ای آر پایانامه

 

  مقاله تاریخچه تکنولوژی آموزشی pdf دارای 43 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تاریخچه تکنولوژی آموزشی pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تاریخچه تکنولوژی آموزشی pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله تاریخچه تکنولوژی آموزشی pdf :

تاریخچه تکنولوژی آموزشی

استفاده از وسایل سمعی و بصری در آموزش به سال های 1900 باز می گردد . در اوایل قرن حاضر دست اندرکاران آموزش به اهمیت به کارگیری وسایل سمعی و بصری در آموزش پی بردند و در ابتدا فقط وسایل بصری به کار گرفته شد . اولین وسایل بصری به کاربرده شده در مدارس امریکا را می توان اسلاید و فیلم های آموزشی نام برد .

با شروع جنگ جهانی دوم کانون فعالیت ها در زمینه وسایل سمعی و بصری از محافل تعلیم و تربیت به ارتش امریکا منتقل شد و در دوران جنگ بسیاری از وسایل مانند پرژکتور و اورهد برای اولین بار ساخته شد و در کنار وسایل دیگری مانند پرژکتوراسلاید ، لابراتوار های زبان ، شبیه سازی های آموزش خلبانی در آموزش نظامیان به کار گرفته شد .

در این دوره تکنولوژی آموزشی بعد سخت ابزاری پیدا کرد و تا اواسط دهه 1940 نیز به طول انجامید .
سه رخداد مهم در بین سال های 1950 تا 1960 اتفاق افتاد که باعث تحول عظیمی در رشته تکنولوژی آموزشی شد :
1- ارائه الگوها و نظریات جدید ازسوی صاحبنظران علوم ارتباطات
2- پیدایش نگرش سیستمی در زمینه تعلیم و تربیت;;; تکنولوژی آموزشی بعد نرم افزاری

3- تکامل تئوری های روانشناسی شناختی و رفتاری در زمینه یادگیری ;;.تکنولوژی آموزشی بعد سوم ( حل مسئله )

به دنبال ارائه تعریف دوم تکنولوژی آموزشی و قبول آن در محافل آموزشی ، یک سلسله فعالیت و عنوان در حیطه تعلیم و تربیت پیدا شد ک از جنبه دوم تعریف تکنولوژی آموزشی از بخش های محتوایی جدید این رشته تحول یافته به حساب می آید .
از جمله این مباحث و عناوین :

بحث هدف های آموزشی و تقسیم یندی آن است . از مهم ترین طبقه بندی های ارائه شده :

1- الف ) طبقه بندی هدف های بلوم و همکارانش است که در سال 1956 ارائه شد . ارائه طبقه بندی بلوم به دنبال تاکیدات مکرر نگرش سیستمی بر تعیین نوع عملکردی است که در انتهای آموزش از فراگیر انتظار داریم .

ب) همچنین در دهه 1960 گایند ، طبقه بندی هدف های آموزشی خود را ارائه کرد . در این طبقه بندی تمام فعالیت های بشری به پنج گروه تقسیم شده بود که از دیدگاه های جدید روانشناسی یادگیری نشات گرفته بود .
گایند جزء اولین کسانی بود که با الهام از تحولات جدید روانشناسی یادگیری نظریات بسیار سودمند و مفیدی در زمینه طبقه بندی هدف های آموزشی و طراح آموزشی ارائه کرد .
2- مبحث ارزشیابی ، در تعرییف دوم تکنولوژی آموزشی ، ارزشیابی چه در حین تولید برنامه های آموزشی ، و چه در پایان و خاتمه آن همچون عضو و عنصر بسیار تعیین کننده مطراح شد .مطرح شدن ارزشیابی با این اهمیت و با نقش خاصی که برای آن در تکوین و بازنگری برنامه ها پیش بینی شده بود ، دقیقا منعکس کننده تاثیر نگرش سیستمی در تهیه برنامه های آموزشی است . از این دیدگاه ، هر فعالیت آموزشی یک سیستم تلقی می شود که عامل تعیین کننده و تصحیح کننده مسیر ، کیفیت ، کمیت آن ، ارزشیابی است . این نگرش و تفکر بود که به تکنولوژی آموزشی بعد محتوایی بخشید و صاحبنظران و کارشناسان امر را بیشتر به بخش نرم افزاری و محتوایی برنامه ها کشاند .
در تعریف دوم از تکنولوژی آموزشی کاربرد جدیدی برای این علم تعیین شد که ناشی از به کارگیری این علم در محیط های خاص آموزشی بود . برای مثال برای بهبود وضعیت تولید و ارائه خدمات ، در مراکز آموزشی وابسته به مراکز صنعتی و تولیدی و خدمات ، بررسی ها و مطالعاتی شروع شد و در بعضی از موارد تشخیص متخصصان این بود که باید در زمینه های خاص ، دوره های آموزشی کوتاه مدت و میان مدت برای گروه های خاص از کارکنان ارائه شود و پس از ارزشیابی از دوره های آموزشی موجود و تشخیص مسائل و مشکلات این دوره ها و رفع آن ها ، دستگاه های جدید لازم بود تا کارکنان مراکز برای بالابردن سطح کارایی واحد های خود اقدام به ارزشیابی عملکرد واحد ها می کردند و بدیهی است در تمام این موارد مناسبترین افراد برای انجام ارزشیابی ، طراحی ، ارائه دوره های آموزی و تشخیص نواقص و معایب فراگرد کارها و سایر موارد افرادی هستند که آن ها را تکنولوژیست آموزشی می نامند .
با طرح طبقه بندی که گانید و بلوم در مورد هدف های آموزشی ارائه کردند ، زمینه برای تکنولوژی آموزشی از جنبه سوم (حل مساله ) را بوجود آوردند .
در اوایل دهه 1960 بود که دیدگاه روانشنای رفتارگرا بر تعلیم و تربیت حاکم بود تا این که در تحقیقات روانشناسی یادگیری سوالاتی مطراح شد که نظریه های رفتاری قادر به پاسخ گویی آن ها نبودند . (مثلا این که چرا فراگیر به طور یکسان به همه محرک ها پاسخ نمی دهد و در بین آن ها دست به انتخاب نمی زند و مبنا و ملاک چنین انتخابی چیست و این انتخاب کجا رخ می دهد و چه چیز و چه عواملی بر این
نتخاب ها حاکم است ؟)
طرح سوالات فوق محققان را به شناسیایی طبیعت سیستم یادگیری و اوضاع حاکم بر یادگیری تشویق و ترغیب کرد . بدین ترتیب دیدگاه جدیدی در روانشناسی تربیتی پایه گذار شد که آن را امروزه روانشناسی شناختیم می نامیم . در این دیدگاه (که در حال حاضر محور اصلی تفکر در روانشناسی و تعلیم و تربیت است ) تاکید بر شناسایی انواع فعالیت های ذهنی مانند تصور ، تفکر ، نحوه نگهداری اطلاعات ، حافظه و قابلیت انسان در ایجاد تغییر و تحول در اطلاعات و حل مساله است .

نتیجه گیری :
فرد تکنولوژیست با ذخیره ای از دانش و مهارت و تجارب خاص در زمینه تمامی مسائل آموزشی از تشخیص نیاز تا ارزشیابی به محیط های مختلف پا می گذارد و مشکلات و مسائل این محیط ها را از دیدگاه تکنولوژی آموزشی بررسی می کند و برای رفع آن راه حل هایی ارائه می دهد و پس از تصویب و تایید یکی از راح حل ها توسط افراد تصمیم گیر ، خود آن راه حل را به مرحله اجرا می گذارد و پس از اجرا ، نتایج حاصله را ارزشیابی می کند ، در پایان گزارشی مشمتل بر تمام جزییات کارهای انجام شده تهیه می کند و در اختیار افراد مسول قرار می دهد .
این کاربرد به نحوی در حل مسائل آموزشی مراکز صنعتی و خدماتی موثر بوده که رشته تکنولوژی آموزشی را (البته با خصوصیاتی که بحث آن گذشت ) یکی از پر جاذبه ترین رشته های دانشکده ها ی علوم تربیتیت کرده است و فارغ التحصیلان این دانشکده اغلب بلافاصله پس از پایان تحصیل به استخدام موسسات معتبر در می آیند .

تعاریف تکنولوژی آموزشی

برای شناخت دقیق تعریف و قلمرو تکنولوژی آموزشی ریشه یابی معنا و مفهوم کلمه «تکنولوژی» ضروری می نماید.
این واژه از کلمه «تکنولوژیا» گرفته شده است. معنای آن در یونان باستان انجام دادن یک هنر یا حرفه بوده است. بخش اول این کلمه (techne) تلفیقی از معنای یک هنر و یک تکنیک مشتمل بر دانش مربوط به اصول و توانایی دستیابی به نتایج مورد نظر است. به عبارت دیگر تکنیک به معنای مهارتهای عملی شامل دانستن و انجام دادن است. کلمه (Logos) نیز به معنای استدلال، تبیین، اصل و ارائه دلیل است. بنابراین تکنولوژی به معنای به کارگیری مستدل یا منطقی دانش خواهد بود (فردانش، 1378). به عبارتی به تبدیل دانش از مرحله پدیده ها یا تبدیل کشف روابط جدید میان پدیده ها، تکنولوژی گفته می شود که در آن از نتایج و یافته های علمی استفاده می شود.
لغتنامه لاتین وبستر نیز در تعریف واژه تکنولوژی این توضیح را می دهد:
«کاربرد دانش برای مقاصد علمی»
از واژه «آموزش»، تعاریف متعددی به عمل آمده است که به برخی از آنها اشاره می گردد:
آموزش، از نظر لغوی به معنی انتقال دانش است. از نظر «دوبوا» آموزش، به معنی مرتب کردن و منظم ساختن دقیق محیط فراگیر به منظور دستیالی به نتایج مورد نظر در وضعیت های مشخص می باشد. آلن گانیه آموزش را روند حل مسائل می نامید که هدف از آن تسهیل یادگیری فراگیران است و معلم مسؤل آموز تلقی می گردد. وی اصطلاح تدابیر آموزشی را در این زمینه بکار می برد که منظور از آن تصمیمات واعمالی است که معلم به منظور تسهیل یادگیری شاگرد از مواد آموزشی اتخاذ می کند. هدف از آموزش دستیابی هر چه بیشتر فراگیر به اهداف آموزشی است و آموزش موفق، آموزشی است که مبتنی بر خط زنجیره ای «طراحی، اجرا و ارزشیابی» می باشد.
دکتر فردانش نیز آموزش را چنین تعریف کرده است؛ «مجموعه تصمیمات و اقداماتی که یکی پس از دیگری اتخاذ می شود یا انجام می گیرد و هدف آن دستیای هر چه بیشتر فراگیر به اهداف آموزشی است» (همان ص 14).

