ای آر پایانامه

 

  مقاله شایسته سالاری در مدیریت جامعه با تأکید بر اندیشه‌های سیاسی امام علی (ع) pdf دارای 23 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله شایسته سالاری در مدیریت جامعه با تأکید بر اندیشه‌های سیاسی امام علی (ع) pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله شایسته سالاری در مدیریت جامعه با تأکید بر اندیشه‌های سیاسی امام علی (ع) pdf

چکیده  
مقدمه  
تعریف شایسته‌سالاری  
فرآیند شایسته‌سالاری  
پایه و اساس شایسته‌سالاری  
شایسته‌سالاری در قرآن  
معیارهای شایسته‌سالاری از دیدگاه امام علی(ع)  
معیار‌های شایسته‌سالاری از دیدگاه اندیشمندان مدیریت  
الزامات دستیابی به شایسته‌سالاری  
راه‌کارهای رفع موانع استقرار نظام شایسته‌سالاری  
شیوه‌های سنجش شایسته‌سالاری  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله شایسته سالاری در مدیریت جامعه با تأکید بر اندیشه‌های سیاسی امام علی (ع) pdf

نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، تهران، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی، 1371

ابطحی، سیدحسین و عبدصبور، فریدون، شایسته سالاری، تهران، آزاد مهر، 1389

اردبیلی، یوسف، «مبانی قانونی وعلمی ارزشیابی»، مدیریت در آموزش و پرورش، 1372

اصلی‌پور، محمد، مدیریت و رهبری با سیری در نهج البلاغه، تهران، شورا، 1377

افغانلودین، شهین، اصول مدیریت از دیدگاه قرآن و احادیث، مشهد، واسع، 1380

الوانی، مهدی، «شایسته سالاری»، مجله تدبیر، شماره 82، خرداد 1377

بنیانیان، حسن، فرهنگ و توسعه :خط مشی گذاری برای تقویت فرهنگ توسعه در ایران، تهران، امیرکبیر، 1386

بیان‌، حسام‌الدین، آیین‌ مدیریت‌، تهران، مرکز آموزش‌ مدیریت‌ دولتی‌، ص‌ 387 -391، 1372‌

خاتمی، احمد، مدیریت از دیدگاه قرآن و حدیث، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1380

خوانساری، جمال‌الدین محمد، شرح غررالحکم و دررالکلم، تهران، دانشگاه تهران، 1360

ذاکری، علی اکبر، سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمومنین، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1371

زرقی‌ رستمی، علیرضا‌، «معیارهای‌ انتصاب‌ و گزینش‌ از دیدگاه‌ حضرت‌ علی‌(ع)»، نشریه‌ آموزش‌ کاربردی‌ مدیران‌ جهاد سازندگی، سال اول، شماره9، آذر 1378، ص 3ـ4

رهبر، محمدتقی، سیاست و مدیریت از دیدگاه علی(ع)، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1366

سرمدی، محمدرضا، «مدیریت اسلامی (رشته علوم تربیتی)»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور، تهران، 1381

عباس‌‌زادگان‌، سیدمحمد، اصول‌ اساسی‌ در سازماندهی‌ ورهبری‌، تهران، شرکت‌ سهامی‌ انتشار، 1376

عباس‌نژاد، محسن، قرآن، مدیریت و علوم سیاسی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های قرآنی حوزه و دانشگاه، 1384

علیخانی، علی‌اکبر، توسعه سیاسی از دیدگاه امام علی(ع)، قم، سازمان تبلیغات اسلامی، 1377ش

قزوینی، عبدالکریم بن محمد یحیی، بقا و زوال دولت در کلمات امیر‌المومنان(ع)، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی، 1371

مجموعه مقالات اولین همایش توسعه شایسته سالاری در سازمانها، تهران، شیوه، 1385

معادیخواه، عبدالمجید، فرهنگ آفتاب، فرهنگ تفصیلی مفاهیم نهج البلاغه، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1373

Bateman S.thomas. Scott A.Snell (2007), Management Leading & collaborating in a competitive word , Seventh Edition , MC Graw Hill , Irwin

Barr M D, (2006) The charade of meritocracy ,Vol 169 No 8, PP 45-

Cawley J, Heckman J, Vytlacil E (1999) Meritocracy in America: wages within and across occupations Industrial Relations (USA) Vol 38 No 3 , PP 112-

HeeMin Kim and Glenn R. Parker, (2000) When meritocracies fail ,

Department of Political Science, Florida State University, Tallahassee FL 32306-2049, USA

Hughes L.Richard ,GinnettC.Robert , CurphyJ.Gordon (2006) , Leadership , fifth Edition , MC Graw Hill

Klehe, U. Klehe,(2004) Choosing how to choose: Institutional pressures affecting the adoption of personnel selection procedures, International Journal of Selection and Assessment 12, pp. 327–342

Loh C, Building a politically accountable true meritocracy,Journal: Public dministration& Policy (Hong Kong),Vol 8 No 2, 1999, p. 23-

Luthans Fred (2008) , Organizational Behavior , Eleventh Edition , MC Graw Hill , Singapore

Rue W.Leslie ,LioydL.Byars (2003) , Management , Skills and Application, tenth Edition , MC Graw Hill , Irwin

Schermerhorn , J.R John , Hunt G.JAMES , Osborn N.Richard (2004 ) , Core concepts of organizational Behavior , JOHN Wiley & Sons , INC,LLC,USA

Scott Taylor Acquaintance,(2006) meritocracy and critical realism: Researchingrecruitment and selection processes in smaller and growth organizations International Management and Organization Group, Birmingham Business School, University of Birmingham, Birmingham B15 2TT, UK

Shannon k.mccoy, (2006) ,Primiing Meritocracy and the psychological justification of inequality , department of psychology , SANTA ,Barbara.USA

Yang Cao,(2003) Behind the rising meritocracy, politics and cultural change in urban . China University of North Carolina, Charlotte, USA

چکیده

امروزه سازمان‌ها در تلاش‌اند تا شایسته‌ترین افراد را شناسایی و جذب کنند. وضعیت‌ سازمانی‌ و منطق‌ حاکم‌ بر آن‌ ایجاب‌ می‌کند ‌از هر کسی‌ و هر چیزی‌ به‌ درستی‌ و متناسب‌ با موقعیت‌، بیشترین استفاده شود. شایسته‌سالاری بهره‌گیری از انرژی خلاق افراد نخبه و برگزیده اجتماع است. حضرت علی(ع) مسئله توان، لیاقت و شایستگی افراد را جزیی از بحث عدالت می‌دانند و این اصل را مهم‌ترین اصل اداره جوامع قرار داده، معتقدند که هر پستی به تناسب، به توان، خلاقیت، شایستگی و تخصص خاصی نیاز دارد و جایز نیست افراد هر کدام به جای دیگری قرار گیرند.

شایسته‌سالاری مبتنی بر شایسته‌خواهی و شایسته‌گزینی است. این شایستگی‌ها شامل دانش، مهارت‌ها، توانایی‌ها، به همراه سازه‌هایی نظیر ارزش‌ها، انگیزش، نوآوری و کنترل خود می‌باشد. نظام شایسته‌سالار، نظامی است که در آن بهترین افراد در بهترین جایگاه با بالاترین بازده، کار انجام می‌دهند و متناسب با تلاش خود حقوق و مزایا دریافت می‌کنند.

این مقاله، با رویکرد تحلیلی و به روش تحلیل محتوا، به استخراج مؤلفه‌های شایسته‌سالاری، و شناسایی شاخص‌ها از منظر اندیشمندان غربی و متن نهج‌البلاغه پرداخته است.

کلید واژه‌ها: شایسته‌سالاری، سازمان، مدیریت، نخبه‌گرایی، امام علی(ع)، اندیشمندان غربی.

 

مقدمه

نیروی انسانی از با‌ارزش‌ترین منابع در سازمان ها می‌باشند که با تلاش و ایجاد همگانی میان آنها و به‌کارگیری صحیح از آنها همراه با دیگر اجزای سازمان‌ها‌، می‌توان اهداف سازمانی را تحقق بخشید. این منابع دارای توانایی‌‌ها و قابلیت‌‌های بالقوه‌ای هستند که در محیط سازمانی بالفعل می‌شوند و دستیابی به این هدف‌، نیازمند درک و شناخت کامل انسان‌ها و فراهم کردن شرایط مناسب برای کار کردن و تلاش است. یکی از مباحثی که در این زمینه باید بررسی شود‌، قراردادن افراد در جایگاه‌های مناسب با توانایی و تجارب و قابلیت آنهاست. این فرآیند در قالب نظام شایسته‌سالاری1 بررسی می‌شود. امروزه یافتن افراد لایق و مناسب‌، از مهم‌ترین کار سازمانهاست. در حال حاضر، مهم‌ترین رقابت در سازمان‌ها یافتن افراد لایق و شایسته است. نظام شایسته‌سالاری به سازمان‌ها کمک می‌کند تا به اهداف خود نائل آیند

واژه شایسته‌سالاری را توسط مایکل یانگ2 در سال 1958 در کتاب طلوع شایسته‌سالاری3 مطرح کرد‌. او در این کتاب بیان می‌کند که موقعیت اجتماعی افراد در آینده، ترکیبی از بهره هوشی و کوشش فراوان خواهد بود. همچنین نظام شایسته‌سالاری را نظامی عادلانه و کارآمدتر از دیگر نظام‌ها می‌داند و معتقد است این نظام به تبعیض‌ها پایان می‌دهد. ارسطو در کتاب سیاست خویش می‌نویسد: «اگر جامعه، خواهان سعادت است، باید کار به دست کاردان و قدرت و مسئولیت معلوم و حاکم قانون باشد»

هدف از این مقاله، استخراج مؤلفه‌های شایسته‌سالاری به‌وسیله مقایسه با مدل‌های موجود است. بدین منظور، در مرحله اول برای شناسایی مؤلفه‌ها یا شاخص‌های آن با استفاده از متن نهج‌البلاغه، از تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. از آنجا که نهج‌البلاغه مجموعه‌ای از مهم‌ترین سخنان امام علی(ع) را در‌بر‌دارد و حاوی سخنان و نوشته‌های ایشان در دوران حکومت است، نمونه‌ای مناسب برای شناسایی ویژگی‌های کارگزاران محسوب می‌شود. ایشان در طول پنج سال حکومت خود، برترین و مهم‌ترین معیارهای حکمرانی را بیان کرده‌اند. همچنین تحلیل محتوا، روشی مناسب برای استنباط تکرارپذیری و اهمیت داده‌ها در تحقیق است. در مرحله دوم، با استفاده از تحلیل منطقی، معیارهای شایسته‌سالاری از دیدگاه امام علی(ع) در نهج‌البلاغه به‌صورت منطقی و به‌ترتیب درجه اهمیت و تکرار دسته‌بندی شد

