سفارش تبلیغ
صبا ویژن

تحقیق مطالعة رابطه بین انجام فریضه نماز و سلامت عمومی در بین دان

 

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید

  تحقیق مطالعة رابطه بین انجام فریضه نماز و سلامت عمومی در بین دانشجویان pdf دارای 19 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق مطالعة رابطه بین انجام فریضه نماز و سلامت عمومی در بین دانشجویان pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق مطالعة رابطه بین انجام فریضه نماز و سلامت عمومی در بین دانشجویان pdf

چکیده  
مقدمه  
روش پژوهش  
پرسش‌نامه سلامت عمومی26 (GHQ)  
پرسش‌نامه انجام فریضه نماز  
یافته‌ها  
بحث و نتیجه‌گیری  
پیشنهادها  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق مطالعة رابطه بین انجام فریضه نماز و سلامت عمومی در بین دانشجویان pdf

کارنگی، دیل، آیین زندگی، ترجمه: جهانگیر افخمی، تهران، ارمغان، 1376

اسلامی، احمد و همکاران، «بررسی میزان افسردگی و رابطه آن با نگرش فرد نسبت به مذهبی بودن در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گرگان»،مجله طب و تزکیه، ش43،1376، ص45-39

اکبرزاده، رؤیا و صادقی، هما، «افسردگی و نیایش»، پایگاه اطلاع رسانی ستاد عالی اقامه نماز  ، 1388

بناکار، بختیار و همکاران، «نگرش دانشجویان دانشکده علوم پزشکی فسا نسبت به اثر بخشی نماز»، مجله‌ طب و تزکیه، ش43 ،1380، ص84-88

ـــــ، «بررسی نگرش دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی فسا نسبت به تاثیر نماز بر بهداشت روانی»، پایگاه اطلاع رسانی ستاد عالی اقامه نماز  ، 1387

خزائی، علیرضا، «نقش معلمان در توسعه باورهای دینی و رشد اخلاقی‏ جامعه»، مجموعه مقالات برگزیدهء همایش معلم،فرهنگ و توسعه، اداره کل‏ آموزش و پرورش استان اصفهان، 1380، ص 138-128

شرفی، محمد رضا، «مبانی و آثار روان‏شناسی نماز»، ماهنامه تربیت، وزارت آموزش و پرورش، شماره‏ دی، 1379، ص

فضل الهی، پورپاک و زاهدی فر، «بررسی تأثیر نماز و معنویت بر عملکرد سیستم ایمنی در تحقیقات پزشکی»، پایگاه اطلاع رسانی ستاد عالی اقامه نماز  ، 1388

مطهری، جمشید، «به سوی سلامت روان»، معرفت، ش46، 1380، ص20 ـ

نوربالا، احمدعلی، باقر ییزدی، سیدعباس، محمد، کاظم، «اعتباریابی پرسش‌نامه 28 سؤالی سلامت عمومی به عنوان ابزار غربالگری اختلالات روانپزشکی در شهر تهران ـ 1380»، مجله پژوهشی حکیم، ش4، زمستان 1387، دوره یازدهم، ص47 ـ

چکیده

هدف از تحقیق حاضر، بررسی رابطه بین انجام فریضه نماز و سلامت عمومی دانشجویان است. در این پژوهش «سلامت کلی جسمانی، اضطراب، عملکرد اجتماعی و افسردگی» به عنوان ملاک‌های سلامت عمومی، بررسیشده، و متغیرهای رفتاری، شناختی و عاطفی (نگرش و احساس) دانشجویان نسبت به انجام فریضه نماز به عنوان متغیرهای میانجی مورد مطالعه قرار گرفته است. نمونه، شامل230 نفر از دانشجویان دانشگاه‌های شهر کرمان می‌باشد. این دانشجویان پرسش‌نامه سلامت عمومی (GHQ ) و پرسش‌نامه محقق ساخته نماز را تکمیل کرده‌اند. یافته‌های حاصل از این مطالعه نشان می‌دهد که بین نمرات دانشجویانی که مقید به انجام فریضه نماز هستند و دانشجویانی که مقید نیستند در مقیاس‌های پرسش‌نامه سلامت عمومی (به جز اختلال در عملکرد اجتماعی) تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین یافته‌های این مطالعه، نشان می‌دهد که بین علایم جسمانی و اضطراب و بی‌خوابی از یک طرف و بُعد رفتاری انجام فریضه نماز، همبستگی معناداری وجود دارد. همین طور نتایج این تحقیق حاکی از همبستگی معناداری بین افسردگی و ابعاد شناختی، احساسی و رفتاری فریضه نماز است. p< 0.01)). همچنین بین دانشجویان پسر و دختر در مقیاس افسردگی و نیز در ابعاد سه‌گانه فریضه نماز، تفاوت معناداری مشاهده می‌شود.