اکنون به تعاریف « تکنولوژی آموزشی» می پردازیم.
در مورد تکنولوژی آموزشی نیز تعاریف گوناگونی ارائه شده است که هر کدام با توجه به سیر تکنوینی و نوع رویکردهای این رشته تدوین یافته اند.
در بدو پیدای و گسترش تکنولوژی آموزشی آن را عبارت از: یک سلسله از فعالیتهای نظام مند می دانستند که ماشین، مواد و تکنیک را برای رسیدن به اهداف آموزشی به یکدیگر نزدیک کند (شیخیان، 1353).

تعریفی که کمیته ویژه تکنولوژی در آکادمی ملی مهندسی آمریکا از تکنولوژی آموزشی می کند، عبارت است از؛ «مجموعه ای از معلومات ناشی از کاربرد علوم آموزی و یادگیری در دنیای واقعی کلاس درس، همراه با ابزار و روشهایی که کار بردن علوم ذکر شده را تسهیل می نماید (علی آبادی، 1379).

تعریف جیمز براون از تکنولوژی آموزشی که مورد پذیرش عده کثیری از صاحبنظران است، عبارت است از: « طراحی، اجرا و ارزشیابی نظام مند کل فرایند یاددهی – یادگیری بر اساس هدفهای مشخص و نتایج تحقیقات در زمینه های یادگیری انسانی و ارتباطات و همچنین به کار گرفتن مجموعه ای از منابع انسانی و غیرانسانی به منظور ایجاد آموزش مؤثرتر، عمیق تر و پایدار.» (احدیان،1379).
دکتر فردانش در کتاب «مبانی نظری تکنولوژی آموزشی » پس از بررسی و بیان مقدماتی ماهیت تکنولوژی آموزشی تعریف زیر را استنتاج نموده است.

« تکنولوژی آموزشی» عبارت است از : مجموعه روشها و دستورالعملهایی که با استفاده از یافته های علمی برای حل مسائل آموزشی اعم از طرح، اجرا و ارزشیابی در برنامه های آموزشی به کار گرفته می شد».

آخرین تعریف مورد توافق صاحبنظران تکنولوژی آموزشی از سوی انجمن تکنولوژی و ارتباطات آمریکا(AECT) چنین بیان شده است:
« تکنولوژی آموزشی عبارت است از نظریه و عمل طراحی، تولید، کاربرد، مدیریت و ارزشیابی فرایندها و منابع یادگیری».(فردانش،1378).
یک تعریف جدید فناوری آموزشی انجمن ارتباطات و فناوری آموزشی(2004) تعریف جدیدی از فناوری آموزشی مطرح کرده است . بر اساس این تعریف :“ فناوری آموزشی ، مطالعه و عمل اخلاقی از طریق ایجاد ، کاربرد و مدیریت منابع و فرایندهای فناورانه ی مناسب به منظور تسهیل یادگیری و بهسازی عملکرد افراد است .(به نقل از آیس2006)
بنابراین با توجه به تعاریف ذکر شده، تکنولوژی آموزشی بر خلاف تصور متداول در جامعه ما، صرفا به معنی استفاده از وسایل و رسانه های آموزشی در فرایند آموزش – یادگیری نیست، بلکه همچنان که از تعاریف مختلف آن بر می آید معنای بس وسیع تری را شامل می شود. تکنولوژی آموزشی روش مبتنی و متکی بر رویکرد سیستمی و کاربرد نظریه عمومی سیستمها است. ذکر این نکته ضروری است که تکنولوژی آموزشی با بهره گیری از یافته های تمام علوم به حل مسائل آموزشی می پردازد. البته بدیهی است که از برخی علوم که سنخیت بیشتر و ارتباط نزدیک تری با مباحث این رشته دارند، بیشتر استفاده می نماید.
روان شناسی (به طور اعم) و روان شناسی تربیتی (به طور اخص) از جمله علومی هستند که تکنولوژی آموزشی بیشترین استفاده را از آنها می نماید.
تکنولوژی آموزشی مانند تکنولوژی در هر یک از شاخه های علمی دیگر شامل دو جزء نرم افزاری (محتوایی) و سخت افزاری است و هدف اصلی آن ایجاد یادگیری مؤثرتر و پایدارتر و تغییر در کیفیت یادگیری و افزایش بازدهی آموزش می باشد.
به هر یک از ابعاد زندگی که نگاه کنیم حضور تکنولوژی را می بینیم. انواع رسانه های دیداری و شنیداری، سخت افزارها و نرم افزارها با محتواهای آموزشی جای خود را در نظام آموزشی باز کرده و در کنار مربیان تربیتی قدم بر میدارند.فراگیرانی که در خانه و محیط های خارج از مدرسه با کامپیوتر و انواع چندرسانه ای ها سروکار دارند نمی توانند زمان طولانی تنها به صحبتهای معلم توجه کنند. تکنولوژی آموزشی در اینجا به کمک مربیان آمده که بتواند به طرق مختلف آنها را در آموزش یاری دهد.
برخی گرایشات مهم وجود دارند که چهره تعلیم و تربیت را ده تا بیست سال آینده تغییر خواهند داد که بعضی از آنها به حضور تکنولوژی در آموزش اشاره دارد و از آنها می توان ضرورت کاربرد تکنولوژی آموزشی را دریافت. از جمله این گرایشات مهم می توان موارد زیر را بیان کرد:
0 حرکت روزافزون به سمت آموزش فراگیر محوری
0 افزایش تداوم در استفاده از مواد یادگیری انفرادی
0 افزایش درک اهمیت توانمندی های کلی مرتبط به زندگی واقعی
0 اهمیت بیشتردادن به فرایندهای یادگیری نسبت به محتوای برنامه های درس استمرار فعالیت جهت تصریح و تبیین ماهیت بازده های یادگیری مورد نظر از قبیل تنظیم شاخص های شایستگی و تنظیم معیارهای عملکرد(مبتنی بر اهداف)
0 افزایش آگاهی نسبت به غیر طبیعی بودن روشهای ارزیابی سنتی مانند امتحان کتبی چند ساعته
0 گسترش آگاهی نسبت به محاسن در یادگیری از طریق کار کردن در گروه بدون حضور معلم
0 استمرار و گسترش سریع تکنولوژی اطلاعات و سیستم های رایانه ای
0 مشارکت بیشتر عوامل تعلیم و تربیت در طراحی و استفاده از تجهیزات و برنامه های رایانه ای
0 افزایش انتظارات از فراگیران با توجه به استفاده و دسترسی بیست و چهار ساعته به منابع یادگیری چندرسانه ای
0 افزایش انتظارات از فراگیران مبنی براستفاده وسیع معلمان و مربیان از ابزارهای حمایتی تکنولوژی آموزشی در بالا بردن اثربخشی دوره ها و برنامه های خودآموزی
0 گسترش سریع آشنایی فراگیران با رسانه های پیشرفتههمانطور که مشاهده می شود پنج مورد آخر مربوط به وجود تکنولوژی در آموزش است که البته خود گرایشات قبلی را هم تحت تاثیر قرار می دهد.(احدیان،1378)
تکنولوژی در هر دوره از زندگی بشر بسته به امکانات و توسعه خود آموزش را تحت تاثیر قرار می دهد. به بیان کلی تر گسترش و توسعه تکنولوژی همه ابعاد اقتصاد،فرهنگ،آموزش و; را پوشش می دهد. اما برخی جوامع می خواهند با توسعه تکنولوژی به همراه جوامع پیشرفته تر حرکت کنند، به همین دلیل فقط همین بعد وارد کردن ابزارها و تجهیزات را مورد توجه قرار می دهند و تاثیر ورود آنها بر زمینه های دیگر را نادیده می گیرند و تلاشی برای همسو کردن این ها نمی کنند. در واقع متخصص کارآمد تکنولوژی آموزشی برای همسو کردن دو متغییر تکنولوژی و آموزش(که حیطه وسیعی از زندگی را در بر دارد) پا به عرصه ی جهانی گذارده، تا بتواند پیش نیازها و بسترهای ورود هر نوع تکنولوژی جدیدی را در آموزش فراهم کند. تکنولوژی آموزشی خود نیز در این تغییر و تحولات گرایشات نوینی نسبت به قبل پیدا کرده است، که به طور مختصر به بعضی از آنها اشاره می شود:
– گسترش کامپیوترها در سطح مدارس و موسسات آموزشی
– دست یابی همگانی مدارس به منابع تلویزیونی
– افزایش جانبداری سیاستگذاران از بهره گیری تکنولوژی آموزشی
– افزایش تکنولوژی آموزشی در خانه و محیط اجتماعی
– توسعه شیوه های نوین در ارائه کاربرد تکنولوژی آموزشی
– لزوم سواد تکنولوژی آموزشی برای معلمان
– تکنولوژی آموزشی محل عمده برای حرکت به سمت اصلاحات آموزشی
تکنولوژی در هر دوره از زندگی بشر بسته به امکانات وتوسعه خود، آموزش را تحت تاثیر قرار داده و می دهد.
اگرتکنولوژی و آموزش را دو متغییر فرض کنیم با هم دارای همبستگی مثبت اند یعنی اگر تکنولوژی توسعه یافت این توسعه باید در آموزش هم دیده شود.
اما بعضی از جوامع نتوانسته اند که این دو مقوله را با هم هماهنگ کنند و به اشتباه این دو را از هم جدا می دانند. به عبارتی دیگر توسعه تکنولوژی را به مرزهای خود وارد کرده اند اما آموزش را که خود تکنولوژی
را هم در بر می گیرد را نادیده می گیرند. البته ضرورت کاربرد تکنولوژی اموزشی با عدم استفاده برخی جوامع از آن نفی نمی شود و همچنان بنا به بسیاری از گرایشات و دلایل که به برخی از آنها در بالا اشاره شد ، کاربرد تکنولوژی آموزشی امری قطعی و ضروری در آینده خواهد بود.
وسایل، مواد و رسانه های آموزشی