به‌طور کلی، بیشتر پژوهش‌هایی که در حوزه ادیان، مذاهب، متون تاریخی و ادبی انجام می‌شود، کیفی هستند. در این پژوهش‌، تجزیه و تحلیل داده‌ها به روش کیفی انجام شده است. در ادامه، به تعریف شایسته‌سالاری، فرآیند، پایه و اساس، موانع، راه‌کارها و شیوه‌های سنجش شایسته‌سالاری اشاره می‌شود

 

تعریف شایسته‌سالاری

شایستگی‌ در لغت‌ به‌ معنای‌ داشتن‌ توانایی‌، اختیار، مهارت‌، دانش‌، لیاقت‌ و صلاحیت‌ است.5 شایستگی‌ها مجموعه‌ای از دانش، مهارت‌ها، ویژگی‌های شخصیتی، علایق، تجارب و توانمندی‌ها در یک شغل یا نقش خاص است که موجب می‌شود فرد در سطحی بالاتر از حد متوسط در انجام وظیفه و ایفای مسئولیت خویش به موفقیت دست یابد.6 در اصطلاح عام‌، شایستگی‌ و شایسته‌سالاری‌ بیشتر در انتخاب‌ و انتصاب‌ مدیران‌ عالی‌ و میانی‌ سازمان‌ها به‌ کار می‌رود. البته‌ این‌ مسئله در مورد کارکنان‌ و مدیران‌ عملیاتی‌ نیز مصداق‌ پیدا می‌کند

برای‌ برخورداری‌ از مزایای‌ شایسته‌سالاری (افزایش‌ اثربخشی‌ فرد و سازمان‌، ارتقای‌ رضایت‌ شغلی‌، روحیه‌ احساس‌ تعلق‌ کارکنان‌‌ به‌ سازمان‌، ایجاد انگیزه‌ جهت‌ تلاش‌، بهبود و ارتقای‌ سطح‌ عملکرد و توانایی‌ کارکنان‌)، منطقی‌ است‌ که‌ سازمان‌، نظام‌ شایسته‌‌سالاری‌ را نهادینه ‌کند و در کنار آن و به‌ عنوان‌ جزئی‌ از آن‌، شایسته‌گزینی‌ و شایسته‌سازی‌ را نیز مدنظر قرار دهد

نظام شایسته‌سالاری نظامی است که در آن مزایا و موقعیت‌های شغلی تنها بر اساس شایستگی، و نه بر مبنای جنسیت، طبقه اجتماعی، قومیت و یا ثروت به افراد داده می‌شود. شایسته‌سالاری دیدگاهی است که بر اساس آن، افراد از طریق نظام آموزشی و با تلاش فراوان استعدادهای خود را شکوفا می‌سازند و در نهایت، فارغ از جنسیت، طبقه اجتماعی، قومیت و یا ثروت، برای تصدی مناسب یک شغل، فقط بر اساس شایستگی است (دیدگاه بیلتون).7 شایسته‌سالاری به مفهوم بکارگیری مناسب‌ترین افراد در مناسب‌ترین جایگاه در سازمان است. امروزه در سازمان‌های رشد‌یافته یا در حال رشد، شایسته‌سالاری از اهمیت خاصی دارد

فرآیند شایسته‌سالاری

شایستگی موضوعی جدید و مجموعه‌ای پیچیده است که باید طی فرآیندی بلند‌مدت، علمی و سنجیده در سازمان ها استقرار یابد. لازمه شایسته‌سالاری فراهم آوردن زیر‌بناهای مربوط از نظر ساختاری، نگرشی، قانونی و سازمانی است. استقرار شایسته‌سالاری در یک سازمان با شایسته‌دوستی شروع‌، با شایسته‌گزینی و شایسته‌پروری تکامل و با شایسته‌داری تداوم می‌یابد. در واقع‌ِ، اجرای شایسته به کوششی بلند‌مدت، پیگیر و مستمر برای دگرگونی اجتماعی و فرهنگی نیاز دارد. فرآیند شایسته‌سالاری را می‌توان یک فرآیند تلفیقی از زیر‌فرآیندهای شایسته‌خواهی، شایسته‌سنجی، شایسته‌گزینی، شایسته‌گری‌، شایسته‌گماری، شایسته‌داری وشایسته‌پروری ترسیم کرد

شایسته‌خواهی: شایسته‌خواهی به منزله یک ارزش اجتماعی، به‌صورت فرهنگ جامعه بروز می‌کند؛ در فرهنگ اسلامی به مثابه یک ارزش مورد توجه بسیار قرار دارد

شایسته‌شناسی: شایسته‌شناسی نیازمند تمهیدات مناسب و مخصوص‌به‌خود است‌. امروزه با توسعه نرم‌افزارها و ایجاد بانک اطلاعاتی، اطلاعات شایستگان بر حسب توانمندی‌های روحی، ذهنی، عمومی، تخصصی و بر اساس بررسی‌های دقیق علمی و آزمون‌ها و مصاحبه‌های ساختمند شناخته می‌شوند‌

شایسته‌سنجی: لازم است افراد‌ی که فکر می‌کنند توانمندی شایستگان را دارند، سنجیده شوند. این امر نیازمند بازخوانی دقیق آموزه‌های دینی، اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی برای تعریف معیارهای سنجش است

شایسته‌گزینی: این بخش شامل دو مرحله است‌: نخست باید مراحل قبلی ارزیابی و تحلیل، و سپس تخصیص جایگاه مورد‌نظر به شایستگان وضعیت ایدئال نیز مشخص شود

شایسته‌گری: به معنای جلب توجه و جذب مدیران شایسته است. برای این منظور، نیازمند فضای رقابتی برای فعالیت‌ها می‌باشیم

شایسته‌گماری: به معنای گماردن شایستگان در جایگاه درست خود است. این امر نیازمند وجود زمینه‌های فرهنگی برای جلوگیری از هرگونه اقدام نسنجیده است

شایسته‌داری: به حفظ و نگهداری افراد شایسته، شایسته‌داری می‌گویند. این امر اهمیت فراوانی برای جذب دارد. از این روی، باید تمهیدات لازم فراهم شود تا افراد احساس عدالت کنند و موجب ماندگاری این افراد در سازمان شود‌‌

شایسته‌پروری: نظام شایسته‌سالار در نهایت با رعایت موارد مزبور و فراهم آوردن زمینه‌های پرورش افراد، آنان را به مراتب بالاتر بینش و آگاهی و توانمندی سوق می‌دهد. در شکل«یک» فرآیند شایسته‌سالاری نشان داده شده است

پایه و اساس شایسته‌سالاری

 

کلمات کلیدی :

 

  تحقیق مراحل تحول محتوا و انگیزه‌های دعا در کودکان و نوجوانان pdf دارای 27 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق مراحل تحول محتوا و انگیزه‌های دعا در کودکان و نوجوانان pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق مراحل تحول محتوا و انگیزه‌های دعا در کودکان و نوجوانان pdf

چکیده  
مقدمه  
مفهوم، محتوا و انگیزه دعا از دیدگاه اسلام  
انگیزه‌های دعا  
درخواست‌های مادّی و دنیایی  
در خواست‌های معنوی  
تحوّل محتوا و انگیزه دعا از دیدگاه روان‌شناسان  
روش پژوهش  
نمره‌گزاری و اعتباریابی مصاحبه  
روش تحلیل داده‌ها  
الف) روش کمی  
الف) روش کیفی  
یافته‌ها  
الف) تحلیل کمی  
تعیین مراحل انگیزه دعا بر اساس میانگین نمره‌ها  
تعیین مراحل انگیزه دعا بر اساس فراوانی نمره‌ها  
رابطه نوع آموزش با تحوّل محتوا و انگیزه دعا  
ب) تحلیل کیفی  
مرحله‌بندی پیشنهادی در این پژوهش  
بحث و نتیجه‌گیری  
پیشنهادهای پژوهشی  
پیشنهادهای کاربردی  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق مراحل تحول محتوا و انگیزه‌های دعا در کودکان و نوجوانان pdf

قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، قم: دارالقرآن الکریم، 1378

نهج البلاغه، مترجم: سید جعفر شهیدی، تهران، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی، 1373

ابن‌منظور، جمال‌الدین محمد، لسان العرب، بیروت، دارالحیاه، ج 14، ص 258

چاری، حسین، نصیرزاده، راضیه، «تفاوت‌های جنس و سن و وضعیت اقتصادی – اجتماعی در باورهای مذهبی کودکان»، فصلنامه روان‌شناسان ایرانی، ش 13، ص 68-52

حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، بیروت، درالاحیاء التراث العربی، بی‌تا

حسن‌زاده آملی، حسن، رساله نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور، قم، تشیع، 1373

صافی گلپایگانی، لطف‌الله، نیایش در عرفات، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1371

طباطبایی، محمدحسین، المیزان، مترجم: سید محمد باقر موسوی همدانی، ج 1، قم، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علیمه قم، 1374

قرشی، علی‌اکبر، قاموس القرآن، تهران، دارالکتاب الاسلامی، 1361

مجلسی، محمد‌باقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1403

مصباح یزدی، محمدتقی، اخلاق در قرآن، تهران، امیر کبیر، 1376

مطهری، مرتضی، طهارت روح، تهران، ستاد اقامه نماز جمعه، 1381

نهاد رهبری، همایش بین المللی نقش دین در بهداشت روان، قم: نشر معارف، 1382

نیک‌زاده، الیاس، سر مرتبط، مشهد، انتشارات رستگار،

EL kind, D., Studies in Cognitive Development, Essays in Honor of Piaget, New York: Oxford,

Goldman, R. G., Religious Thinking from Childhood to Adolescence, London: Rutledge and Kegan Paul,

_____, “Religious Thinking from Childhood to Adolescence”, American Journal of Sociology, v 50, 1964, p 112-

Long, D. et al., “The Childs Conception of Prayer”, Journal for the Scientific Study of Religion, v 6, 1967, p 101-