کلید واژه‌ها: فریضه نماز، سلامت روانی دانشجویان و سلامت جسمانی دانشجویان.

 

مقدمه

چاهن (1991م) سلامت روانی را وضعیتی از بلوغ روان‌شناختی تعبیر می‌کند که عبارت است از حداکثر اثربخشی و رضایت به دست آمده از تقابل فردی و اجتماعی که شامل احساسات و بازخوردهای مثبت نسبت به خود و دیگران می­شود.1 انجمن کانادایی بهداشت روانی، «سلامت روانی» را در سه بخش تعریف کرده است: بخش اول، بازخوردهای مربوط به خود (تسلط بر هیجان‌های خود، آگاهی از ضعف‌های خود و رضایت از خوشی‌های خود)؛ بخش دوم، بازخوردهای مربوط به دیگران (علاقه به دوستی‌های طولانی و صمیمی، احساس تعلق به یک گروه و احساس مسئولیت در مقابل محیط انسانی و مادی؛ بخش سوم، بازخوردهای مربوط به زندگی (پذیرش مسئولیت‌ها، ذوق توسعه امکانات و علایق خود، توانایی گرفتن تصمیم‌های شخصی و ذوق خوب کار کردن)

چاهن به پنج الگوی رفتاری درباره سلامت روان، اشاره کرده و می‌نویسد: 1 حسّ مسئولیت‌پذیری، 2 حسّ اعتماد به خود، 3 هدف‌مداری، 4 ارزش‌های شخصی (از فلسفه‌ای خاص، مبتنی بر اعتقادات، باورها و اهدافی بهره‌مند است که به سعادت و شادکامی خود یا اطرافیانش می‌انجامد و خواهان افزایش مشارکت اجتماعی است)، 5 فردیت و یگانگی (وی خود را جدا و متمایز از دیگران می‌شناسد و می‌کوشد الگوهای رفتاری خود را توسعه دهد، به گونه‌ای که نه هم‌نوایی ناهشیارانه با خواسته‌های دیگران دارد و نه توسط دیگران طرد می‌شود)

در روان­شناسی­اسلامی، سلامت معنوی انسان از طریق اعتقاد به نیرویی برتر که در زندگی از او حمایت می‌کند، تأمین می‌شود. برقراری ارتباط با سرچشمه هستی و استمداد از او به تقویت قوای روحی و جسمی انسان کمک می‌کند. دیدگاه­های معنوی علاوه بر تأثیر بر نگرش و رفتار، روی فیزیولوژی و سلامت تن نیز اثر می‌گذارند و این تأثیر را «تندرستی معنوی» می‌نامند. به طور کلی دستیابی به سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی نیاز اصلی هر انسان است و نماز از جمله راه­های ذکر خدا و بهترین راه ارتباط با منشأ هستی است. امروزه برای کاهش تنش و اضطراب و حتی درمان بیماری‌ها از روش‌های مختلفی، مثل آرام‌سازی4 و مراقبه5 استفاده می‌شود که همگی آنها در نماز وجود داشته و به بهترین وجه می‌توان به آنها دست یافت

نکته اساسی این است که از نگاه قرآن کریم و اندیشه پیشوایان معصوم‰ سخن گفتن از بهداشت روان و به کارگیری آن در مسیر سعادت خود و جامعه، بدون باور به مبدأ و معاد (خدا و معاد) و ارتباط مستمر با خداوند امکان پذیر نیست، زیرا آفرینش آدمی به‌گونه‌ای است که بدون باور به خدا نمی‌توان شادکامی و رضایت از زندگی را تجربه کرد و نمی‌توان با دیگران، انسانی و اخلاقی برخورد کرد. کسی که خود را گم کرده و به جز خدا در پی همه چیز است و برای ارضای نیازهای جسمانی، شهرت‌طلبی، دنیاخواهی و زیباسازی و لوکس کردن چهره و خانه، از هیچ اقدامی دریغ نمی‌ورزد و معتقد است که هیچ چیز (حتی دین و اخلاق) نباید مانع لذت‌خواهی و خواسته‌های فردی شوند، او نمی‌تواند از مدیریت و کنترل روابط مؤثر میان فردی سخن بگوید. او نمی‌تواند زندگی را زیبا ببیند و در فشارها و سختی‌های زندگی آرامشش را حفظ کند و به یأس و ناامیدی گرفتار نشود. خداوند در سوره معارج می‌فرماید: «تنها کسانی که نماز را برپا می‌دارند می‌توانند نیروهای درونی (حرص، جزع و بخل) را مدیریت و کنترل کنند».6 در حقیقت، دنیای آدم‌های بی­خبر از خدا و معنویت، دنیایی است سراسر رنج و بی‌هویتی، از این‌رو خداوند متعال در قرآن می‌فرماید: «هر کس از هدایت من [که سبب یاد نمودن از من در همه امور است‏] روی بگرداند، برای او زندگی تنگ [و سختی‏] خواهد بود و روز قیامت او را نابینا محشور می‏کنیم.»(طه: 124(