همانگونه که قبلاً نیز یادآوری شده شامل دو جزءتکنولوژی آموزشی مانند تکنولوژی در هر یک از شاخه های علمی دیگر،است، اصلی است:
شامل روشها، دستورالعملها، الگوها،(محتوایی)؛1 جزء نرم افزاری راهبردها، طبقه بندیها و ;
2 جزء سخت افزاری؛شامل ابزار، وسایل، دستگاهها و رسانه های آموزشی.
در فصل پیشین در مورد دیدگاه نرم افزاری بحث شده است در این فصل بخش سخت افزاری تکنولوژی آموزشی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
یادآوری این مطلب نیز لازم است که رسانه های آموزشی به عوامل، وسایل یا ابزاری گفته می شود که کل محتوای آموزش را به فراگیران منتقل می کند ولی وسایل کمک آموزشی شامل آن دسته از اشیاء ابزار و وسایلی است که تنها در بخشی از آموزش از آنها استفاده می شود. و هر چقدر کاربرد این وسایل غنی تر باشد، امر یاددهی – یادگیری با سهولت بیشتری انجام می شود.
تحقیقات نشان می دهد که رسانه ها به صرف رسانه بودن تفاوتی با هم ندارند و یادگیری بیشتر تحت تأثیر موضوعی است که آموزش داده می شود نه وسیله. که از طریق آن آموزش ارائه می گردد. همچنانکه پیشتر بدان اشاره شد اگرچه نتایج پژوهش ها در مورد مقایسه رسانه ها حاکی از این است که تفاوت معنی دای بین آنها نیست، با این وجود باید به این نکته توجه داشت که هر موضوعی قابل ارائه با هر رسانه ای نیست. بدین معنی که در مواردی، نوع آموزش (موضوع) و یا ویژگیهای فراگیران، انتخاب نوع خاصی از رسانه را ایجاد می کند.
رسانه های جدید، در صورتی که برای اولین بار به فراگیران ارائه شود، تنها به علت بدیع، نو و ناآشنا بودن شاگرد با آن، علاقه او را جذب می کند، ولی این برانگیختگی در صورت عادت به یک رسانه شش تا هشت هفته است و بعد از این مدت، فراگیر نسبت به رسان جدید رفتار خاصی از خود بروز نمی دهد (فردانش،1372).
تقسیم بندی مواد و وسایل آموزشی
مواد و وسایل آموزشی را با توجه به معیارهای خاص به طبقه های مختلف تقسیم بندی نموده اند که عبارتند از:
الف) نرم افزار و سخت افزار
ب) چاپی و غیر چاپی
ج) برقی و غیر برقی
د) نورتاب و غیر نورتاب
قرار دادن مواد و وسایل آموزشی در دو دست نورتاب و غیر نورتاب یکی از بهترین و کاملترین تقسیم بندی هایی است که تا کنون به عمل آمده است.
در این تقسیم بندی مواد و وسایلی نظیر فیلم متحرک، اسلاید، فیلم استریپ، اورهد، طلق شفاف و پروژکتورهای مربوط به آنها در دسته نورتاب و رسانه هایی مانند تابلوهای آموزشی، اشیاء سه بعدی، چارت، پوستر، تصاویر و نمودار در دسته غیر نورتاب قرار می گیرند.

رسانه های آموزشی غیر نورتاب:
1 تابلوهای آموزشی
الف) تابلوهای گچی؛ این تابلوها از متداول ترین و ارزان ترین انواع تابلوها در آموزش هستند که به کارگیری آنها بسیار ساده و آسان است. در استفاده از این تابلوها از روشهایی سود جسته می شود از جمله: روش الگو، روش قالب، روش شبکه یا جدول و روش پنهانی.
1 روش الگو؛ این روش برای ترسیم نقشه ها و تصاویری که مرتباً توسط معلم مورد استفاده قرار می گیرند به کار گرفته می شود. استفاده از این روش متضمن صرفه جویی در وقت و انرژی معلمان است. مثلاً معلم جغرافیا نقشه کشورهای مورد نیاز را بر روی کاغذ نازکی ترسیم نموده و حدود مشخص شده را با سنجاق و یا میخ های خیلی نازک سوراخ می نماید و آنها را بر روی تخته می چسباند و با تخته پاک کن آغشته به ذرات گچ ضربات ملایمی به آن وارد می کند و پس از برداشتن الگو از روی تابلو، با اتصال نقطه ها طرح مورد نظر را به دست می آورد.
2 روش قالب؛ استفاده از این روش ترسیم اشکال ظریف و دقیق هندسی را در زمان کوتاهی برای معلمان میسر می سازد. کاربرد این روش مستلزم تهیه قالب اشکال مورد نظر بر روی مقوا، تخته های سه لائی یا فیبر و حتی آلومینیوم می باشد.
3 روش شبکه یا جدول؛ این روش مختص بزرگ کردن تصاویر کوچک بر روی تابلوهای گچی است.
4 روش پنهانی؛ این روش، هم برای معرفی پروژه های دسته جمعی شاگردان و هم برای کار تدریس توسط معلمان مورد استفاده قرار می گیرد، استفاده از این روش به میزان قابل توجهی، میزان یادگیری را افزایش می دهد.
ب) تابلوهای پارچه ای ؛ یکی از انواع تابلوهایی است که بر اساس اصل چسبندگی دو سطح پرزدار تهیه و مورد استفاده قرار می گیرند. در کاربرد این تابلوها می توان دو حس دیداری و شنیداری شاگردان را بکار گرفته و هر گونه مطلبی را به صورت عینی ارائه دهید. جابجا کردن نوشته ها و تصاویر بر روی تابلو امکان نوعی حرکت و تغییر را به معلم می دهد. متغیر سرعت یکی از مزایای استفاده از این گونه تابلوهاست و امکان مشارکت شاگردان و همکاری آنان در تدریس نیز فراهم می گردد.
تنها محدودیت این تابلو این است که کاربرد اینگونه تابلوها مستلزم داشتن قدری مهارت است که کسب آن کار دشواری نیست. برای زمینه اینگونه تابلوها، رنگهای تیره دارای محاسن زیادی هستند. به کارگیری چنین روشهایی موجب می شود که فراگیران قبل از اخذ تصمیم درباره موضوع مربوطه، فکر کرده و به عبارت دیگر آنرا مرور نمایند. اظهار نظر دیگر شاگردان نیز موجب بحث و مرور دوباره می گردد. استفاده از این تابلوها که تابلوهای ماهوتی یکی از آنهاست بستگی به قدرت تخیل، ابتکار و خلاقیت معلمان دارد.
ج) تابلوهای مغناطیسی؛ این تابلوها بر اساس اصل جذب فلزات به طرف آهن ربا، تهیه و مورد استفاده قرار می گیرند. از محدودیت های عمده کاربرد این تابلوها، سنگینی آنهاست. به علاوه دشواری تهیه مجدد و گم شدن آهن ربایی است که برای نگهداری تصاویر بر روی تابلو از آنها استفاده می شود. در استفاده از تابلوهای مغناطیسی اشیاء سه بعدی کوچک را نیز می توان به کار برد.
د) تابلوهای الکتریکی؛ در ساختمان اینگونه تابلوها می توان از چوب، یا مواد مشابه دیگر استفاده کرده و به کمک مقداری سیم یک لامپ کوچک چراغ قوه و یا زنگ اخبار تابلوی ارزشمندی را تهیه کرد. این تابلوها در مستقل بار آوردن فراگیر موثر است. زیرا که دانش آموز یا فراگیر می تواند کار خودش را به خاطر بازخورد سریعی که وسیله روشن شدن لامپ، دریافت می کند، ارزشیابی کند. به عبارتی شاگردان نیاز کمتری به کمک معلمان دارند و خود می توانند صحت و سقم پاسخها را حدس بزنند.
2 اشیاء واقعی (مواد آموزشی سه بعدی)
کاربرد اشیاء واقعی در کلاس درس متضمن منافع زیادی است که حداقل آن را می توان آشنا شدن و آگاه شدن شاگردان با آنها و محیط زیست دور و برشان نام برد. انواع مختلف اشیاء واقعی را می توان تحت سه عنوان اشیاء تغییر نیافته، اشیاءتغییر یافته و نمونه ها به شرح ذیل طبقه بندی نمود:
الف) اشیاء واقعی تغییر نیافته ؛اشیاء سه بعدی تغییر نیافته، آن دسته از اشیاء هستند که هیچ گونه تغییری جز اینکه آنها را از محیط واقعیشان جدا کرده اند، در آنها داده نشده است. به عبارت دیگر آنها دقیقاً خودشان هستند به استثنای اینکه آنها را از محیط اصلی و واقعیشان جدا کرده و به اماکن آموزشی آورده اند و دست نخورده بوده و اندازه واقعی خود را دارا هستند. یک موتور اتومبیل، گیاهان و غیره نمونه هایی از اشیاء واقعی تغییر نیافته به شمار می روند.
ب) اشیاء سه بعدی تغییر یافته ؛اشیاء سه بعدی تغییر یافته را از ابتدا به دو نوع حقیقی و تقلید واقعیت تقسیم می کنند. نوع اول یعنی اشیاء تغییر یافته حقیقی، آن دسته از اشیاء سه بعدی هستند که علاوه بر جدا کردن آنها از محیط واقعیشان در آنها تغییراتی نیز داده اند. مثل جمجم انسان یا یک اسکلت کامل انسان.
اما اشیاء سه بعدی تغییر یافته تقلید واقعیت آن دسته از اشیاء سه بعدی آموزشی هستند که حقیقی نبوده، بلکه بر اساس واقعیت و تقلید از آن ساخته شده اند.
در دست داشتن اشیاء واقعی، برای مشاهده، لمس کردن، نمایش دادن و; وسیله خوبی برای ترغیب و تشویق شاگردان به بهره گیری از اینگونه منابع آموزشی است.
اشیاء واقعی تغییر یافته تقلید واقعیت عبارتند از: 1 مدل 2 ماکت 3 دایوراما 4 میز شنی 5 برشها 6 مولاژها.
1 مدلها؛ مدلها، اشیاء واقعی تغییر یافته و سه بعدی و تولید مجدد اقلام ظریف و گران قیمت هستند که می توانند به قیمت قابل قبول و ایمنی لازم برای استفاده ساخته شوند. مدلها را تولید مجدد اشیاء واقعی و حقیقی می دانند. مدلها را می توان اندازه واقعیت، بزرگتر از واقعیت یا کوچکتر از واقعیت تهیه نمود.ولی در هر حال بایستی در نظر داشت که خصوصیات و ویژگیهای عمومی و کلی اشیاء واقعی مورد نظر باید در آنها وجود داشته باشد. مانند مدل چشم انسان.
2 ماکتها؛ ماکتها به طور گسترده ای در آموزشهای صنعتی به کار گرفته می شوند. ماکتها قسمت ساده شده واقعیت و جایگزین اشیاء واقعی هستند که برای روشن کردن قسمتهای لازم و یا طرز کار چیزی با حذف جزئیات غیر لازم ساخته می شوند و نسبتها کاملاً رعایت می شود. در ساختن ماکتها بایستی آنرا شبیه شیء واقعی مربوطه و حتی الامکان همرنگ طبیعت آن تهیه کرد. باید آنرا طوری ساخت که یادگیری را تسهیل کند نه دشوار. در تهیه ماکتها، دنبال کردن مراحل پیاپی ساخت، کارها را آسانتر می کند.
3 دایوراما؛ صحنه های سه بعدی هستند که اغلب به صورت مینیاتوری بوده و در آنها اشیاء و مجسمه ها در حالت و محل عادی خود ظاهر می شوند. اشیاء دایوراما به ندرت در اندازه طبیعی ساخته می شوند.
4 میز شنی؛ عبارتند از: یک منظر سه بعدی در مقیاس صحیح که روی یک زمینه مسطح که شن مرطوب ریخته شده (برای شکل دادن) و فراگیران با استفاده از شن مرطوب و ماکتهای مختلف به دوباره سازی صحنه ها در مقیاس صحیح می پردازند. مانند مناطق جنگلی.
5 برشها؛ آن دسته از اشیاء سه بعدی تغییر یافته هستند که برای نمایش قسمتهای پنهانی و و دور از دید اشیاء و پدیده ها به کار می روند. برشها در علوم تجربی و طبیعی کاربرد فراوان دارند.
6 مولاژها؛ مولاژها نیز آن دسته از مواد سه بعدی تغییر یافته از نوع تقلید واقعیت است که ترکیب مناسب و مطلوبی از سه نوع قبلی یعنی مدل، ماکت و برش را تشکیل می دهند.
ج) نمونه ها؛ نمونه ها ممکن است اشیاء سه بعدی تغییر نیافته و یا تغییر یافته باشند و قسمت و جنبه ای از شیء هستند که دارای مشخصات مشابه و مشترک طبقه و یا گروه خاصی است.
3 تصاویر آموزشی
تصویر یک وسیله دیداری از افراد، اشیاء و اماکن است. گاهی اوقات مطالعه، بررسی و مشاهده بسیاری از پدیده ها و امور و وقایع برای فراگیران جز از طریق استفاده از تصاویر میسر نیست. زیرا تصاویر امکان شکستن بعد زمان و مکان را برای آنان فراهم می سازند. تصاویر ثابت را به انواع گوناگون از قبیل 1 تصاویر کاغذی غیر نورتاب نظیر عکسها و نقاشی ها، 2 اسلایدها 3 فیلم استریپ ها و طلق های شفاف تقسیم بندی می کنند. برای درک و خواندن تصاویر باید سواد تصویری یا دیداری داشته باشیم. سواد تصویری عبارت است از: قدرت درک معانی و مفاهیم تصویری.
تصاویری که بر روی کاغذ نقش بسته اند یا با دست کشیده می شوند دارای مزایا و امتیازات زیر هستند:
الف) ارزان هستند و کاربرد متنوعی دارند.
ب) می توان درسهای گذشته را در مدتی بسیار کوتاه مرور کرد.
ج) قدرت تخیل را تقویت می کنند.
د) اشتباهات و سوء تغییرات را اصلاح می نماید.
و) به مطالعه جزئیات کمک می نماید و می توان تصاویر را مقایسه نمود و بعد زمانی و مکانی را شکست.
4 چارتها
چارتها آن دسته از رسانه های ترسیمی دیداری هستند که به منظور ارائه دیداری ایده ها و مفاهیمی که تفهیم آنها از طریق ارائه کتبی یا شفاهی مشکل است، تهیه می شوند. مشخص اصلی چارت دادن اطلاعات است.