Piaget, J., The Child’s conception of the World, London, Rutledge,

Tamminen, K , Religious Ddevelopment in Cchildhood and Youth: An Empirical Sstudy, Helsinki, SuomalainenTiedeakatemia,

Tatala M., “Development of Prayer in Adolescence and Youth”, Journal of Psychology and Counseling, v 1(7), 2009, p 113-

Woolley, J. D., Phelps, K. E., “The development of children’s beliefs about prayer”, Journal of Cognition and Culture, v 1, 2001, p 139-

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی تحوّل محتوا و انگیزه دعا در کودکان و نوجوانان ایرانی، با رویکرد تحول شناختی و با روش مقطعی انجام شده است. 157 دانش‌آموز دختر و پسر 6 تا 17 ساله شهر قم به صورت خوشه‌ای انتخاب شده‌اند. داده‌های پژوهش بر پایه روش بالینی و از طریق مصاحبه انفرادی نیمه‌ساخت‌یافته گردآوری و توسط پنج کارشناس نمره‌گذاری شده است. پس از محاسبه ضرایب اعتبار درجه‌بندی داوران از طریق روش همبستگی درون طبقه‌ای و بررسی روایی از طریق تحلیل عاملی تأییدی، داده‌ها با روش تحلیل واریانس یک و چند راهه و تحلیل فراوانی بررسی شده است. نتایج نشان می‌دهد که با افزایش سن، سطح محتوا و انگیزه دعا نیز افزایش و دگرگونی می‌یابد. و نیز روند تحول محتوا و انگیزه دعا در کودکان دارای مراحل ذیل است: دعاهای فردی مادی سطح پایین، دعاهای مادی-اجتماعی محدود و اخلاقی-معنوی فردی، دعاهای اجتماعی گسترده برخاسته از اعتقاد به خداوند، دعاهای کمال‌جویانه دنیوی و روانی و دعاهای کمال­جویانه معنوی و اخروی.

کلیدواژه‌ها: تحول، مرحله، دعا، انگیزه دعا، کودکی و نوجوانی

 

مقدمه

تمایلات مذهبی یکی از جنبه‌های مهم زندگی معنوی انسان‌ها از گذشته‌های دور تا کنون بوده است. ارتباط با خداوند، به ویژه در قالب دعا نیز یکی از مهم‌ترین نیازها و از جمله عوامل رشد و تکامل انسان تلقی می‌شود،1 از این‌رو، دانشمندان در حوزه‌های گوناگون، به‌ویژه روان‌شناسی به موضوع دعا توجه کرده و آن را از جنبه‌های مختلفی، مانند ارتباط با سلامت تن و روان، ایجاد آرامش در افراد و نیز چگونگی و روند تحوّل فهم آن، مطالعه و بررسی کرده‌اند.2یکی از زمینه‌های پژوهش در حوزه دعا، روند تحول محتوا و انگیزه آن در کودکان و نوجوانان بوده است

پ‍‍ژوهشگرانی، همچون گلدمن،3 لانگ و همکاران،4 وولی5 و چاری و نصیرزاده6 بخشی از پژوهش خود را به انگیزه دعا اختصاص داده و با استفاده از روش‌های بالینی و مصاحبه، دریافته‌اند که فهم کودکان و نوجوانان از دعا، به موازات تحوّل شناختی آنها، از الگوی مرحله‌ای‌ پیاژه پیروی می‌کند

از سوی دیگر، با آنکه در بسیاری از پژوهش‌ها بر ماهیت تحوّلی مفاهیم دینی و درک کودکان و نوجوانان تأکید شده است، پژوهشگرانی مانند وولی و فلپس معتقدند که عوامل و پدیده‌های مرتبط با فرهنگ، خرده فرهنگ‌ها و نیز آموزش، با تحوّل فهم دعا ارتباط دارد، به گونه‌ای که تحوّل مفهوم دعا در کودکان خانواده‌های مذهبی، سریع‌تر و عمیق‌تر است. 7 بر این اساس، هر چه آموزش‌های دینی، شفافیت بیشتر و ابهام کمتری داشته باشند، مفاهیم و هویت دینی نیز استحکام و انسجام بیشتری دارند

بی‌تردید، شرایط و آموزه‌‌های دینی اسلام تا حد زیادی با سایر ادیان از لحاظ محتوا و شکل متفاوت است و این تفاوت می‌تواند به تبیینی متفاوت از مراحل تحوّل محتوا و انگیزه دعا و سایر مفاهیم دینی و نیز گستره سنی هر مرحله منجر شود

وابستگی تحوّل مفاهیم دینی، به‌ویژه فهم دعا به ویژگی‌ها و ساختارهای فرهنگی و دینی، مبتنی بودن یافته‌های مربوط به تحوّل مفاهیم مذهبی و دعا در کودکان و نوجوانان بر پژوهش‌های انجام شده در جوامع غربی و سکولار، متأثر بودن آنها از مفاهیم مسیحیت و سرانجام نیاز به توجّه به خصوصیات آموزه­های دینی و نوع آموزش­هایی که در جامعه اسلامی وجود دارد، این مسئله اساسی را ایجاد می‌کند که تحوّل فهم دعا در کودکان مسلمان ایران به عنوان یک فرهنگ متمایز از نظر نوع باورهای دینی، چه مراحلی دارد. به سخن دیگر، مسئله این پژوهش، کشف مراحل تحوّل فهم کودکان و نوجوانان مسلمان ایرانی از دعا و نیز مقایسه آن با مراحل فهم دعا در سایر فرهنگ‌ها و ادیان با تأکید بر آموزه­های اسلامی است

از سوی دیگر، به نظر بعضی از نویسندگان آموزش مفاهیم دینی، قرار گرفتن کودکان و نوجوانان در معرض فرهنگ دینی یا شیوه‌های تربیتی مبتنی بر آنها می‌تواند بر فهم کودکان و نوجوانان از این مفاهیم سرعت ببخشد و آن را عمیق‌تر سازد.8 به هر حال، در پژوهش حاضر تلاش می‌شود تا به منظور بررسی و تأیید رابطه بین آموزش و محیط آموزشی از یک سو، و محتوا و انگیزه دعا از سوی دیگر، و روشن شدن تفاوت­ها یا شباهت­های احتمالی میان گروه‌های مختلف، به مقایسه فرایند تحوّل در مدارس عمومی (که آموزش در آنها به صورت معمولی انجام می­شود) با مدارسی که به تربیت دینی دانش‌آموزان خود اهتمام بیشتری می‌ورزند، پرداخته شود

 

مفهوم، محتوا و انگیزه دعا از دیدگاه اسلام

دعا از ریشه «دَعَوَ» به معنای خواندن، دعوت کردن، عرض حاجت و استمداد است و گاهی مطلق خواندن از آن منظور است.9 ابن‌منظور برای واژه دعا معانی و مصادیق ذیل را آورده است: «دعا به معنای استغاثه، عبادت، خواندن خداوند (ثناء و حمد الهی، طلب کردن رحمت و مغفرت و درخواست لذّات مادّی دنیوی) و رغبت به سوی خداوند است

در تبیین حقیقت دعا در المیزان چنین آمده است: «دعا آن است که از قلب برخیزد و زبان فطرت، آن را طلب کند، نه اینکه زبان هر طور خواست حرکت کند».11 بنابراین، گرچه دعا در ظاهر درخواست رفع نیازهای مادّی و معنوی است، ولی در واقع، اعتراف به بندگی، فقر و عجز انسان در برابر خداوند است. دعا باید با خواست جدّی قلبی همراه باشد، از این‌رو، است که دعا «مخ» تمام عبادات است و اظهار بندگی در برابر مالکیت مطلق الاهی است

با توجّه به مطالبی که گفته شد، منظور از دعا در این نوشتار، این است

«ارتباطی آگاهانه و خاضعانه با خداوند که با نوعی از تمجید یا سپاس و یا درخواست (نیازی مادّی فردی و اجتماعی تا نیازی معنوی و فطری) ‌همراه است، چه با زبان سر و چه با زبان دل»

انگیزه‌های دعا

نوع درخواست یا محتوای دعا از مهم‌ترین عوامل ایجاد انگیزه در دعا کننده است که می­تواند به دو دسته تقسیم شود: درخواست برای کارهای دنیایی و این جهانی و درخواست برای کارهای معنوی و آن جهانی

درخواست‌های مادّی و دنیایی

دعاهای مادّی خود، مراحلی دارند که با تحوّل شناختی و عاطفی افراد متحوّل می­شوند

و می‌توان آنها را به صورت دعا از امور مادّی کوچک برای خود تا در خواست­های مادّی مهم برای آشنایان و همه مردم دسته‌بندی کرد. دعاهای مادّی و دنیایی از این جهت مطلوب هستند که نشان‌دهنده احساس ضعف بنده و احتیاج او به ارتباط با قادر متعال و مدد گرفتن از اوست که موجب امیدواری به موفقیّت و پیشرفت و در عین حال، جلب عنایات الاهی می‌شود، چون مفهوم آن، اعتراف به عجز و ناتوانی بنده به درگاه خداوند متعال است

در خواست‌های معنوی

در قرآن کریم نزدیک به 110 مرتبه واژه «رَبَّنا» در قالب دعا به کار رفته است که بخش عمده آن، در خواست­های معنوی است، مانند درخواست رهبران صالح،13 برپاداری نماز،14 عدم تمایل به باطل پس از هدایت،15 پذیرفته شدن عمل،16 علم،17 ایستادگی در راه حق،18 سعه صدر،19 و مضامین دیگر. نمونه‌های دیگر دعاهای معنوی عبارت است از: درخواست کمال نفس، تعالی روح، امور معنوی، حصول معرفت، تقرّب به درگاه الاهی، تکامل در عبودیّت و حُسن ارتباط با خدا و چیزهایی که هرچه انسان در آنها ترقی و رشد داشته باشد، ارزش انسانی او افزوده می‏شود و وجهه خدایی و رحمانی او را قوت می‏دهد و به حقیقت انسانیّت نزدیک­تر می­سازد. 20 این ادعیه نیز بسیار مطلوبند و انسان ساز، اما وقتی با دید برتر به دعا نگاه شود، روشن می­شود که بنده در مقام دعا و با حال اخلاص، نباید از خدا چیزی را غیر از خدا درخواست کند. ذات اقدس «الله» امور مادّی و معنوی بندگان را تأمین می‌کند و خود، بنده صالحش را از جهنم می‏رهاند و به بهشت می‏رساند؛ اما شایسته بنده نیست که از خدا چیزی غیر از او را طلب کند