اما اهل ایمان چون زندگی را معنادار و هدفمند می‌بینند، هیچ‌گاه مأیوس نمی­شوند و یأس تنها از آنِ کافران و پیروان مکتب مادی است: «از رحمت خدا مأیوس نباشید زیرا جز مردم کافر از رحمت خدا مأیوس نمی‏شوند.»(یوسف: 87(

بر اساس اندیشه اسلامی، تمامی مخلوقات خداوند به گونه‌ای ذی شعور و در حال عبادت پروردگارند، اما خداوند انسان را که از نعمت عقل و زبان بهره‌مند فرموده و او را خلیفه و جانشین خود قرار داده، او را برای درک کمال مطلوب انسانی به عبادت فرمان داده است: «جن و انسان را نیافریدیم مگر برای عبادت».(ذاریات: 56) خداوند در قرآن کریم در بیش از 120 آیه در سوره‌های مختلف درباره نماز، آداب، و فضایل آن، سخن گفته و آثار آن را یادآور شده و در پانزده مورد به آن امر نموده است.7 خداوند می‌فرماید: «نماز را برای یاد من به پا دارید.»(طه: 14) ثمره نماز، صبوری است. همچنین می‌فرماید: «(متواضعان و مطیعان) کسانی هستند که دلشان بیاد خدا هراسان می‌گردد و بر مصیبت‌ها و ناملایمات زندگی، صبور و شکیبا هستند و نماز برپا می‌دارند و از آنچه روزیشان دادیم (به مستمندان) انفاق می‏کنند

نماز در اصلاح رفتار، نقش بی‌نظیری دارد: «نماز را برپادار، زیرا نماز انسان را از کارهای زشت و ناپسند باز می‌دارد.»(عنکبوت: 45) تمام سودمندی­های نماز به خود نمازگزاران بر می‌گردد، زیرا فرمود: «ای مردم! شمایید نیازمندان به خدا، و فقط خدا بی‏نیاز و ستوده است.»(فاطر: 15) و نماز، راه رستگاری است: «مسلماً رستگار می‌شود کسی که خود را تزکیه کند و نام پروردگارش را به یاد آورد و نماز بخواند».9 بنابراین، تمامی رفتارهای مذهبی، به خصوص نماز، علاوه بر اجر اخروی و معنوی، سلامت جسمی، روانی، رفتاری و اجتماعی را که لازمه رشد و شکوفایی است، در پی دارد

در همین راستا می‌توان به پژوهش‌هایی اشاره نمود که بر اساس نتایج آن، جامعه دانشجویی به گونه‌ای با مسائل روان‌شناختی در حد قابل توجهی دست به گریبان است. احمدی و ترکان در مطالعات خود که روی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اهواز و زاهدان در سال‌های 74 و 84 انجام داده‌اند، میزان افسردگی در بین دانشجویان را 54/1% ـ 9/26% اعلام نموده‌اند.10 فروتن (1384) در مقاله خود به شیوع افسردگی بین دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی (دانشگاه علوم پزشکی همدان 5/43%، لرستان31%، سبزوار 3/29%، و کاشان 4/28%) اذعان کرده است.11 پژوهشی که در سال 1381 با استفاده از آزمون روان‌شناختی (ام. ام .پی. آی2) روی دانشجویان مراجعه کننده به اداره مشاوره صورت گرفته، مبین آن است که 59% از نمونه‌های مورد مطالعه، درجه‌هایی از مسائل روان‌شناختی، از جمله افسردگی، افکار وسواسی، عدم اعتماد به نفس، سوء ظن و حالت مانیا داشته‌اند.12 با این اوصاف با صراحت می‌توان اذعان نمود که نماز، اذکار و تمامی رفتارهای مذهبی، از جمله موهبت­های الهی هستند که برای حفظ ثبات روانی و سلامت جسم به انسان عطا و مرحمت شده است. ویلیام جیمز می‌نویسد

انسان در تعاملات اجتماعی خود، ذخیره انرژی روانی خود را از دست می‌دهد و تنها منبعی که می‌تواند آن انرژی را جبران نماید اتصال به قدرت لایزال الهی است و آن اتصال حاصل نمی‌گردد، مگر با نماز و نیایش