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله آموزش و پرورش pdf دارای 30 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله آموزش و پرورش pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله آموزش و پرورش pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله آموزش و پرورش pdf :

مقدمه:
سال هاست که مدیران سعی کرده اند تغییرات و اصلاحاتی در آموزش و پرورش به وجود آورند تا در نهایت روشها و روندهای موثر برای نیل به اهداف آموزشی را بر گزینند ؛ اما هنوز، موفقیت چشمگیری در این زمینه به دست نیاورده اند . از این رو، باید ضمن برداشتن قدمهای استوارتر و برنامه ریزیهای دقیق ، سریع ، امیدوار کننده و منسجم از فعالیتهای پیشین به مثابه تجربیات آموزشی بهره برد.

اصولا تغییر و تحول در سازمنها و موسسه ها ، اعم از دولتی یا خصوصی به دست اعضای آنها شکل می گیرد . به زبان ساده، رابطه مطلوب مدیر با افراد و گروهها و ارتباط متقابل آنها با یکدیگر به منور نیل به اهداف سازمانی منجر به تغییر می شود. از این رو، در هر تغییر ، به ویژه تغییرات آموزشی ، به چهار سطح دانش ، گرایش ، رفتار و انجام تغییر یابد ، توجه داشت . با توجه به آنچه گذشت ، مطالب زیر در زمینه تغییرات آموزشی قابل بحث است:
به نظر می رسد که در گذشته ، تمرکز تغییر آموزشی بیشتر بر ابزار بوده است تا افراد . به بیانی دیگر ، کوششهایی پیگیر در زمنیه ی تهیه ابزار ، طرح آماده سازی و ارائه روشها ، موضوع ها و شیوه های سازمان دادن یا اداره ی موسسه های آموزشی به عمل آمده است ، اما به امر آماده کردن افراد برای پذیرش مشتاقانه تغییر و انجام آن توجه چندانی نشده است . حال آنکه ، اصولا آموزش با انسانها سر و کار دارد تا زمانی که تغییری در آنان حاصل نشود و سطح دانش ، بینش و مهارت شغلی آنها بالا نرود و گرایش و رفتارشان در پذیرش تغییر و آمادگی برای عملی کردن آن متحول نشود، پیشنهاد و ارائه هر تغییری بدون نتیجه بوده یا به شکست من

جر خواهد شد.

هر تصمیمی که برای تغییر آموزش اتخاذ می شود، ممکن است متک

ی به فرضیه های سنتی باشد که از دیر باز در افراد درونی شده است و نمی توان از کنار آنها بی اعتنا گذشت . این فرضیه ها ممکن است ،مشوق افراد یا گروهها در ادامه راهشان شده یا سبب نومیدی آنان گردد. اگر به جای محدود کردن افکار به فرضیه ها و گمانهای بسته ، در جستجوی بنیاد های علمی صحیح و راه حلهای کارساز باشیم و از نظام آموزشی باز- که در آن از تبادل افکار و آرای صاحبنظران تعلیم و تربیت بهره برداری شود – پیروی کنیم به تغییرات آموزشی امیدوار کننده ای دست خواهیم یافت. گر چه الگوی سنتی گاه هدفهای کلی اجرایی ، برنامه ریزی و ارزشیابی د

ارد اما رفتار ها به گونه ای است که نمی توان همیشه از آن انتظار منطقی داشت و دیدگاههای آنها ممکن است در عمل به علت پیروی از احساسات افراطی ، متغیر باشد.
بررسی موارد زیر ممکن است روند تغییر را تسریع کند:
برخی از رفتارهای که در خود یا مردم مشاهده می کنیم ناشی از عوامل درونی است یعنی آنچه را که بیان می کنیم یا به شکل رفتار آشکار نشان می دهیم از درون ما سر چشمه می گیرد. تغییر این نوع رفتارها نه فقط باید با توجه به آگاهی و شناخت ابزار ها و روشها صورت گیرد بلکه باید با تغییر عقیده که سبب تصمیم گیری و عمل سازنده است و در واقع عامل داخلی است همراه باشد.
رفتار های که ناشی از عوامل بیرونی است نیز تحت تاثیر ادراک یا مفهوم یابی شخص و همچنین شرایط و امکانات ، هدفها و ارزشها یی که برای اجرا در ذهن او وجود

دارد قرار می گیرد. به عبارت ساده، تنها دانش، روش ، فن و سبک تدوین برای موفقیت آنان موثر است . واضح است که هر راهبرد هر دقم هم منطقی باشد ، اگر با اصول عقیدتی فرد هماهنگ نباشد ، رفتار مطلوب او تاثیری سوء خواهد داشت.
تغییر مبنای عقیدتی مردم درباره ی تغییر یا اصطلاح یا تصمیم گیریهای اموزشی با زور و اکراه نتیجه بخش نیست و نیاز به ایجاد شرایط مناسب و امکانات لازم در نظام آموزشی خواهد داشت. نظام آموزشی بسته ، به این دلیل که بیشتر با اشیاء سر و کار دارد ، هدفهایش ساده و ابتدایی است و کنترل رخدادها به دست مدیر و به طور متمرکز صورت می گیرد ، در جام