پس دعا کردن همیشه بدین معنا نیست که بنده از خداوند چیزی بخواهد؛ گاه دعا، یعنی از خدا، خود او را خواستن، و این والاترین و با شکوه‏ترین مرتبه دعاست که بیش از هر جا و در عالی‏ترین شکل خود، در نیایش‏های رسیده از معصومان(ع) یافت می‏شود، چنان که امام سجاد† می­فرمایند: «خدایا، من از تو عشق تو را خواهانم و عشق به دوستدارانت را و اینکه در پی کاری ‏روم که مرا به عشق تو پیوند دهد».21 در این معنا انگیزه دعا انقطاع بنده است به پیشگاه پروردگار از سوای او، و زاری و فروتنی که بزرگ ستایش است. کمال انسان در این است که در مقابل خدا ذوب شود و استقلالی برای خود نبیند و خود را وابسته به او بداند. هر چقدر این نیازمندی و تذلل در پیشگاه حق بیشتر باشد به او نزدیکتر است

تحوّل محتوا و انگیزه دعا از دیدگاه روان‌شناسان

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله امام خمینی(ره) و اتخاذ رویکرد کلامی در به چالش کشیدن گفتمان سیاسی سکولار pdf دارای 29 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله امام خمینی(ره) و اتخاذ رویکرد کلامی در به چالش کشیدن گفتمان سیاسی سکولار pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله امام خمینی(ره) و اتخاذ رویکرد کلامی در به چالش کشیدن گفتمان سیاسی سکولار pdf

چکیده:  
مقدمه  
الف. مفاهیم  
ب. گفتمان سازی سیاسی اندیشه سکولار از دیدگاه امام خمینی  
1 نقش کلیسای قرون وسطا و روحانیت مسیحی در پیدایش گفتمان سیاسی سکولار  
2 قدرت های استعماری و ترویج اندیشه جدایی دین از سیاست  
3 وابستگان به اجانب و تبلیغ جدایی دین از سیاست  
4 نقش روحانیون دنیاپرست یا غافل در تحقق جدایی دین از سیاست  
5 سهم تفکر تک بعدی حوزوی در زمینه سازی تفکر سیاسی سکولار  
رویکرد کلامی امام در اثبات ولایت فقیه  
1 منطق کلامی امام در طاغوت ستیزی  
انواع حکومت های طاغوتی از نظر امام  
برهان کلامی امام در طاغوت ستیزی  
2 منطق امام خمینی در ظلم و استبدادستیزی  
3 منطق کلامی امام در مقابله با استعمار  
4 منطق کلامی امام در تجزیه ناپذیری دین اسلام از سیاست  
5 منطق کلامی امام در اثبات ولایت فقیه  
نتیجه گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله امام خمینی(ره) و اتخاذ رویکرد کلامی در به چالش کشیدن گفتمان سیاسی سکولار pdf

نهج البلاغه (بی تا)، ترجمه صبحی صالح، بی جا، بی نا

آذری قمی، احمد (1372)، ولایت فقیه از دیدگاه فقیهان اسلام، قم، دارالعلم

آل احمد، جلال (1356)، خدمت و خیانت روشنفکران، شیراز، طلوع

اراکی، محمدعلی (1413ق)، المکاسب المحرّمه، قم، در راه حق

ـــــ (1346ق)، البیع، قم، در راه حق

الیاده، میرجا (1374)، فرهنگ و دین، تهران، طرح نو

انصاری، مرتضی (1366)، مکاسب، قم، مطبوعات دینی

بهنام، جمشید (1375)، ایرانیان و اندیشه تجدّد، تهران، فروزان

بیات، عبدالرسول (1381)، فرهنگ واژه ها، قم، اندیشه و فرهنگ دینی

بیرو، آلن (1370)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجم باقر ساروخانی، تهران، بهبهان

بیگدلی، علی (1374)، تاریخ اندیشه سیاسی در غرب، تهران، لادن

جواد زاده، علیرضا، «حاکمیت سیاسی فقیهان از دیدگاه آخوند خراسانی» (1389)، حکومت اسلامی، ش2

جوادی آملی، عبدالله (1367)، ولایت فقیه، رهبری در اسلام، تهران، رجا

حر عاملی، محمدبن حسن (1412ق)، وسایل الشیعه، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی

حلبی، علی اصغر (1376)، علم کلام در ایران و جهان اسلام، تهران، اساطیر

دفتر مطالعات سیاسی وزارت خارجه (1370)، نهضت مشروطه ایران، تهران

دهخدا، علی اکبر (1373)، لغت نامه، زیر نظر محمد معین و سیدجعفر شهیدی، تهران، دانشگاه تهران

دهشیری، محمدرضا (1380)، درآمدی بر نظریه سیاسی امام خمینی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی

ذبیح زاده، علی نقی (1387)، مرجعیت و سیاست در عصر غیبت، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

رضوانی، محمداسماعیل (بی تا)، انقلاب مشروطیت ایران، بی جا، امیرکبیر

فاستر، مایکل ب (1362)، خداوندان اندیشه سیاسی، ترجمه فواد شیخ الاسلامی، تهران، امیرکبیر

فوزی، یحیی (1386)، اندیشه سیاسی امام خمینی، قم، معارف

کدیور، محسن (1376)، نظریه های دولت در فقه شیعه، تهران، نی

ـــــ (1385)، کتاب سیاستنامه خراسانی، قطعات سیاسی در آثار آخوند، تهران، کویر

مدنی، سیدجلال الدین (1376)، مبانی و کلیات علوم سیاسی، تهران، علامه طباطبایی

ـــــ (1360)، تاریخ سیاسی معاصرایران، چ سوم، قم، جامعه مدرسین

محمدی ری شهری، محمد (1383)، میزان الحکمه، قم، دارالحدیث

مصباح، محمدتقی (1367)، معارف قرآن، قم، در راه حق

معرفت، محمدهادی (1377)، ولایت فقیه، قم، تمهید

ـــــ، «تأملی در مبانی اندیشه سیاسی امام خمینی» (پاییز 1378)، علوم سیاسی، ش 6، ص10

ممدوحی، حسن (1380)، حکمت حکومت فقیه، قم، بوستان کتاب

منذر، علی (1368)، پایداری تا پای دار، تهران، مؤسسه تحقیقاتی و انتشاراتی نور

موسوی خمینی، سیدروح الله (1378 الف)، صحیفه نور، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)

ـــــ (1378 ب)، آئین انقلاب اسلامی؛ گزیده ای از اندیشه و آراء امام خمینی(ره)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

ـــــ (بی تا الف)، ولایت فقیه، جهاد اکبر، بی جا، بی نا

ـــــ (بی تا ب)، کشف اسرار، بی جا، بی نا

ـــــ (1366)، کتاب البیع، قم، اسماعیلیان

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (1369)، شئون و اختیارات ولی فقیه از کتاب البیع، ترجمه اداره کل مراکز و روابط فرهنگی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

چکیده

یکی از پرسش‌های مطرح در محافل علمی، چگونگی توانمندی امام در به چالش کشیدن اندیشه‌های سیاسی سکولار حاکم در عصر مدرنیته و گفتمان‌سازی پارادایم ولایت فقیه، و به کرسی نشاندن آن در ایران است. پاسخ به آن، رهاوردی است در توانمندسازی پیروان مکتب امام خمینی(ره) در تشریح ابعاد سیاسی، اجتماعی دین مبین اسلام، با شیو امام، که توانست شبهات احتمالی را پاسخگو باشند. این پژوهش، به تبیین تحلیل کلامی و عقلانیت امام پرداخته، نتیجه به‌دست آمده حاکی است که امام تنها با اتخاذ رویکرد کلامی در اندیشه‌های سیاسی، توانست نظریه توأمانی دین اسلام با سیاست و ولایت فقیه را نزد صاحب‌نظران مخالف مطرح نموده و با تشکیل حکومت اسلامی، به گفتمان‌سازی پارادایم ولایت فقیه جامه عمل بپوشاند و دست استبداد و استعمار را از این سرزمین قطع نمایند

کلیدواژه‌ها: سکولار، امام خمینی(ره)، حکومت اسلامی، طاغوتی، استبداد، استقلال، استعمار

 

مقدمه

بنیادهای هر یک از نظام های سیاسی در جهان، ریشه در چگونگی اندیشه رهبری و مؤسس آن دارد. یکی از نظام های نوبنیاد، که نظر پژوهشگران مجامع جهانی را به خود جلب کرد، پیدایش حکومت دینی در ساختار جمهوری اسلامی ایران به رهبری امام خمینی در معنای اندیشه های سیاسی سکولار حاکم بر جوامع بشری در اوج مدرنیته است. هم اینک هر یک از دو طیف موافق و مخالف، درصدد فهم واقعیت و مبانی کلامی و منطق عقلانی بر تفکر سیاسی امام هستند. مسئله مورد تحقیق این پژوهش، نقش منطق کلامی امام در به چالش کشیدن هژمونی گفتمان سیاسی سکولار است

پاره ای از مفردات و مؤلفه های این موضوع به صورت مستقیم در آثار امام، همچون کشف اسرار، کتاب البیع، و ولایت فقیه و با شرح و بسطی در سایر کتاب ها و مقالات، تحت عناوین مختلف در سلسله منشورات مرکز تنظیم و نشر آثار امام از جمله مجموعه تبیان و صحیفه نور به طبع رسید. با وجود این، کتاب یا مقاله مستقلی در این زمینه تدوین نشده است. طرح چنین مسئله ای درصدد است تا شیوه امام و علت موفقیت وی را در سکولارستیزی، احیای روحیه ضداستبدادی، استکبارگریزی، استقلال خواهی، عدالت طلبی، و تشکیل جمهوری اسلامی روشن سازد