در سال‌های اخیر در حوزه‌های مختلف دینی (اسلامی، مسیحی و یهودی) شواهد بسیاری در مورد تأثیر نماز و نیایش در تأمین سلامتی ارائه شده است.14همچنین برای مطالعه آثار نماز و نیایش بر درمان و بهبود بیماری‌های مزمن، از جمله سرطان، بیماری‌های روانی، بیماری‌های قلبی ـ عروقی، دیابت و ایدز، چشم پزشکی، التهاب و روماتیسم، گرایش چشمگیری وجود دارد. دیل کارنگی می‌نویسد

«اگر مردم از تسکین خاطر و آرامشی که دین و عبادت به آدمی می‌بخشد نصیبی داشتند، ممکن بود از اغلب این خودکشی­ها و بسیاری از دیوانگی­ها جلوگیری کرد.»

دورکیم نیز معتقد است

«مؤمنی که با خدا راز و نیاز می‏کند، نه تنها انسانی است که با حقایق جدیدی دست‏ می‏یابد، بلکه انسانی است که خود را قدرتمند احساس‏ می‏کند. او در درون خود نیروی بیشتری احساس می‏کند و توانایی بیشتری در غلبه بر سختی‏ها و مشکلات دارد. به نظر او عملکرد تسکینی دین، به‏ویژه در ایام نومیدی، دارای‏ اهمیت بسیار است. به همین خاطر، در بین افراد دین‌دار، کمتر جرم و جنایت، خودکشی، بزهکاری و ; مشاهده‏ می‏شود.»

ویلیام جیمز چنین می‏گوید: «اگر نیرویی برای تحمل‏ پیشامدها لازم باشد، در اثر دعا و نماز به دست می‏آید».17 پروپست18 و همکاران وی در سال1992م در مطالعه‌ای با عنوان «بررسی مقایسه­ای درمان‌های رفتاری ـ شناختی غیر مذهبی و مذهبی، در درمان افسرگی بالینی در 59 بیمار مذهبی افسرده»، دریافتند که درمان مذهبی، به تسریع قابل ملاحظه بهبودی در مقایسه با درمان استاندارد رفتاری‌شناختی غیر مذهبی منجر می‌شود.19 نتایج تحقیق دیگری که توسط پرسمن20 و همکاران وی در سال 1990م روی 33 زن سالمند که به علت «شکستگی هیپ» در بیمارستان بستری شده بودند، صورت گرفته است نشان می‌دهد افرادی که اعتقادات مذهبی قوی‌تری داشته‌اند کمتر دچار افسردگی شده و پس از ترخیص، توانایی پیاده‌روی در مسافت طولانی‌تری داشته‌اند. تحقیق دیگری که توسط کریستیان21 و همکارانش در سال 2001م با عنوان «مذهب و معنویت و افسردگی» روی162 بیمار که در مراحل انتهایی بیماری بوده و درمان تسکینی دریافت می‌نمودند، صورت گرفته است، نشان می‌دهد که ارتباط منفی قوی بین معنویت با میزان افسردگی وجود دارد. همچنین نتایج پژوهشی که در سال 2002م در دانشگاه لافبرو انگلیس22 روی افرادی که داغ‌دار یا عزادار بوده‌اند صورت گرفته است، نشان می‌دهد کسانی که اعتقادات مذهبی قوی‌تری داشته‌اند از سلامت روانی بالاتری بهره‌مند بوده و کمتر از دیگران علائم افسردگی داشته‌اند.23 در ایران نیز تحقیقاتی در این زمینه، صورت گرفته است که برخی از آنها به شرح زیر است

احمدِعلی نور بالا در پژوهشی درباره «رابطه میان وابستگی مذهبی و افسردگی روی دانش‌آموزان دبیرستانی در شهرهای تهران، کرج، یزد و اردکان» نشان می‌دهد دانش‌آموزانی که مذهبی‌تر بوده‌اند (چه دختر وچه پسر)، کمتر دچار افسردگی شده‌اند. به عقیده وی، از این پژوهش می‌توان چنین نتیجه گرفت که باور مذهبی و داشتن رفتارهای مذهبی متعادل، به خصوص پایبندی به قضاوت‌های اخلاقی ـ دینی، نقش اساسی در کاهش شیوع افسردگی ایفا می‌کند.24 با توجه به مبانی تئوریک یاد شده و تحقیقات انجام شده در خصوص تأثیر نقش نماز و نیایش در سلامت روانی و جسمانی، پژوهش حاضر در پی این هدف است که مؤلفه‌های شناختی، احساسی و رفتاری نماز خواندن به طور هم‌زمان بررسی شده، نقش نماز خواندن بر سلامت جسمانی و روانی مطالعه و نشان داده شود

روش پژوهش

 

برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید

کلمات کلیدی :