عه ی امروزی کارایی ندارد و با نظام آموزشی متحول سازگار نیست. بر عکس ، نظام آموزشی باز به علت سر و کار داشتن با مردم ، داشتن هدفهای باز و گسترده و علمی و پیش بینی نکردن نتیجه از قبل ، جوابگوی مسائل آموزش و پرورش در حال حاضر خواهد بود.
صاحبنظران آموزشی معتقدند که این رویه سبب ایجاد راهبردهای موثر می شود و لبه کند روند تغییرات را تیز می کند زیرا ، افراد از تغییر آگاه می شوند و نیاز به آن را احساس می کنند و برای آن آماده می شود. محیط آماده برای اصلاح و یا تغییر ، محیطی است که در آن روابط دوستانه حاکم باشد و افراد احساس کنند که شخصیت آنان محترم شمرده می شود ، به شرکت فعال و بازدهی بیشتر تشویق می شوند ، به عقیده ها ، ارزشها ، هدفهای کلی و جزیی و راه حلهای ممکن توجه می کنند و راههای مشاهده و تفکر را در روابط متقابل با دیگران جستجو و کشف می کنند ، مهارتهای اجرایی و نو آوری های نظام باز را برسی می کنند ، برای مسئل مورد نظر اهمیت و ارزش خاص قائل می شوند و مراحل تغییر را جدی می گیرند و به دور از هر نوع بی میلی و اکراه به انجام آن همت می گمارند .
چنانچه تغییرات با دودلی و تردید باشد ، بدون شک به ناکامی منتهی خواهد شد .
برنام تحصیلی مدارس ، گاه دانش آموزان را به حفظ کردن پاسخهای فرمول وار وادار
می کند. این کار ، انگیر دانش آموزان برای اندیشیدن دربار مسائل جدید را از میان می برد و حالت بی اعتنایی در او بوجود می آورد .
هنجارهای تحمیلی بدون پذیرش ، یا تعهد اجرایی مجریان ، سبب رنجش ، احساس بیهودگی و ناکامی آنان می شود. بی تردید ، برسی مسائل از نظر گاه های مدیران ، والدین ، شوراهای آموزشی ، نظریه پردازان ، فناوران (

تکنولوژیستهای ) آموزشی و قانون گذاران با دیدگاه معلم در کلاس تفاوت دارد . از همین رو است. در هر تغییر ، به ویژه تغییرات آموزشی به چهار سطح دانش ، گرایش ، رفتار و انجام تغییر باید توجه داشت . تغییر مبنای عقیدتی مردم دربار تغییر یا اصلاح یا تصمیم گیری های آموزشی با زور و اکراه نتیجه بخش نیست و نیاز با ایجاد شرایط مناسب و امکانات لازم در نظام آموزشی خواهد داشت .
نظام آموزشی باز به علت سر و کاردا

شتن با مردم ، داشتن هدفهای باز و گسترده و علمی و پیش بینی نکردن نتیجه از قبل ، جوابگوی مسائل آموزش و پرورش در حال حاضر خواهد بود .
تغییر به هیچ وجه نباید از بالا تحمیل شودطر بیندازند.
که هنگام برنامه ریزی باید بدان توجه داشت و کاربرد علمی برنامه ها را نیز ارزشیابی کرده
هنگام حذف موانع تغییر ، فراهم کردن شرایط و امکانات ، وسایل و منابع و تجهیزات و استفاده از فناوری تغییر ، فشارها و محدودیتهای محیطی ، تعریف و توجیه مسئله تغییر ، هدفها و راههای عملی نیل به آنها پیش می آید که این موانع ن

یز باید بر طرف شود تا بتوان ، در حین اجرا ، به نو آوری ها ، ابداعها و ابتکارهای تازه همت گماشت و با ایمان و عقید خوش بینانه مراحل تغییر یا اصلاح را طی کرد .
عقل راهبردی ؛ یعنی تهیه نقشه کاری موثر برای بلند مدت یا کوتاه مدت و قدرت برخورد با مسائلی که بتوان آنها را به آسانی حل کرد؛ مانند تجدید بنای ساختمان مدرسه ، کمک به همکاران در حل یک معضل شغلی و آموختن اینکه چگونه

در آینده خوشبخت شویم و یا چگونه از شکستی درس گرفته ف آنرا به موفقیت تبدیل کنیم.
درک موقعیت زمانی و مکانی ، ایجاد گزینه هایی که هیچ کس فکر نمی کند وجود دارد و توجه به ذوق مردم و مسائل انها نمونه هایی از عقل سلیم و عقل راهبردی است.
روح مشتاق و خود انگیزی که تغییر و احساس امکان تغییر را به دیگران القا می کند رابطه ای روشن گرانه و اجتماعی به وجود می آورد که با

 

فناوری تغییر ارتباط مستقیم دارد. تغییر به هیچ وجه نباید از بالا تحمیل شود زیرا این افراد هستند که باید تغییر را قبول کنند و در پاره ای موارد خود را برای آینده ای بهتر ، به خطر بیندازند . با توجه به مطالب بالا برای تغییر در مدرسه پیشنهاد های زیر ارائه می شود:
1- دانش آموزان باید تفکر مستقل و انتقادی را بیاموزند، مشتاقانه و با کاوش آرمانگرانه ای فکر خود را به کار اندازند و فعلانه به کشف نکات مهم تغییر بپردازید؛
2- دانش آموزان نسبت به خود ، به یکدیگر ، به مدرسه و به جامعه مسئولیت بیشتری را عهده دار شوند؛ و گرایشهای مثبت یادگیری و رفتار شخص خود را تقویت کنند؛
3- معلمان با هم تفاهم کاملی داشته باشند، کارهای یکدیگر را تایید کنند، استاندارد های معمولی را توسعه دهند و انتظار های دانش آموزان را برآورده سازند؛
4- معلمان در ایجاد محیطی مساعد برای پیشرفت برنامه تحصیلی مدرسه تلاش کنند؛
5- مدیران مدارس و مسئولان دوایر، بیشتر اوقاتشان را صرف پیشرفت علمی دانش آموزان کرده ، خود را گرفتار تشریفات اداری و کاغذ بازیهای بیش از حد نکنند؛
6- روسا و معاونان مدرسه جوی مثبت و مملو از همکاری ، خود انگیزی به وجود آورند و در حل مشکلات و تنشهای دانش آموزان و تقویت جو عاطفی مدرسه ، بسیار ساعی باشند.
این پیشنهادها برای اجرای تغییر آموزشی تاثیر مثبت خواهند داشت و طرفدارانی که با امید واری آن در دنبال می کنند به این امر مهم کمک خواهند کرد.
مدیرانی که با ذکر جمله ی ( کلاس شلوغ است) خلاقیت دانش آموزان را خاموش می کنند ، و اولیایی که به تهدید و به طرح دعوا و ادامه مرافعه می پردازند و نیز معلمانی که به جای تشویق دانش آموزان ، وسیله ی دلسردی و وازدگی آنان را از کلاس ، مدرسه و اجتماع فراهم می کنند از دشمنان تغییر و اصطلاحات آموزشی هستند .دست اندر کاران آموزشی که به هر نحوی کارهایی را به معلمان تحمیل می کنند، در واقع اولین مانع پیشرفت مدرسه را به وجود می آورند . حتی طراحان و برنامه ریزانی که معلمان را در تصمیم گیریها شرکت نمی دهند و نظرگاههای آنان را درباره مسئله تغییر جویا نمی شوند ، همه از موانع تغییر محسوب می شوند. با وجود سدهایی که در راه تغییر آموزشی وجود دارد آیا می توان دست روی دست گذاشت و دردنیایی که همه چیز به سرعت پیشرفت می کند
بی حرکت ماند؟ نظر شما درباره ی تغییر آموزشی چیست؟ چه کسانی در این مهم شرکت می کنند؟ چه اندازه به خود، همکاران و دانش آموزا

ن تان امیدوارید؟ تغییر به آسانی و سرعت صورت نمی پذیرد. شیوه های آموزشی زودگذر هستند اما مردم باقی می مانند. رفتار با مردم و توجیه روش و روحیه تغییر بیش از هر چیزی اهمیت دارد. علاوه بر آگاهی ، یافتن راه میان بر و توجه و تشریک مساعی همگانی لازمه تغییر و تحول آموزشی است . بیان فلسفه ی تغییر گفتگو با مردم، ایجاد محیطی سرشار از اعتماد برای گوش دادن و انتخاب بهترین گفته ها و عملکرد های به موقع ، یعنی زمانی که شرایط مساعد باشد، تغییر را از قوه به فعل در می آورد.

آموزش و پرورش از نظر کارآمدی و اثر بخشی

لازمه یک جامعه پوینده و روبه رو شد، تلاش برای ورود به عرصه های
« کاربردی » و اتخاذ سیاست های راهبردی و عملیاتی کردن برنامه هاست. امروز باید از لاک توصیفی بیرون آمد و با پوست اندازی و عبور از مراحل مقدماتی پا به مراحل جدی تر و رشد یافته تری گذاشت.

به عبارت دیگر باید از جایگاه « وعظ» و « خطابه » یا توصیف های شاعرانه وضعیت موجود پایین آمد و به مرحله ی « عمل شجاعانه » – البته با تعیین اولویت های اساسی – قدم نهاد.
توصیف وضعیت موجود ، بیان مشکلات و موانع ، تلاش برای تخریب دیگران یا تخفیف عملکرد آنان به منظور سرپوش گذاشتن بر نقاط ضعف خود و شناخت آسیب ها و دردها بدون ارائه راهکارهای معقول و منطقی چنان شمولیت و رسمیت ی

افته است که اغلب افراد و گروهها ی اجتماعی بقا و دوام خود را در چنین اعمال و حرکاتی می دانند . این رفتار دها به یک « عادت عمومی » و روال عادی تبدیل شده است به گونه ای که با شنیدن اولین جملات ، احساس دل زدگی و تکراری و غیر واقعی بودن در مخاطب ایجاد می شود.
به نظر می رسد ایجاد فضای جدید و هدایت فرایند اندیشه ها و تفکرات به این سمت و سو که « توصیف و بیان مسائل به تنهایی چاره ساز نیست و به منزله ی تشخیص پزشکی است که تشخیص او درمانی در پی ندارد » لازم می باشد . در این حالت پزشک فقط سعی می کند با بیان علائم و نشانه ها ی بیماری کار را خاتمه یافته تلقی نماید .
بنابراین از هدف اصلی ، که علاج بیماری است ، باز می ماند که نتیجه ملموس و مشهود استمرار این روند غیر معمول ، روی گردانی مراجع و بیمار از طبیب است.
یکی از راههای خروج از این بست و حالت « ایستا » و مقابله با فضای شاعرانه ، طرد و بی توجهی به سخنان آنان یکی از عوامل بازدارنده از کارهای بیهوده و هدایت به سمت اندیشیدن ، عمل کردن و در نهایت ، پیشرفت و سازندگی است.
در عصر ما تحولات عمیقی در کلیه ی شوون فرهنگی ، سیاسی و اقتصادی حاصل شده است. علوم و تکنولوژی ( فن آوری) در ارتباطات ، وضع تربیتی ، ایده آل های اجتماعی ، میزان ها و استاندارد های اخلاقی ، آداب دینی وضع طبقاتی و شغل و حرفه افراد تغییرات شگرفی به وجود آورده است.
تا به حال وظیفه عمده دست اندر کاران تعلیم و ت

ربیت ، صرفا « انتقال میراث فرهنگی » (1) بود . این کار از معلم به عنوان مترجم یا مفسر میراث فرهنگی ، غیر از کمک به فهم دانش آموزان و افزایش حس قدر دانی آنها در مقابل میراث فرهنگی انتظاری نداشت . « ارزش سنجی میراث فرهنگی » گام دیگری بود که باید برای حفظ میراث فرهنگی برداشته می شد.
این عمل بررسی و مطالعه میراث فرهنگی را با توجه به ضرورت وجود و وجه عقلانی آن لازم می شمرد به شرط آن که در معرض آزمایش قرار داده می شد. در این حالت دانش آموزان باید از چنان رشد فکریی برخوردار باشند که ارزش میراث فرهنگی را تعیین و آنچه مفید است ، حفظ نمایند و خود را دست بسته تسلیم گذشتگان نکنند.