امام با توجه به دوران طولانی هژمونی گفتمان اندیشه های سیاسی سکولار در عصر مدرنیته، و پس از دریافت بازخوردهای منفی برخی متفکران شیعی نسبت به ادله فقهی ولایت فقیه و در نتیجه، انحراف گزینش شیوه محافظه کارانه در برابر حکومت جائر و سلطه اجانب درصدد درمان مشکلات موجود برآمدند؛ ایشان برای مداوای دردهای ناشی از تفکر سکولار، که پس از ناکامی آرمان های نهضت مشروطه و پیدایش دولت وابسته و مستبد ستیزه گر با دیانت، با ابتکاری مناسب به برجسته کردن منطق عقلانی و براهین بدیهی کلامی، در کنار ادله یا مؤیدات فقهی روآوردند. ایشان با شفاف سازی منطق خود، طلسم هژمونی یاد شده در دو قرائت لائیسیته و دینی تقیه مآب رو به گسترش میان برخی اصحاب حوزوی را شکسته، و به چالش کشانده و در سطح بین الملل احیاگر گفتمان اندیشه سیاسی دینی و تفکر ولایت فقیه شدند. تبیین و بررسی روش امام در مقابله با رشد تفکر سکولاری، می تواند برای معرفی صحیح اسلام به جهانیان و جلوگیری از گرایش سکولاری استعمارزده، که زمینه ساز سلطه مجدد اجانب بر ایران و سایر کشورهای اسلامی است، ارزشمند باشد

بررسی روش کلامی امام خمینی نسبت به برخی از اندیشه های سیاسی وی، برای اثبات تجزیه ناپذیری دیانت اسلام از سیاست و حقانیت ولایت فقیه، نگاه جدیدی است که قبلاً با این رویکرد در تحقیقاتی که تاکنون ارائه گردید، مشاهده نشد

سؤال اصلی این پژوهش این است که براهین کلامی امام خمینی و نقش آن در به چالش کشیدن هژمونی گفتمان سیاسی سکولار چیست؟

 

الف. مفاهیم

از میان تعاریف متعدد ارائه شده برای سکولاریسم، امروزه تفکیک و جداسازی حوزه دین از حوزه دنیا، بخصوص از سیاست با انگیزه های گوناگونی معروف شده است. «دین در عملکرد نظام اجتماعی به حاشیه رانده می شود و کارکردهای اساسی در عملکرد جامعه، با خارج شدن از زیر نفوذ و نظارت عواملی که اختصاصاً به امر ماورای طبیعی عنایت دارند، عقلانی می گردد» (الیاده، 1374، ص129). برخی چون آلن بیرو، به روند پیدایش سکولاریسم توجه کرده و سکولاریزاسیون را فرایندی می داند که بر طبق آن، واقعیاتی که در قلمرو دینی، جادویی و مقدس جای داشتند، به محدوده امور غیرمقدس و طبیعی منتقل شدند و در زمینه حیات اجتماعی، غیردینی ساختن با زدودن بُعد تقدس آمیز برخی مظاهر جهان و مقام انسان در جهان همراه است. در این فرایند، جنبه های عقلانی، علمی و فنی، جایگزین مظاهر دینی و تبیین جهان از امور مقدس و الهی می شوند (بیرو، 1370، ص334)

در نتیجه، سکولاریزم مصطلح عبارت از گرایشی است که طرفدار و مروّج حذف یا بی اعتنایی و به حاشیه راندن نقش دین در ساحت های گوناگون حیات انسانی از قبیل سیاست، حکومت، علم، عقلانیت، اخلاق و; می باشد (بیات، 1381، ص328)

علم کلام رشته ای از علوم اسلامی است که با استفاده از براهین بدیهی عقلی و یا نقلی مستدل، از اندیشه و عقاید اسلامی دفاع می گردد (ر.ک: حلبی، 1376، 30 و 35 – 36). تفاوت خاستگاه کلامی با فقهی در اندیشه سیاسی این است که چون موضوع علم کلام، ذات، افعال، اسماء و اوصاف خدای متعال است، متکلّم سیاسی به بررسی عدم حجیت عقلی سلطه طاغوت (مستبدین ستمگر و استعمارگران) و حجیت و مشروعیت ولایت الهی و جانشینان و منصوبین او می پردازد. ولی موضوع علم فقه، تعیین تکالیف و حقوق عباد است که فقیه با تمسک به متون اسلامی آیات و روایات، به ممنوعیت پذیرش سلطه مستکبران، و ضرورت و وجوب پذیرش حاکمیت الهی و بایدها و نبایدهای سیاسی زمامداران الهی تحت عنوان فقه سیاسی، حکم صادر می کند

ب. گفتمان سازی سیاسی اندیشه سکولار از دیدگاه امام خمینی

در اینجا به گوشه هایی از تحلیل امام خمینی در سهم نهادها و گروه های گفتمان ساز تفکر جدایی دین از سیاست و اهداف آنان می پردازیم

1 نقش کلیسای قرون وسطا و روحانیت مسیحی در پیدایش گفتمان سیاسی سکولار

گفتمان غالب سیاسی قرون وسطا، اندیش سیاسی نظام دوقطبی سلطانی و یزدانی بود که حوز اقتدار برنامه ریزی و جعل قوانین سیاسی و مذهبی، به غیر از برهه ای از زمان*(ر.ک: مدنی، 1376، ج1، ص155-158) از همدیگر منفک بودند. هریک از این دو نهاد تفکیک شده بنفسه مشروعیت داشتند و افراد جامعه در حوزه های مربوطه مکلّف به اطاعت از هردوی آنها بودند. ولی هیچ یک از این دو قوه، نباید به حوزه اختصاصی دیگری دست اندازی کند. قوانین حاکم بر این دو حوزه، از هم مجزا بوده و تفاوت داشتند. قوانینی که امور دنیوی انسان را برای او تنظیم می کنند، «قوانین انسانی» و قوانینی که با تأمین سعادت وی در دنیای دیگر سروکار دارند، «قوانین یزدانی» نامیده می شدند. ریشه و مبنای این تفکیک را باید در فرمان مشهور و منسوب به مسیح دانست که در انجیل آمده است: «گفت مال قیصر را به قیصر ادا کنید و مال خدا را به خدا» (انجیل متی، باب 22، فقره 21)

تعلیمات مذهبی پولس و پطرس قدیس هم که در نامه های انجیلی آنها منعکس است، از دو آی انجیل الهام گرفته اند: «هر شخص مطیع قدرت های برتر بشود، زیرا که قدرتی جز از خدا نیست و آنهایی که هست از جانب خدا مرتب شده است* حتی هر که با قدرت مقاومت نماید، مقاومت با ترتیب خدا نموده باشد» (رساله پولس رسول برومیان، باب 13، فقره 1)

گلازیوس (Gelasius) از پاپ های قرن پنجم میلادی نیز به اصل تفکیک و وظایف رهبران سیاسی و دینی در امور انسانی و یزدانی تأکید داشت (فاستر، 1362، ج 1، ص401). تقریباً هفت قرن بعد نیز استیفن تورنی (Stephen of Turnai)، از رهبران مسیحی قرن دوازدهم به همان نظام دوقطبی و پایگاه منفک روحانیت و سلطنت، اهتمام ورزید و از حوز قانون انسانی سخن به میان آورد (ر.ک: همان، ص 503)

یکی از ممیزه های مذهب پروتستانتیسم لوتری، پس از رنسانس نیز جدایی سازمان دینی از سیاست بود که مورد استقبال برخی زمامداران سیاسی قرار گرفت، آنگاه سکولاریسم به مثابه یک نظام منسجم فکری به صورت یک جهان بینی درآمد که بر انسان گرایی، تجربه گرایی و عقلانیت ابتناء یافت. در یک روند به تدریج، حقوق، وظایف و امتیازات کلیسا به نهادهای غیرمذهبی منتقل شد که از آن به سکولاریزاسیون یاد می شود (ر.ک: الیاده، 1374، ص124 ـ 129؛ بیگدلی، 1374، ص120 و 135)

این تجربه تاریخی نظام دوقطبی در غرب، زمینه ساز طرح برخی دیدگاه های مشابه در جهان اسلام شد که به دفاع از سکولاریزم بپردازند. در حالی که آنان به تفاوت ماهوی دین اجتماعی اسلام، با مسیحیت تحریف شده توجهی نداشتند. به همین دلیل، امام خمینی با توجه به تاریخ سیاسی قرون وسطا و حاکمیت نظریه سیاسی نظام دوقطبی، میان عمده رهبران مسیحیت، یکی از عوامل شکل گیری و گسترش تفکر سکولاریسم، بخصوص یکی از ابعاد مهم آن، یعنی جدایی دین از سیاست را مواضع کلیسای قرون وسطا و پس از آن خواند و در جمع روحانیون گفت

شما می بینید که از اول یک جریانی در کار بود که شماها را از ملت منعزل کنند; همان چیزی که در غرب نسبت به کلیسا می گفتند: کلیسا برای خودش علی حدّه برود و مسائل ناسوت و لاهوت بگوید و مملکت را بدهند ما اداره اش بکنیم (موسوی خمینی، 1378 الف، ج15، ص10-11); سیاست مال قیصر و محراب مال آخوند!; (همان، ج6، ص43)

البته امام مسیحیت اصیل را چون اسلام محیط بر احکام عبادی و سیاسی می دانست و انزوای مسیحیت در قرون وسطا را امر عارضی دانسته و می گوید: «چپاولگران حیله گر کوشش کردند به دست عمال به اصطلاح روشنفکر خود اسلام را همچون مسیحیت منحرف به انزوا کشانند و علما را در چارچوب مسائل عبادی محبوس کنند» (همان، ج18، ص 89)

این سخنان امام، حاکی از اوضاع بحران فکری متأثر از قرون وسطای حاکم بر بخشی از مجامع دینی و برخی از رهبران مذهبی در حوزه و در میان معدودی از دانشگاهیان بود. به طوری که وجود انحراف در پندار جدایی دین مسیحیت از سیاست نزد عمده آبای کلیسا در قرون وسطا محرز است

2 قدرت های استعماری و ترویج اندیشه جدایی دین از سیاست

 

کلمات کلیدی :

 

  تحقیق دین و جامعه فراسکولار؛ نقدی بر نظریات هابرماس درباره دین در جهان مدرن pdf دارای 27 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق دین و جامعه فراسکولار؛ نقدی بر نظریات هابرماس درباره دین در جهان مدرن pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق دین و جامعه فراسکولار؛ نقدی بر نظریات هابرماس درباره دین در جهان مدرن pdf

چکیده  
درآمد  
جامعه فراسکولار  
ویژگی‌های جامعه فراسکولار  
1 تکثرگرایی ایدئولوژیکی  
2 نظام سیاسی لیبرال و بی‌طرف  
3 محوریت عقل  
عقل سلیم و دین  
عقل سلیم و علم  
آیا علم و دین متعارض‌اند؟  
حضور حاشیه‌ای دین  
عرفی‌سازی دین  
دین و مرجعیت علم و عقل عرفی  
معنا و مفهوم تکثرگرایی ایدئولوژیکی  
نسبیت فهم و نسبیت حقیقت  
پلورالیزم دینی  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق دین و جامعه فراسکولار؛ نقدی بر نظریات هابرماس درباره دین در جهان مدرن pdf

