اولیه ) و امواج برشی ( S ثانویه ) ایجاد می شود .
الف )ـ امواج طولی [10] : این امواج باعث کشش ها و انقباضهای متوالی درامتداد حرکت موج می شود . سرعت انتشار این امواج زیادتر ازامواج دیگر است و اولین امواجی هستند که به ایستگاه لرزه نگار می رسد .

شکل 6 نحوه انتشار امواج

ب ) ـ امواج برشی یا ثانویه [11]: این امواج باعث می شود که سنگ خم شود و شکل خود را از دست بدهد . این امواج فقط ازجامدات می گذر ند. .
تقریباً اثر تخریبی تمام زلزله ها بر اثرامواج برشی است و به این معنی که وقتی لحظه شکستن سنگ فرا برسد سنگ شکاف بر میدارد ونقاط مجاور شکاف بطور جانبی نسبت بهم حرکت می نمایند . در این زمان است که دو نوع موج P و S ایجاد می شوند.
ج ) ـ امواج سطحی : امواج دیگری درسطح بنام لاو ( L ) که باعث تکان افقی سطح زمین می شوند و امواج رایله ( R ) که آنهم در سطح زمین عبور می کند . حرکت این دو موج بسیار پیچیده و قدرت تخریبی این امواج و موج S بسیار زیادتر از امواج P است .
سرعت امواج سطحی از امواج عرضی کمتر است وشدت آن نسبت به عمق و نسبت به فاصله از مرکز به سرعت کاهش می یابد . این امواج درتحت شرایط خاص ودر فصل مشترک دو محیط گازی ومایع ،در اثر ارتعاشات ناشی از زلزله بوجود می آید .
در فاصله ای در حدود 120 کیلومتری مرکز زلزله ،اولین موجی که ازکانون زلزله ( با عمق 18 کیلومتر ) به ایستگاه زلزله نگار می رسد موج ‍P است . سرعت این موج 6 تا 65 کیلومتر است . بعداز آن موج sوسپس موجهای L و R می رسند . سرعت امواج P در حدود 173 برابر امواج S است.

لرزه سنج [12]

امواج منتشر شده از زلزله ها توسط دستگاههای لرزه نگار موجود در ایستگاههای لرزه نگار موجود در ایستگاههای زلزله سنجی وزلزله شناسی ثبت می شوند .
زلزله نگارها انواع مختلفی دارند،ولی اساس کار همه آنها تبدیل انرژی ارتعاشی به انرژی الکتریکی و اندازه گیری است .
اجزاء یک لرزه نگار شامل پایه،وزنه معلق واستوانه است . وقتی زمین مرتعش می شود پایه یا چهار چوب حرکت می کند اماوزنه بعلت لختی( اینرسی ) مایل بی حرکت یا حرکتی متفاوت داشته باشد ونوک قلمی که به این وزنه متصل است روی استوانه دو‏ارخطوطی ایجاد می کند.
حرکت قائم زمین راباآویزان کردن وزنه به یک فنر می توان اندازه گرفت وبرای نشان دادن حرکات افقی زمین می توان از وزنه ای که به یک میله تقریباً افقی متصل است استفاده کرداین میله به چهارچوبی متصل است ومی تواند بطورجانبی حرکت کند .
برای اینکه بعدازتوقف حرکت زمین، حرکت بین وزنه وپایه نیز متوقف شودمکانیسم های در زلزله سنجها در نظر گرفت شده است .یکی ازاین راهها اتصال یک آهن ربا به وزنه است . آهن
درداخل سیم پیچی متصل به چهارچوب دستگاه حرکت می کند.نیروهای الکترومغناطیسی ناشی از حرکت آهن ربا درسیم پیچ مانع این حرکت می شود ،درنتیجه حرکت بین وزنه وچارچوب

شکل 7 اولین لرزه نگارها در چین

بسرعت متوقف می شود.چون دامنه ارتعاشات زمین معمولاًخیلی کوچکندبرای ثبت آنها لازم است آنهاراتقویت نمایندکه این کارتوسط وسایل الکترومغناطیسی ونوری انجام می شودبه این ترتیب ارتعاشات رامی توان هزاران بار بزرگترکرد.اگربخواهیم حرکات زمین را بطور کامل اندازه گیری نمائیم به لرزه نگار نیازداریم . یکی ازلرزه نگارها حرکت قائم ودولرزه نگار دیگر حرکات افقی ( شمالی – جنوبی ، شرقی- غربی ) را نشان می دهد.
برای آشکارسازی تمام ارتعاشات زمین به دو یا تعداد بیشتری لرزه نگاربا طرحهای متفاوت که هر یک ارتعاسات خاصی را آشکار می کند،در یک ایستگاه نیاز است ، لذا حداقل 6 دستگاه اندازه گیری در یک ایستگاه وجود دارد.‌ ( شکل 8 )

شکل شماره 8

لرزه نگاشت
ارتعاشاتی که توسط دستگاههای ثبات درایستگاههای بر روی کاغذ رسم می شود “ لرزه نگاشت ” نام دارد . لرزه نگارها دائم در حال کارند ، لذا در فاصله بین زمین لرزه ها روی لرزه نگاشتها خطوط ممتدی رسم می شود که امواج خیلی کوچک که می تواند ناشی از عوامل مختلف مثل تغییرات فشار اتمسفر ، حرکت قطارها ، برخورد درختان و غیره باشد را ثبت می نماید

شکل 9 لرزه نگاشت

که این ارتعاشات کوچک را “ کهلرزه ” می گویند که همیشه ودر هر حال در زمین وجود دارند. اولین نشانه وجود زمین لرزه مهم در یک ناحیه عبارت از شروع ناگهانی یک سری امواج بزرگتر از حد متوسط است .راجع به امواج که در لرزه نگاشتها ثبت می شود قبلاً در بخش امواج توضیح داده شد . امواج یا مستقیم به زمین می رسند یا طی مسیری پیچیده و پس از انعکاس و انکسار در مرزهای مختلف به لرزه نگار می رسند. امواج اینگونه بصورت “ پالس ” [13] مجزا در لرزه نگاشتها ظاهر می شوند.
امواج طولی ( P ) ابتدا به لرزه نگاشتها می رسندوبعدازاینکه این امواج تا حدودی از بین رفت امواج عرضی ( S ) آغاز می شوند ، آغاز این امواج ناگهانی است . امواج دیگری که بطور تدریجی به دامنه ارتعاش آنها افزوده می شود به مقدار ما کسیمومی می رسد و سپس کاهش می یابند که همان امواج سطحی با دامنه بلند است .
ژئوفیزیکدانان با مطالعه تغییر روند امواج ثبت شده در لرزه نگاشتها قادرند مشخصات زمین لرزه ها مثل فاصله ، عمق ، زمان وقوع وبزرگی آن را تعیین کنند.

کانون زلزله

ازمطالب نوشته شده قبلی بر می آید که اغلب زمین لرزه ها بر اثر ایجاد گسل یا حرکت و جابجائی سنگها در امتداد گسل های قدیمی تر ایجاد می شوند ، بنابراین امواج زلزله در یک صفحه تولید می شوند نه یک نقطه . ولی دانشمندان برای سهولت مطالعه خاستگاه موج را یک نقطه فرض می کنند که البته فرضی دور ازواقعیت نمی باشد ، چرا که فاصله بین ایستگاههای اندازه گیری و محل وقوع زلزله بیشتر از طول یک گسل است . بنابراین نقطه ای را که امواج ازآن

شکل 10 شمایی از کانون ومرکززلزله

 

کلمات کلیدی :