روند رو به رشد و تکامل نحوه برخورد با میراث فرهنگی ادامه داشت تا در سایه علم و پیشرفت به این نتیجه رسیدند که تنها با انتقال و ارزش سنجی میراث فرهنگی ، توسط معلمان و دست اندر کاران تعلیم و تربیت ، وظیفه آنها پایان نمی پذیرد بلکه آنچه بیش از همه اهمیت دارد « توسعه و پیشرفت میراث فرهنگی » است.
بدون تردید افتخار و سربلندی نصیب ملتی خواهد بود که بر آثار گذشتگان خود بیفزاید و در رشته های مختلف ، افکار و نظرها و آداب تازه عملی و قابل حصولی به وجود آورد.
اگر امروزه اندیشمندان و نظریه پردازان ما صرفا به انتقال معلومات بپردازند و بدون و در نظر گرفتن شرایط و مقتضیات زمان هچنان از قدم گجذاشتن به عرصه های عمل و اجرا گریزان باشند، باید بدانند که حداقل یک قرن از دستاورد های بشری عقب ترند و در مراحل اولیه درجا می زنند.
« جان دیویی » نیز معتقد است (2):
مفهوم تعلیم و تربیت در گذشته انتقال معلومات و مهارت ها بود ، روی همین اصل ، روش عمده تدریس معلمان ، سخنرانی یا مطالعه کتب درس

ی بود .»
اگر تعلیم و تربیت را چنانچه جان دیویی معتقد است ، تجدید نظر در تجربیات گذشتگان و تشکیل مجدد آنها ، بدانیم یا آن را عبارت از رشد قوه قضاوت صحیح یا هدایت رشد فرد تلقی کنیم ، روش کار ما با آنچه در گذشته معمول بوده ، کاملا تفاوت خواهد کرد.
جان دیویی « روش حل مساله » را که همان روش علمی
(Sientific Method) می باشد، بهترین و اس

اسی ترین روش تربیتی می داند. او برای رسیدن به این مرحله اقداماتی از قبیل ، بیان مساله ، جمع آوری معلومات و مدارک، پیدا کردن راه حل های مناسب ، آزمایش راه حل ها ، انتخاب راه حل متناسب و در نهایت « استنجاج » را توصیه می کند.
به نظر می رسد اصول تربیتی این اندیشمند بزرگ تعلیم و تربیت ، باید در تمامی مجاری سیاست گذاری و اجرایی مسوولان و دست اندر کاران تعلیم و تربیت کشور نفوذ کند و نصب العین قرار گیرد. در غیر این صورت امید پیشرفت و داشتن جامعه ای بالنده و سربلند ، سرابی بیش نخواهد بود.
هیچ عقل سلیمی ، شناسایی نیازهای یک جامعه را اعم از مادی و معنوی و از آن مهم تر مقایسه های تطبیقی تحلیل و تشریح دقیق مسائل و حتی « خود گرایی محض » را در جای خودش نفی نمی کند ، در مکتب متعالی اسلامی و حکومت دینی نیز بر تفکر و اندیشه به عنوان یکی از شاخصه های اصلی مسلمان بودن عنایت ویژه ای شده است ، ولی هیچ گاه به تنهایی ارزشمند و مطلوب نبوده است ، ایده ها ، افکار ، اندیشه ها و نظریات ، زمانی ارزش واقعی پیدا می کنند که از ساخت اندیشه صرف به صحنه عمل و اثرگذاری قدم بگذارند و وجه « اصطلاح طلبی » و « کارآمدی» آنها در درون نظام موجود
، به منصفه ظهور و بروز برسد و با معیارهای مقبول ، توانایی آنها مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد؛ در غیر این صورت هیچ سود و حسنی بر آن مترتب نخواهد بود.
اگر بخواهیم این مطلب ما هم مصداق بارز « ناکارآمدی » جلوه نکند و سخن عاشقانه لقب نگیرد، تبیین کار آمدی و اثر بخشی ، ما را بیشتر و بهتر به مقصور رهنمون خواهد شد.
مسلما « پیش نیاز » کارآمدی و تاثیرگذار بو

دن برنامه ها « اعتقاد راسخ »
به اهمیت برنامه ریزی ، ارائه طرح و برنامه های دقیق و منظم ، سازمان دادن کارهاست ، که تنها با داشتن نیروهای فعال ، موثر و مسلط به امور برنامه ریزی و معتقد به اهداف مشخص میسر خواهد بود ، افرادی که با اهتمام ویژه کارها را تا حصول نتیجه پی گیری کنند و حتی از جزئی ترین مسائل و موضوعات اغماض ننماید.

 

یکی از دانشمندان روانشناسی « اثر بخشی » را در جمله زیر به شکل زیبا و کاملی خلاصه کرده است (3) :
سازمان موثر + برنامه های موثر + افراد موثر = اثر بخشی
بی مناسبت نیست اگر اثر بخشی را به خیمه ای تشبیه کنیم که در این صورت « ستون » و عمود آن ، چیزی جز افراد موثر نخواهد بود. افراد موثر برنامه های خ

وب و کارآمدی ارائه می کنند و در اجرا و نظارت بر آنها با جدیت وارد می شوند و نیز با همان پشتکار و خلاقیت می توانند سازمان موثری بوجود بیاورند لذا در این صورت است که آموزش ، نگهداری و به روزکردن نیروها و ارزش و احترامی که لازمه استمرار این حرکت است ، اهمیت و جایگاه فوق العاده ای پیدا می کند .
فرد موثر نمی گوید چقدر آدم خوبی هستم ، بلکه او با « عمل » خویش خوب و موثر بودنش را ثابت می کند ، فرد موثر با تاریکی دشنام نمی دهد ، بلکه با روشن کردن شمعی ، تاریکی ها را از بین می برد . او مانند رودخانه ای است که همیشه روان است ، چون گفته اند رودخانه را هل ندهید او خود جاری است او مثل کوه استوار است ، چون گفته اند کوه را دربند نکشید . پس او ، هم همیشه در جریان است و هم ثابت قدم و استوار . لازمه تحقق این امر عمل به این جمله حکیمانه است که : « برای پیشرفت و ترقی لازم نیست نابغه باشید ، فقط کافی است یک قدم به جلو بگذارید » . نکته دیگر در اثر بخشی ، برنامه های موثر است . یک برنامه مطلوب باید این ویژگی هارا داشته باشد:
1- عملی و قابل اجرا بودن .
2- به صرفه و اقتصادی بودن.
3- آسان بودن و سهل الاجرا بودن.

4- جامع و مانع و کامل بودن.
5- عمومیت و شمولیت داشتن.
6- بومی و محلی بودن.
حاصل و « برایند » این دو موضوع یعنی داشتن نیروهای مجرب و کار آمد که بتوانند برنامه ها و طرح های موثر و مفیدی ارئه نمایند ، « سازمان موثری »
در یک تقسیم بندی کلی ولی مشخص ، کلیه مطالب ، سخنرانی ها ، مقالات ، اندیشه ها و نظرات ارائه شده در جامعه را می توان به دوبخش « توصیفی »
و « تجویزی » ( کاربردی یا عملیاتی ) تفکیک کرد که مقصود اصلی ما هدایت به سمت ارائه موضوعات و مطالب تجویزی و راهبردی است.
امروزه در جامعه در بسیاری از موارد شاهد نهادینه شدن اثرات و روشهای « بارنومی» به جای اندیشه و عمل هستیم . متاسفانه اکثر مسوولان ما به جای نهادینه کردن پاسخگویی و « عقلانیت » که از مختصات و ویژگی های یک جامعه رشد یافته می باشد ، بدون توجه به آثار و تبعات ناشی از این عمل ، به کلی گویی و ارائه مطالب غیر قابل سنجش و فاقد ارزش عملی می پردازنذد و همیشه سعیشان بر این است که به هر طریقی شده از زیر بار مسئولیت و مطالبات به حق مردم شانه خالی کنند در بین افراد موثر که از اهم اصول سه گانه اثر بخشی محسوب می شود مدیریت سازمان نیز که بخشی از نیروهای انسانی موثر است از اهمیت فوق العاده ای برخوردار می باشد مدیریت پویا و ثمر بخش در یک مجموعه الزامات و اقتضائاتی دارد که بدون رعایت آنها امید به داشتن یک سازمان و مجموعه کاران و قابل قبول به حرکت به سوی اهداف عالی بسی عبث و بیهوده خواهد بود .یکی از این الزامات توجه به بازخورد هاست اگر مدیریتی تصمی های بگیرد و خط مشی های را به مرحله ای اجرا در آورد محیط و

اطرافیان نسبت به این تصمیم ها از خود عکس العمل نشان خواهند داد . مدیریت باید راهها و روش های داشته باشد که این عکس العمل ها را دائما دریافت کرده و متناسب با آن عمل کند و در صورت لزوم در نحوه ی تصمیم گیری ها و خط مشی ها تغییرات مناسبی ایجاد نماید. در هر زمینه مدیریتی علائم هشدار دهنده ای وجود دارد که خطا بودن تصمیم ها و خط مشی ها را به بهترین شکل به مدیریت منتقل می کند . مدیر و مسئولی که نسبت به این علا

ئم هشدار دهنده چه از جانب ارباب رجوع و چه از طرف زیر مجموعه سازمانی بی توجه باشد یقینا خود و مجموعه تحت مدیریت خویش را به سوی از هم پاشیدگی و اضمحنا