ابن سینا، علی، کتاب نفس شفا، شارح و مترجم محمدحسین ناییجی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم،1387

پارسانیا، حمید، «زمینه‌های عقیدتی و اجتماعی پلورالیزم»، کتاب نقد، ش چهارم، 1376

پارسانیا، حمید، «سکولاریسم و معنویت»، علوم سیاسی، ش 32، سال هشتم، 1384

پارسانیا، حمید، حدیث پیمانه، قم، معاونت پژوهشی دانشگاه معارف اسلامی، 1389

پالس، دانیل، هفت نظریه در باب دین، ترجمه محمد عزیز بختیاری، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی اما خمینی(ره)،

پیوزی، مایکل، هابرماس، ترجمه احمد تدین، تهران، هرمس، 1379

چالمرز، آلن، چیستی علم، ترجمه سعید زیباکلام، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی،

حسینی، سیدحسن، پلورالیسم دینی یا پلورالیسم در دین، تهران، سروش، 1382

ربانی‌گلپایگانی، علی، نقد مبانی سکولاریسم، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه، 1382

سروش، عبدالکریم، صراطهای مستقیم، مؤسسه فرهنگی صراط، چاپ اول، تهران،

شجاعی‌زند، علیرضا، دین، جامعه و عرفی شدن، تهران، تهران، 1380

کانت، ایمانوئل، دین در محدوده عقل تنها، ترجمه منوچهر صانعی، تهران، نقش و نگار، 1381

کورنر، اشتفان، فلسفه کانت، ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران، خوارزمی، تهران، 1376

گشه، مارسل، دین در دموکراسی و حقوق بشر، ترجمه امیر نیک‌پی، تهران ثالث، 1385

گفتگو، «زبان دین و زبان سکولار در گفتگو با پرفسور یورگن هابرماس»، معرفت، ش 57، 1381، 111ـ1118

ویلم، ژان پل، جامعه شناسی ادیان، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان، 1377

هابرماس، یورگن، مهندسی ژنتیک و آینده سرشت انسان، ترجمه یحی امامی، تهران، نقش و نگار، 1384

هات، جان اف، علم و دین، ترجمه بتول نجفی، تهران، کتاب طه، 1382

Habermas, Theory of Communicative Action, vol1, translated by Mac Carthy, Beacon press, boston,

Oxford English dictionary, vol:IX, Clarendon press,

چکیده

فراسکولاریسم و یا پذیرش حضور دین در یک جامعه سکولار، ایده‌ای است که امروزه برخی متفکران لیبرال از آن سخن می‌گویند. یورگن هابرماس، از جمله کسانی است که به طرح این ایده پرداخته و چگونگی حضور دین در جهان مدرن و نقش و جایگاه آن را مورد بحث قرارداده است. هرچند تلاش وی عمدتاً این است که عصر دین را خاتمه یافته اعلام نموده و عقل را جایگزین آن نماید، اما در آثار و اظهارات اخیر خود راجع به دین، تا حدودی دیدگاه گذشته خویش را تعدیل نموده و برخی کارکردهای بی‌بدیل دین را مورد تأکید قرار داده است. وی به نقش دین در معنا بخشی به زندگی اشاره نموده و پذیرفته است که زبان دینی، در عرصه اخلاقیات از یک توانایی و ظرفیت فوق العاده برخوردار است که نمی‌توان از آن چشم پوشی نمود. با این وجود، اظهارات جدید هابرماس را در این مورد نمی‌توان به مفهوم پیدایش یک تحول واقعی در نگرش وی راجع به دین دانست. وی همچنان دین را از نگاه یک فرد سکولار نگریسته و نه تنها جایگاهی بسیار محدود و حاشیه‌ای به آن اختصاص می‌دهد، بلکه سعی می‌کند همان کارکردهای معنایی و اخلاقی دین را نیز کاملاً به افق سکولار ببرد. این مقاله، دیدگاه‌های وی را در این زمینه طرح نموده و به ارزیابی نقاط قوت و ضعف آن پرداخته است.

کلید واژه­ها: دین، عقلانیت، مدرنیته، علم، سکولاریسم، فراسکولاریسم، هابرماس

 

درآمد

عقلانیت در اندیشه بسیاری از متفکران علوم اجتماعی از یک‌سو، به عنوان شاخص اصلی مدرنیته معرفی شده و از سوی دیگر، به عنوان رقیب و جایگزین دین قلمداد شده است. یورگن هابرماس، فیلسوف و جامعه­شناس معاصر آلمانی، از جمله کسانی است که در توجیه این دیدگاه و مستدل ساختن آن از هیچ‌گونه تلاشی فروگذار نکرده است. وی از جدی‌ترین متفکران مدافع مدرنیته و عقل روشنگری در زمان حاضر بوده و گوهر مدرنیته را، حاکمیت عقل بر زندگی و اندیشه بشر معرفی می‌کند. تعلق خاطر هابرماس به تفکر روشنگری از یک‌سو، و الهام‌پذیری وی از ماتریالیسم تاریخی مارکس از سوی دیگر، موجب گردیده که وی دیدگاه چندان مثبتی نسبت به دین نداشته باشد. اغلب آثار وی، به ویژه آثاری که در آنها دیدگاه تکاملی خود را در قالب بازسازی ماتریالیسم تاریخی به بحث می‌گذارد، حاوی دیدگاه‌های منفی و کاملاً بدبینانه نسبت به دین هستند. چنانچه وی با تبعیت از مارکس کوشیده است دین را به عنوان یک ابزار ایدئولوژیک تلقی کند که برای توجیه ستم اجتماعی و توزیع ناعادلانه ثروت در جامعه به خدمت گرفته می‌شود

در اظهارات دیگر هابرماس راجع به دین، نگرش کارکردگرایانه غلبه دارد. وی از دید یک فیلسوف اجتماعی، به مطالعه دین پرداخته و توجه خود را بر کارکردها، به ویژه کارکردهای اجتماعی دین متمرکز نموده است. رهیافت کارکردگرایانه نسبت به دین، به دلیل تناسب آن با رشته جامعه­شناسی، به عنوان یکی از رویکردهای مهم جامعه‌شناسی توسعه فراوانی در این رشته یافته است. جامعه‌شناسان در این رهیافت متمایل‌اند که دین را به عنوان یک نهاد اجتماعی و در کنار سایر نهادهای جامعه مورد مطالعه قرار داده و به بررسی کارکردها، به ویژه کارکردهای اجتماعی آن بپردازند. کارکردگرایان، غالباً دین را محصول و فراورده بشری تلقی نموده و پیدایش آن را مرهون برخی نیازهای فردی و اجتماعی بشر می‌دانند. فوئرباخ، مارکس، دورکیم و فروید چهره‌های اصلی و عمده این رویکرد هستند که به جای کنکاش در منشأ دین، به سراغ علل غایی آن رفته‌اند.2 در قالب این رویکرد، هابرماس نیز تلاش نموده دین را به عنوان محصول و فراورده صرفاً بشری و متعلق به دوران جهل و کودکی بشر قلمداد نماید که انسان‌ها در مرحله خاصی از تحول ذهنی و اجتماعی خویش و در پاسخ به نیازهای معینی آن را ساخته و پرداخته‌اند

در آثار و اظهارات اخیر هابرماس راجع به دین، سخن از فراسکولاریسم به میان آمده و وی تأکید نموده که دین می‌تواند حضور خویش را حتی در مدرن­ترین جوامع نیز تداوم بخشد. وی از جامعه فراسکولاری سخن می‌گوید که خود را با تداوم حضور دین در یک محیط شدیداً سکولار تطبیق می‌دهد. تعدیل نسبی موضع هابرماس در قبال دین و پذیرش نقشی هرچند فرعی برای آن، نمی‌تواند به مفهوم پیدایش یک تحول واقعی در نگرش وی راجع به دین باشد. همان‌گونه که خواهیم دید، وی به جای آنکه خواهان حضور واقعی دین در جامعه باشد، بیشتر به دنبال سکولارسازی جامعه است که امروزه به شیوه جدیدی از سوی نیروهای سکولارساز جوامع غربی دنبال می‌شود

 

جامعه فراسکولار

هابرماس در سال2001 و حدود یک ماه پس از حادثه 11 سپتامبر، در مراسمی به مناسبت دریافت جایزه صلحی که از سوی اتحادیه ناشران آلمانی به او اهداء گردید، به ایراد سخنرانی پرداخته و در آن، نقش و جایگاه دین را در جوامع مدرن مورد بررسی قرار داده است. در این سخنرانی، که تحت عنوان «ایمان و معرفت» ایراد گردیده، مسائل مختلفی در مورد دین و جایگاه آن در جهان نوین و همچنین رابطه آن با هر یک از علم و عقل مورد بحث قرار گرفته است. وی از جامعه فراسکولار سخن گفته و تلاش نموده به تفسیری از واژه «سکولاریسم» بپردازد که تا حدودی با دین سازگار بوده و نسبت به آن خصومتی نداشته باشد. وی با اشاره به پیدایش مفهوم «سکولاریسم» و تفسیرهای متفاوتی که از آن به عمل آمده، دو تفسیر رایج از این اصطلاح را، که وی از آنها تحت عنوان «الگوی جایگزینی» و «الگوی خلع ید» نام برده، مردود می‌شمارد. وی، خاطر نشان می‌کند

سکولارشدن در جوامع اروپایی، ابتدا معنی حقوقی انتقال اجباری دارایی‌های کلیسا به مقامات دولت سکولار را داشت. در مراحل بعدی، این معنا به ظهور فرهنگی و اجتماعی عصر مدرن به طور کل، منتقل گردید. از آن زمان به بعد، سکولار شدن با داوری‌های متضاد همراه بوده و بستگی به این داشته که آیا ما این امر را مهار کردن موفقیت­آمیز اختیارات کلیسا توسط قدرت دنیوی تلقی کنیم، یا آن را نوعی خلع ید بدانیم. بر اساس تلقی اول، سکولاریسم به این مفهوم است که شیوه‌های دینی تفکر و زندگی در تمامی امور مهم، توسط شیوه‌های عقلانی جایگزین شده است. مطابق با روایت دوم، این فرایند، تصرف غاصبانه تلقی شده و بی­اعتبار جلوه داده می‌شود. مدل «جایگزینی» که خودش را به عنوان تفسیری از عصر مدرن افسون زدایی شده پیشنهاد می‌کند، مدلی است که نسبت به پیشرفت خوش بین است. در حالی‌که، مدل خلع ید، به تفسیری از تئوری زوال، یعنی عصر مدرن بی­خانمان منجر می‌شود