ن پیش خواهد برد که بدون شک کاربردی و تجویزی بودن یا نبودن راه حل ها و خط مشی ها یکی از مهمترین این علائم آگاهی بخش است اگر از حوضه اسازترین ارگانهای نظامی که به نوبه ی خود در راس سازمانهای مولد نیروهای خلاق و کار آمد قرار دارند ( آمزش و پرورش ) داشته باشیم اهم محورهای کاری این عنصر تعیین کننده ، حیاط اجتماعی و سیاسی نظام را می توان در موارد ذیل به صورت خلاصه بیان کرد تا شاید مسیر حرکت به سمت کارآمدی

و اثر بخشی قدری هموارتر گردد:

 

1- در آموزش و پرورش یا هر سازمان و ارگان دیگری دو گروه مشغول فعالیت هستند نیروهای « صف » و « ستاد » هدف اصلی و فلسفه ی وجودی نیروهای ستادی این است که با ارائه اطلاعات خدمات و راهکارهای کلی روند امور و انجام وظیفه را برای نیروهای صف تسهیل نمایند. یا به عبارت دیگر نیروهای ستاد باید در خدمت نیروهای صف قرار گیرد . ولی متاسفانه این روند کاملا جریان معکوسی را طی می کند و مثل بسیاری از کارها که هویت و فلسفه اصلی خود را به فراموشی سپرده اند ، عملا هدف خود را گم کرده است ، به نحوی که نیرو های ستاد معمولا خود را یک سر و گردن از آنها که بار اصلی مسئولیت بر دوششان است بالاتر احساس می کنند. و تصورشان بر این است که باید همواره فرمانشان مطاع باشد یکی از اولیت های آموزش و پرورش باید بر این مسئله معتوف باشد که هر کدام از نیروها به جایگاه اصلی و واقعی خود رهنمون شود تا کارها مجاری قانونی و طبیعی خود را پیدا کند و نیروهای خط مقدم با احساس تکریم شخصیت و با شور و علاقه و اطمینان بیشتری به فعالیت بپردازند .
2- در یک مظام پویا و هدف همیشه میزان تناسب دو مقوله « داده ها و ستادها یکی از معیار های اصلی زنده و فعال بودن آن محسوب می شود.امروزه آموزش و پرورش به مثابه ماشینی است که هر آنکه در دست دارد ( مفاهیم و معلومات ) به درون آن ریخته می شود بدون آنکه نتیجه و بازده کارها کنترل و بازبینی شود .« ارزشیابی » از فرایند امور یکی از مهمت

رین شیوه های پی بردن به نتیجه و کار آمدی امور است . فقط این شیوه است که می تواند ستاده ها را قابل مشاهده و اندازه گیری نماید ، با اندکی تامل در واقعیت های موجود در این وزارت خانه می توان دریافت که ارزشیابی واقعی از کار ها یا به طور کلی فراموش شده است و یا به صورت ظاهری و صوری و برای رفع تکلیف انجام می گیرد ایجاد یک سیستم منظم و فعال ارزیابی و ارائه «بازخور» از کارها به منظور اصلاح مداوم امور با توجه به اصل پیگیری نقاط قوت و کنار گذاشتن نقاط ضعف از اهم امور و اولیت های آموزش و پرورش است که احتمام جدی به آن می تواند بسیاری دیگر از مشکلات و گرفتاریها را مرتفع نماید.
3- یکی از تفاوتهای کارشناسان حوزه های ستادی با کارمندان سایر ادارت در نحوه انجام کارها و میزان اختیارات انهاست نیروهای حوزه ی ستادی مغز متفکر و ستون فقرات آن مجموعه محسوب می شود . طرحهها و برنامه ها و عیده های جدید از این طریق ارائه شده و

مراحل خود را طی می کند . یک مدیر خوب و طرفدار توسعه و پیشرفت می تواند با نگه داری و تدارک مناسب انها بهترین و جدیدترین طرحها را به معرض اجرا بگذارد . در این جا مدیر نمی تواند و نباید ایده ها ، دیدگاهها و افکار شخصی خود را « مطلق انگاری» به عنوان وحی منزل به کارشناسان خود تحمیل نماید او باید سعه صدر و با دیدی وسیع تر سیاستها را تبین و راه را برای ارائه طرحها و برنامه های بدیع و کار آمد باز کند . یک مدیر با کفایت باید مشوق کسرت سلائق و دیدگاهها باشد تا نیروهایش در یک فضای آرام و آکانده از مهر و رعطوفت و خالی از تشویش و دغدغه استعدادهای بالقوه خود را به فعلیت برسانند. و راهکارهای بهتر و مثمر ثمرتری را ارائه نمایند.
وضعیت گذشته چنین حالتی را روایت نمی کرد ، در یک حوزه ستادی کارشناسان حکم نیرو های درجه چندم را داشتند ، لذا تسهیلات ، استفاده
و بهره مندی از امکانات ، حتی احترام و برخوردار های ظاهری بر اساس رتبه اداری صورت می گرفت . آنها ناگزیر بودند مطیع محض باشند و ذهنیات مافوق خود را در قالب طرح و برنامه های تحمیلی ارائه کنند، در غیر اینصورت با لطایف الحیل به حاشیه رانده می شدند و بر حرکت آنها خط بطلان کشیده می شد. افراد پرسشگر و دارای ذهن خلاق و کارشناسان پرتحرک و اندیشمند معمولا مورد بی مهری قرار می گرفتند. آنها با بهانه ها و انگ های مختلف از صحنه اثر گذاری به خارج و یا حاشیه رانده می شدند .
در این محیط سنگین تنها افرادی می توانستند به حیات کاری خود ادامه دهند که قابلیت دگردیسی ، رنگ به رنگ شدن ، را داشته باشند و خود را با شرایط و مقتضیات جدید وفق دهند.
بنابراین یکی دیگر از اولویت آموزش و پرورش باید این باشد که نقش جایگاه واقعی کارشناسان را به رسمیت بشناسد و عزت احترام تحلیل رفته را به آن بازگرداند و با پرهیز از اعمال نفوذ و سلیقه و تحمیل عقاید و تحکم در انجام امور ، حیثیت خدشه دار شده آنها را ترمیم نماید . در غیر اینصورت انتظار طرحها و برنامه های بدیع و اثر گذار و کاربردی به راه پیمودن در تاریکی با چشمان بسته شبیه تر خواهد بود.

 

4- با ایجاد فضای اعتماد و اطمینان در بین نیروهای موجود و تکریم شخصیت و پاس داشت زحمات آنها و اعمال سیاست های تشویقی و تنبیهی متناسب و رعایت قانون برای همه می توان حس همکاری را افزایش داد، تلاش ها را منسجم و مضاعف کرد و امید به بهبود و ارتقای وضع موجود را تقویت نمود.
تحقق شعار زیبای « شایسته سالاری » در انتصاب مدیران مجرب و متعهد ، آفات بی اعتمادی به مدیر مجموعه و آسیب های مترتب بر آن را از بین خواهد برد.
5- تغییرات در یک سازمان یا به طور کلی هر تغییر اجتماعی دیگر به خودی خود یک امر خنثی و فاقد هر گونه قضاوت ارزشی است (4) تغییر و دگرگونی ، به باور ها و ارزش های آن سازمان یا جامعه بستگی دارد که باید در صورت لزوم به دقت مورد بررسی و سنجش قرار گیرد.
برای ایجاد تغییر ، ابتدا باید « نیاز به تغییر » احساس و مشخص گردد. هر گاه رفتارها ، گرایش ها ، طرح ها و برنامه ها ی موجود مورد تایید قرار نگیرد و یا نتایج مورد انتظار به بار نیاورد ، نیاز به تغییر به وجود می آید. لازمه این کار شناخت « نیرو ها

ی مقاوم » و تلاش برای کاستن از میزان مخالفت آنها و افزایش نیروهای موافق است . پس از آن سناخت دقیق امکانات و شرایطی که تغییر را تسهیل یا ممکن می سازد در دستور کار قرار خواهد گرفت . با این توصیف به خوبی مشخص می گردد که « تغییر و تحول » بنفشه ارزشمند و مفید نیست، کاری که معمولا با کنار گذاشتن طرح ها و برنامه های گذشته به بهانه قدیمی و کهنه بودن

و مترادف گردیده است.
اگر در آموزش و پرورش مدیرانی موفق و کارآمد جلوه کنند که هر روز طرح ها و برنامه های جدید ارائه کنند و از انجام و استمرار کارهای تجربیاهای جدید بدون اجرای « طرح آزمایش » و مطالعه مقدماتی صورت عملی به خود می گیرد و پس از مدتی به ویژه با کنار رفتن مدیر بساط تمامی لوازم و تمهیدات آن برچیده می شود. یکی از اصول بنیادی اثر بخشی و کار آمدی طرح ها و برنامه ها « استمرار » و « تعمیق » و پیگیری آن تا حصول نتیجه یا بازخورد نهایی است.
صرف هزینه های گزاف – چه مادی و چه معنوی – به منظور تغییرات غیر ضروری و بعضا بی محتوا ، نظیر تغییر هر ساله کتب آموزشی بدون دقت نظر در متن و محتوای آنها ، ارسال بخشنامه ها و دستورالعمل های متعدد و سلیقه ای ، انجام کارهای موازی ، نگرش های سطحی و مقطعی به امور ، برگزاری همایش ها و جشنواره های خالی از هدف ، دادن آمارهای غیر واقعی و گمراه کننده و بی توجهی به اصل صرفه جویی اگر به یک روال و عادت معمول و عمومی تبدیل و یا به عبارتی « اپیدمی » شده باشد، گروه نحیف و به ظاهر مسرف کننده آموزش و پرورش تحمل آن را نخواهد داشت.
اهداف آموزش و پرورش زمانی تحقق خواهد یافت که برنامه ها و محتوای آموزشی و تغییرات لازم با توجه به نیازها و امکانات و خواسته های دانش آموزان تهیه و اجرا گردد.(5)
بدون تردید توانایی انطباق و تلقین نیازها و علایق مخاطبان با اهداف سازمانی ، نوعی« هنر » است که باعث می شود، هم نیاز های مخاطبان مد نظر قرار گیرد و هم اهداف به فراموشی شپرده نشود.
6- تحقق اهداف غایی آموزش و پرورش – چه در بخش اجرا و