هابرماس بر این است که این دو روایت از سکولاریسم، اشتباه مشابهی مرتکب می‌شوند. این روایت‌ها، تلاش دارند سکولارشدن را «نوعی بازی همه یا هیچ» میان نیروهای تولیدی علم و تکنولوژی سرمایه­داری لجام گسیخته از یک‌سو، و نیروهای محافظه­کار دین و کلیسا از سوی دیگر، مدنظر قرار دهند. این تصویر با یک جامعه فراسکولاری، که خود را با تداوم حضور اجتماعات دینی در یک محیط به طور فزاینده سکولار تطبیق می‌دهد، سازگاری ندارد. وی تأکید می‌کند

چنین تصویری از سکولاریسم، محدود و تنگ‌نظرانه بوده و نقش متمدن‌سازی عقل سلیم را که به طور دموکراتیک آگاه شده، نادیده می‌گیرد؛ عقلی که در همهمه صداها در عرصه نزاع میان فرهنگ‌ها، راه خودش را به عنوان یک گروه سوم باز می‌کند و می‌توان گفت که آشفتگی مبارزه فرهنگی ناشی از آراء رقیب را هدف قرار می‌دهد

الگوی سکولارشدن در اندیشه هابرماس، از همان الگوی کانت تبعیت می‌کند. وی تلاش کانت را اولین نمونه مهم از واسازی عرفی کننده و در عین حال، نجات‌بخش حقایق دینی معرفی می‌کند. وی به نقش محوری عقل سلیم اشاره نموده و آن را به عنوان یک نیروی سوم در برابر آنچه داعیه‌های متعارض «ایمان» و «معرفت» نامیده، مورد توجه قرار می‌دهد

ویژگی‌های جامعه فراسکولار

هابرماس، ویژگی‌هایی را برای جامعه فراسکولار بیان نموده که نشان می‌دهد این جامعه، در عرصه‌های اساسی خویش همچنان سکولار است با این حال، دین نیز می‌تواند حضور خود را در آن تداوم بخشد. ویژگی‌های جامعه فراسکولار را می‌توان به موارد ذیل خلاصه نمود

1 تکثرگرایی ایدئولوژیکی

بر اساس اظهارات هابرماس، یکی از ویژگی‌های اساسی جامعه فراسکولار، تکثرگرایی ایدئولوژیکی است. وی تأکید می‌کند که پیروان هر یک از گروه‌های دینی باید واقعیت تکثرگرایی را مورد توجه قرار داده و بپذیرند که در یک جامعه کثرت­گرا، گروه‌های مذهبی دیگری نیز حضور دارند، علم و ایدئولوژی‌های بشری نیز حضور داشته و حکومت سکولار یک واقعیت عینی به شمار می‌رود.5 وی معتقد است که مؤمنان در جامعه مدرن باید سه نکته را مدنظر قرار دهند

نخست اینکه آگاهی دینی پیش از هرچیز باید با ناهماهنگی شناختی در مواجه با دیگر فرقه‌ها و مذاهب سازگار گردد. ثانیاً، دین باید خودش را با صلاحیت علوم نگهدارنده انحصار اجتماعی دانش سکولار تطبیق دهد. و در نهایت، دین باید با مفروضات یک دولت مبتنی بر قانون اساسی، که خودش را بر پایه‌های اصول اخلاقی دنیوی توجیه می‌کند، موافق باشد

در واقع، می‌توان گفت که جامعه فراسکولار در اندیشه هابرماس، یک جامعه دنیوی است که بر اساس اصول این جهانی نظم و سامان می‌یابد. این جامعه، حضور گروه‌ها و اجتماعات مختلف دینی و عقیدتی را در درون خویش می‌پذیرد، اما به مثابه یک جمع، خود را به مجموعه واحدی از اعتقادات و ارزش‌های غایی متعهد نمی‌داند

2 نظام سیاسی لیبرال و بی‌طرف

از دیگر ویژگی‌های جامعه فراسکولار در اندیشه هابرماس، حاکمیت یک نظام سیاسی لیبرال و مبتنی بر قانون اساسی است که مشروعیت ساختار قدرت خود را نه بر اساس دین، بلکه بر اساس اصول دنیوی و عقلانی توجیه می‌کند. وی تأکید می‌کند که اگر جهان بینی‌های رقیب، با آگاهی از خطاپذیری خودشان یاد بگیرند که با واقعیت تکثرگرایی، به شیوه غیر خشونت­آمیز، یعنی بدون از هم گسیختن همبستگی اجتماعی، یک اجتماع سیاسی رفتار کنند، آنگاه مبانی سکولار جدایی دین از سیاست در یک جامعه فراسکولار را درک خواهند کرد. وی دولت لیبرال را یک دولت بی‌طرف معرفی می‌کند که به خصوص سعی خواهد نمود در برابر ادعاهای متعارض دانش و ایمان، بی­طرفی خود را حفظ نموده و از انحراف تصمیم‌گیری‌های سیاسی به نفع یکی از طرفین اجتناب ورزد

3 محوریت عقل

 

کلمات کلیدی :

 

  تحقیق رابطه پایبندی مذهبی با الگوهای ارتباطی زوجین pdf دارای 23 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق رابطه پایبندی مذهبی با الگوهای ارتباطی زوجین pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق رابطه پایبندی مذهبی با الگوهای ارتباطی زوجین pdf

چکیده  
مقدمه  
روش  
جامعه، نمونه و روش نمونه‌گیری  
ابزار‌های پژوهش  
پرسش‌نامه الگوهای ارتباطی کریستنسن، سالاوی(1984)  
پرسش‌نامه پایبندی مذهبی جان بزرگی (1388)  
یافته‌ها  
بحث در یافته‌ها  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق رابطه پایبندی مذهبی با الگوهای ارتباطی زوجین pdf

قرآن کریم، ترجمه ی عبدالمحمد آیتی، تهران، سروش،

ابراهیمی، امراله، «مقایسه میزان اثربخشی رواندرمانی یکپارچه گرای دینی با درمان شناختی – رفتاری و دارویی افراد مبتلا به افسرده خویی»، پایان نامه دکتری روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه اصفهان،

احمدی، سید احمد؛ فاتحی زاده، مریم، «بررسی رابطه الگوهای ارتباطی زوجین و میزان رضایتمندی زناشویی زوجین شاغل در دانشگاه اصفهان»، خانواده پژوهی، ش 2، تابستان 84، ص109-120

احمدی، خدابخش، «نقش اعتقادات دینی در آسیب شناسی فرهنگی خانواده»، علوم رفتاری، ش 1،پاییز 86، ص 9-16

احمدی، زهرا و همکاران، « بررسی اثربخشی شیوه زوج درمانی ارتباط شی ء بر الگوهای ارتباطی زوجین»، خانواده پژوهی، ش 6، تابستان 85، ص 105 – 117

حرعاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی،

خدایاری فرد و همکاران، «رابطه نگرش مذهبی با رضایت مندی زناشویی در دانشجویان متأهل»، خانواده پژوهی،ش 10، تابستان 86، ص 612-620

جان بزرگی، مسعود، «ساخت و اعتبار یابی آزمون پایبندی مذهبی بر اساس گزاره های قرآن و نهج البلاغه»، مطالعات اسلام و روانشناسی، ش 5، پاییز 88، ص 79 -107

جان بزرگی، مسعود؛ رفیعی هنر، حمید، «رابطه جهت‌گیری مذهبی و خودمهارگری»، روانشناسی و دین، ش 1، بهار 89، ص 31-42

دانش، عصمت، «افزایش سازگاری زناشویی زوج های ناسازگار با مشاوره از چشم انداز اسلامی»، مطالعات روان شناختی، ش 2، تابستان 89، ص 5- 25

دلاور، علی، احتمالات و آمار کاربردی در روانشناسی و علوم تربیتی، تهران، انتشارات رشد، 1383

رضایی، مهدیه و دیگران، «تأثیر زوج درمانی هیجان مدار بر بهبود الگوهای ارتباطی جانبازان مبتلا به PTSD ناشی از جنگ و همسرانشان»، خانواده پژوهی، ش 6، بهار 89، ص 43-58

کیانی، احمد و دیگران، «ابعاد جهت‌گیری مذهبی و مرزهای ارتباطی خانواده: همبستگی بنیادی»، روانشناسی و دین،ش 3، پاییز 89، ص 93-106

طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه ی سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، جامعه مدرسین،

عبادت پور، ب، «اعتباریابی پرسش‌نامه الگوهای ارتباطی»، پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تربیت معلم تهران،

محمدی ری شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، ترجمه حمید رضا شیخی، قم، دارالحدیث،

مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، 1403 ق

——، روضه المتقین، قم، بنیاد کوشانپور، 1406 ق

نظری، محمد علی، مبانی زوج درمانی و خانواده درمانی، تهران، علی،

نوری، حسین، مستدرک الوسایل، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی، 1408 ق

وفایی، طیبه و همکاران، «مقایسه الگوهای ارتباطی همسران جانباز و عادی»، طب جانباز، ش 5، پاییز 88، ص 20-26

Brown, E., Orbuch, T. L., Bauermeister, J. A. (2008). Religiosity and Marital Stability Among Black American and White American Couples, Family Relations, 57 , 186–

Call, V. R. A., & Heaton, T. B. (1997). Religious influence on marital stability. Journal forthe Scientific Study of Religion, 36, 382-

Caughlin, J. P. (2002). The Demand/Withdraw Pattern of Communication as a Predictor of Marital Satisfaction Over Time. Human Communication Research, Vol. 28 No. 1, p 49-

Chamberlain, T.J. & Hall, C.A., (2000). Research on the Relationship Between Religion and Health: Realized Religion, Philadelphia & London: Templeton Foundation

Christensen, A. &Sullaway, M.(1984). Communication Patterns Questionnaire. Unpublished Manuscript, University of California, Los Angeles

Jerrigan, F.A &Nack, N.(1978). Emotion status measurement. Abingdon, UK: Radcliffe medical press

Gottman, J. (1994). Why Marriage succed or Fail. New York: Simon & Schuster

Veroff, J., et. al. (1981). Mental health in American patterns of help seeking from 1957–1976 New York: Basic Books

Heavey, C. L., Christensen, A., &Malamuth, N. M. (1995).The longitudinal impact of demand and withdrawal during marital conflict. Journal of Consulting and Clinical Psychology,63, 797–801

- Kim Y.M. & Others. (2004). Spirituality and affect.A Function of changes in Religiouseaffiliation.Journal of family psychology. . Vol 13. Issue 3,

- Lambert, N. M. &Dollahite, D. C. (2006). How Religiosity Helps Couples Prevent, Resolve, and Overcome Marital Conflict, Family Relations, 55, 439–449

- Lichter, D. T., Carmalt,J. H. (2009). Religion and marital quality among low-income couples, Social Science Research, Volume 38, Issue 1, Pages 168-

- Mahoney, A. (2005). Religion and Conflict in Marital and Parent-Child Relationships, Journal of Social Issues, Vol. 61, No. 4, pp. 689-

Roth, P. D. (1988). “Spiritual Well-Being and Marital Adjustment.” Journal of

Psychology and Theology, 16(2), 153–158

Shrum, W. (1980). “Religion and Marital Instability: Change in the 1970s” Review

of Religious Research, 21(2), 135–147

Veroff, J., et. al. (1981). Mental health in American patterns of help seeking from 1957–1976 New York: Basic Books

Walsh, F. (2009). Spiritual Resources In Family Therapy, New York: The Guilford

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی رابطه پایبندی مذهبی با الگوهای ارتباطی زن و شوهر انجام گرفته است. حجم نمونه، شامل 121 زوج (242 نفر) از زوجین مراکز دانشگاهی تربیت معلم و حوزوی شهر اصفهان بود که با روش چند مرحله‌ای به صورت تصادفی انتخاب شد. برای اندازه‌گیری متغیر‌های پژوهشی از پرسش‌نامه الگوهای ارتباطی زوجین کریستنسن و سالاوی و پرسش‌نامه پایبندی مذهبی جان‌بزرگی استفاده شده است. داده‌ها با استفاده از روش‌های آماری مختلف، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها حاکی از آن بود که بین پایبندی مذهبی و نوع الگوهای ارتباطی زوجین در سطح (01/0 > p) رابطه معناداری وجود دارد. همچنین تفاوت معناداری بین الگوهای ارتباطی زوجین (ارتباط سازنده متقابل، ارتباط توقع/کناره‌گیری، ارتباط توقع زن /کناره‌گیری مرد و ارتباط اجتنابی متقابل)، در افراد پایبند به مذهب در مقایسه با افراد ناپایبند به مذهب تفاوت معناداری وجود دارد. می‌توان از طریق پایبندی مذهبی، الگوهای ارتباطی زوجین را پیش‌بینی کرد و احتمالاً با تغییر آن، الگوهای ارتباطی را نیز تغییر داد.

کلیدواژه‌ها: الگوهای ارتباطی زوجین، پایبندی مذهبی و ناپایبندی مذهبی.

 

مقدمه

گزارش‌های بالینی نشان داده است که علت اصلی و مشترک مراجعه حرفه‌ای مردم به زوج درمانی، مشکلات ارتباطی است.1 خانواده درمانگران بر این باورند که تغییر الگوهای ارتباطی در مقایسه با دیگر عوامل تأثیرگذار در ناسازگاری زناشویی، مانند ویژگی‌های شخصیتی و شرایط اجتماعی و اقتصادی عملی‌تر است.2 بر این اساس، ضرورت توجه به الگوهای ارتباطی زوجین، امری است که در چند دهه اخیر مورد توجه پژوهشگران در حیطه زوج درمانی قرار گرفته تا جایی که گاتمن(1994م)، با توجه به نوع الگوهای ارتباطی زوجین، به پیش‌بینی وقوع طلاق می‌پردازد. از سوی دیگر، الگوهای ارتباطی سالم و سازنده، یکی از مهم‌ترین عوامل رضایتمندی زناشویی، و الگوهای ارتباطی معیوب، یکی از علل ایجاد مشکلات زناشویی و نارضایتی شمرده شده است

پژوهش‌ها نشان داده است که عوامل مختلفی در شکل‌گیری این الگو مؤثر خواهد بود. از جمله می‌توان به نقش‌های جنسیتی، تعاملات زوجین در خانواده مبدأ، عوامل محیطی و عوامل فرهنگی و مذهبی اشاره کرد

از میان عوامل یاد شده، مؤلفه مذهب و معنویت از مهم‌ترین عوامل فرهنگی هستند که به تجارب، رفتار و ارزش‌های انسان‌ها معنا و ساختار منسجم می‌بخشند.5 مطالعات مختلف نشان می‌دهد که دین و معنویت پیامدهای مثبت مهمی در روابط زندگی، به ویژه کیفیت زندگی خانوادگی داشته است. باورهای دینی، همبستگی مثبت با سطوح پایین تعارض‌های زناشویی، حمایت معنوی بالاتر و افزایش روابط حمایتی بین والدین و کودکان داشته است.6 جریگان وناک7(1978م)، دین را بهترین عامل ثبات و پایداری در ازدواج و زندگی زناشویی می‌دانند، زیرا عمل به باورهای دینی، موجب افزایش مشارکت کلامی، افزایش میزان شادکامی، کاهش چشمگیر پرخاشگری کلامی و تعارض‌ها و اختلافات زناشویی شده، در نهایت، سبب فزونی رضایت زناشویی می‌شود.8همچنین شرام9 (1980م) در مطالعه‌ای، عوامل مذهبی، مانند مؤلفه‌های مذهبی10 و وابستگی‌های مذهبی11 را بر پایداری زناشویی با یک نمونه 3143 بزرگسال، ارزیابی کرده است. او نتیجه گرفته است که ارتباطی میان مذهب و پایداری زناشویی وجود دارد. روث12 نیز در مطالعه‌ای که بین دو فرقه مسیحی «متدیست»13 و «باپتیست»14 در ایالت کالیفرنیای جنوبی انجام داده، نشان می‌دهد که معنویت، عامل مهمی در خرسندی زناشویی است. دانیل لیچتر و جولی کارمالت15 (2009م)، در پژوهشی به بررسی مذهب و کیفیت زناشویی در زوجین کم درآمد پرداخته‌اند. نتایج تحقیق آنها نشان می‌دهد که بیشتر زوجین مذهبیِ کم درآمد، نمره‌های بالایی از کیفیت زناشویی گرفته‌اند. در پژوهشی دیگر، ادنا برون16 و دیگران (2008م)، به بررسی مذهب و کیفیت زناشویی در زوجین سیاه‌پوست و سفیدپوست امریکایی پرداخته‌اند، نتایج بررسی آنها نشان می‌دهد که احتمال کمتری وجود دارد که زوجین مذهبی طلاق بگیرند. لامبرت ودولاهیت17 (2006م) در پژوهشی به بررسی این موضوع پرداخته‌اند که مذهب چگونه می‌تواند به پیشگیری، حل و مغلوب ساختن تعارض زناشویی کمک کند. آنها 57 زوج از سه مذهب (یهود، مسیحیت و اسلام) در دو ایالت کالیفرنیای شمالی و نیو انگلند انتخاب نموده‌اند. نتایج بررسی آنها نشان می‌دهد که مذهب می‌تواند در سه جهت به فرایند حل تعارض کمک کند: 1 حل تعارض، 2 پیشگیری از وقوع مشکل، 3 آشتی در روابط

با مرور مطالعات مختلف در این زمینه، می‌توان نتیجه گرفت که اثرگذاری دین بر ارتباطات زوجین، به ماهیت و حقیقت دین بر می‌گردد، زیرا دین یک نیروی روان‌شناختی است که می‌تواند روی نتایج زندگی انسانی تأثیر گذارد. دین یک سیستم اعتقادی سازمان یافته است که شامل ارزش‌های اخلاقی و معنوی، آیین‌ها، عبادت‌های دسته‌جمعی، اعتقاد به خداوند و یا یک نیروی بالاتر، کتاب‌ها و آموزه‌های آسمانی است. مذهب، دستورات و استانداردهایی برای زندگی خانوادگی فراهم می‌کند. همچنین با ایجاد وابستگی گروهی در زمان‌های بحرانی، اجتماع ایمانی را به خوبی حمایت نموده، با برپایی مناسک و مراسم معنادار، به تقویت ارتباطات میان اشخاص و خانواده‌ها کمک می‌کند،18 از این رو به یکپارچگی و انسجام اعضای خانواده پرداخته، روابط میان فردی آنها را اصلاح می‌کند

بنابراین، با توجه به حمایت مطالعات مختلف از اثربخشی دین بر رضایت زناشویی و کیفیت ارتباطات همسران، به نظر می‌رسد که رابطه بین مذهب و الگوهای ارتباطی زوجین، چگونگی اثربخشی دین را بر کیفیت ارتباطات بین زوجین بیشتر توضیح دهد، زیرا زوجین از طریق الگوهای ارتباطی معین با همدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و رضایت زناشویی و کیفیت زندگی آنها براساس پژوهش‌های مختلف بستگی به الگوهای ارتباطی آنها دارد.19 بنابراین، پژوهش حاضر بر آن است که رابطه بین پایبندی مذهبی (اسلام) را با الگوهای ارتباطی زوجین بررسی کند. این پژوهش با یک پرسش اصلی رو به روست و آن اینکه آیا بین پایبندی مذهبی و الگوهای ارتباطی زوجین رابطه‌ای وجود دارد؟ بنابراین در این پژوهش، فرضیه‌های زیر بررسی می‌شود

پایبندی مذهبی رابطه مثبت معناداری با الگوی ارتباطی سازنده متقابل دارد

الگوهای ارتباطی زوجین پایبند به مذهب، با الگوهای ارتباطی زوجین ناپایبند به مذهب، متفاوت است

پایبندی مذهبی می‌تواند پیش‌بینی کننده الگوی ارتباطی سازنده متقابل، و ناپایبندی مذهبی می‌تواند پیش‌بینی کننده الگوهای ارتباطی معیوب (غیر سازنده) باشد

 

روش

این تحقیق از نوع پژوهش‌های توصیفی ـ همبستگی است

جامعه، نمونه و روش نمونه‌گیری

 

کلمات کلیدی :