چه در اجرا – مستلزم ایجاد « هماهنگی منطقی » بین همه بخش ها و ادارات تابعه است. حصول اطمینان کامل در این خصوص ، انتخاب شیوه های مطلوب و پیدا کردن راههای مطمئن ، رسیدن به اهداف را میسر می کند و نتایج مورد نظر را به بار می آورد. سیاست « بخشی نگری » در حوزه های مختلف آموزش و پرورش قطار مقصد متعالی را از مسیر اصلی خارج خواهد کرد. وجود حوزه های متعدد تصمیم گیری و سیاست گذاری برای یک امر واحد ، انجام کارهای مشابه در سطوح مختلف ، سرمایه های انسانی و مادی را بدون بازدهی مطلوب بر باد خواهد دارد.
7- و کلام آخر این که ، اعتماد به نیروهای انسانی و تقو

یت آنها ، سعی بلیغ در مردمی صنفی کردن واقعی فعالیت های دانش آموزی و باور آنها ، پیگیری امور از طریق تشکل ها و سازمانهای دانش آموزی، پرهیز از ارسال دستور العمل های متعدد و موازی ، اصطلاح ساختار مدیریتی و تدوین شرایط احراز قانونمند برای آن ، اعتقاد و اعمال سیاست شایسته سالاری ، پرهیز از وارد شدن به جریان های سیاسی و رقابت های ناسالم و تنگ نظرانه گروهها و جناح های سیاسی ، ترمیم و ترفیع جایگاه نیروی انسانی و پاس داشت زحمات آنان ، ارزیابی و ارائه بازخورد مناسب از نحوه انجام کارها می تواند ضمن کمک به اثر بخشی برنامه ها زمینه را برای تحقق اهداف عالی مهیا نماید.

ایجاد تحول در برنامه ریزی های آموزشی
چه باید کرد که آموزش و پرورش ، به جای محدود کردن خلاقیت کودکان و نوجوانان ، سبب رشد و گسترش آن شود؟
این سوال از این جهت مهم است که هدف آموزش و پرور

ش ایجاد تغییرات مطلوب در رفتار دانش آموزان است . گاه تغییراتی که به نظر معلمان و اجتماع « مطلوب» می آید، با خلاقیت دانش آموز مغایر است ، به نحوی که به نظر معلمان کوشش در راه ایجاد آن تغییرات مطلوب جلوی بروز خلاقیت دانش آموزان را می گیرد .

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله بیماری MS pdf دارای 17 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بیماری MS pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بیماری MS pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله بیماری MS pdf :

بیماری MS

ام اس چیست؟
بیماری مالتیپل اسکلروزیس (Multiple Selerosis) یا تصلب متعدد که به اختصار به آن ام اس (MS) گفته می شود. یک بیماری مزمن دستگاه اعصاب مرکزی (یعنی مغز و نخاع) می باشد. در حال حاضر در حدود دو میلیون نفر در سرتاسر دنیا دچار این بیماری می باشند که حدود سیصد هزار نفر از آنها در ایالات متحده آمریکا زندگی می کنند.

بحث های زیادی در این زمینه وجود دارد که آیا بیماری ام اس در تمام طول تاریخ، بشر را گرفتار می ساخته است یا فقط از حدود 200 سال پیش برای انسانها مشکل ساز شده است. اگر چه مدارکی از تاریخ باستان وجود دارد که علایمی از بیماری ای مشابه بیماری ام اس را توصیف می کند، اما پزشکان مطمئن نیستند که آن چیزی که توصیف شده است، ام اس می باشد یا یک بیماری دیگری که در بعضی ویژگیها مشابه ام اس می باشد.

خواه بیماری ام اس از چند هزار سال پیش وجود داشته است و یا اینکه در چند قرن اخیر ایجاد شده باشد، تا سال 1835 میلادی هنوز بطور رسمی توصیف نشده بود. تاریخدانها اولین توصیف علایم بالینی ام اس را در کتابی که توسط دکتر ژان کروویلیه (Jean Cruveilhier) استاد دانشکده پزشکی پاریس در فرانسه نوشته شده است، پیدا کرده اند. دکتر ژان کروویلیه در این کتاب در مود چندین بیمار دچار ضعف پیشرونده، فلج دستها و پاها، اختلال در بینایی، اسپاسم یا گرفتگی عضلات و چند علامت دیگر توضیح داده است. همچنین بیان کرده است که در معاینه و بررسی نخاع این افراد، مناطقی خاکستری از بافت اسکار (جای زخم) دیده می شود که او آنها را لکه یا نقطه نامید. دکتر ژان کروویلیه این بیماری را “فلج بر اثر تحلیل و از بین رفتن رشته های خاکستری نخاع” توصیف نمود.

 

الگوهای علایم بیماری
از آنجایی که بیماران مبتلا به ام اس می توانند دارای درجات مختلفی از علایم و مشکلات جسمی، روحی و روانی باشند، پزشکان به این بیماری باید بصورت الگوهایی که ایجاد می کند نگاه کنند و نه این که با دیدن یک علامت خاص، تشخیص ام اس را برای بیمار بدهند.
هیچ آزمایش خاصی وجود ندارد که تنها با انجام آن بتوان به تشخیص بیماری ام اس رسید. یک پزشک عمومی وقتی مشکوک شود که بیمارش ممکن است به بیماری ام اس دچار شده باشد معمولاً او را به یک متخصص اعصاب ارجاع می دهد. متخصص اعصاب در برخورد با این بیماران، ابتدا شروع به ارزیابی وضعیت و علایم آنها در طی مدت زمان مشخصی می نماید. با مشاهده بروز بعضی از علایم بیماری و انجام آزمایشهایی برای رد کردن سایر بیماریها، متخصص مغز و اعصاب قادر خواهد بود که تشخیص بیماری ام اس را بدهد. این الگوهای بیماری شامل دو حمله عصبی مجزا که حداقل یک ماه از هم فاصله داشته باشند و یا اینکه یک سری از حملات پیشرونده که در طی شش ماه ایجاد می شوند، می باشد. برای تشخیص ام اس همچنین لازم است با انجام آزمایشهایی مشخص گردد که بیش زا یک منطقه در سیستم عصبی مرکزی وجود دارد که میلین آن آسیب دیده است (ایجاد پلاک).

با وجود چنین معیارهای تشخیصی، چند ماه و یا حتی چندین سال لازم است تا پزشک بتواند تشخیص بیماری ام اس را در یک فرد بدهد. بعضی از علایم بیماری خیلی به آهستگی پیشرفت می کنند و حملات بعضی از بیماران نیز به فواصل خیلی طولانی از یکدیگر ایجاد می شود. برای مثال خانم نانسی که 36 سال سن دارد ابتدا متوجه شد که یک چشمش تار شده است. او به چشم پزشک مراجعه نمود اما چشم پزشک هیچ مشکلی را در چشمهای او پیدا نکرد و به همین دلیل او را نزد یک متخصص مغز و اعصاب فرستاد. متخصص مغز و اعصاب نیز با انجام آزمایشاتی هیچگونه مشکلی را پیدا نکرد. بعد از مدتی چشم خانم نانسی دوباره وضعیت طبیعی خود را به دست آورد و بهبود یافت اما یکسال بعد دچار دردی پای چپش شد. دوباره به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرد و این بار نیز هیچ مشکلی یافت نشد. با این حال، وقتی بعد از مدتی دست راست او دچار سوزش و گزگز شد، پزشک برای او تقاضای انجام آزمایشهایی را نمود و مشخص شد که او دچار پلاکهای عصبی است و در نتیجه به تشخیص بیماری ام اس رسیدند.

شرح بیماری
اسکلروز متعدد (اِم‌. اِس) یک‌ اختلال‌ مزمن‌ درگیرکننده‌ بسیاری‌ از عملکردهای‌ دستگاه‌ عصبی‌. یک‌ سوم‌ بیماران‌ دارای‌ بیماری‌ خفیف‌ و غیرپیشرونده‌ هستند. در یک‌ سوم‌ دیگر بیماری‌ پیشرفت‌ آهسته‌ای‌ دارد و در یک‌ سوم‌ باقیمانده‌ پیشرفت‌ بیماری‌ سریع‌ است‌. این‌ بیماری‌ بزرگسالان‌ جوان‌ (سنین‌ 40-20 سال‌) از هر دو جنس‌ را مبتلا می‌سازد ولی‌ در خانم‌ها شایع‌تر است‌.

علایم‌ شایع‌
مراحل‌ زودرس‌:
اختلالات‌ چشمی‌ مبهم‌ نظیر تاری‌ دید یا دوبینی‌ متناوب‌
ضعف‌؛ اختلال‌ در راه‌ رفتن‌ یا حفظ‌ تعادل‌
اختلال‌ حسی‌ مبهم‌ یا کرختی‌ و گزگز کردن‌

مراحل‌ دیررس‌:
ضعف‌ قابل‌ توجه‌؛ لرزش‌
مشکلات‌ تکلم‌
بی‌اختیاری‌ مدفوع‌ یا ادرار

نوسانات‌ خلقی‌ زیاد
ناتوانی‌ جنسی‌ در مردان‌ نوع‌ علایم‌ بین‌ بیماران‌ مختلف‌ بسیار متفاوت‌ است‌. گاهی‌ علایم‌ بیماران‌ به‌ اشتباه‌ به‌ مشکلات‌ روحی‌ یا عصبی‌ نسبت‌ داده‌ می‌شود.
علل‌

علل‌ آن‌ ناشناخته‌ است‌. تحقیقات‌ در این‌ باره‌ حاکی‌ از آن‌ است‌ که‌ مولتیپل‌ اسکلروز (ام‌. اس‌) ممکن‌ است‌ ناشی‌ از یک‌ اختلال‌ خودایمنی‌ یا یک‌ ویروس‌ دارای‌ فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری آهسته‌ باشد. لکه‌هایی‌ از ماده‌ سفید در مغز و نخاع‌ تخریب‌ شده‌ و نمی‌توانند تحریکات‌ عصبی‌ طبیعی‌ را منتقل‌ کنند.

 

عوارض‌ افزایش‌دهنده‌ خطر
کودکان‌ و نوجوانان‌ رشد یافته‌ در آب‌وهوای‌ سرد. مهاجرت‌ بعدی‌ به‌ به‌ منطقه‌ای‌ با آب‌وهوای‌ گرم‌ در جلوگیری‌ از بروز بیماری‌ مؤثر نیست‌.
وجود سابقه‌ خانوادگی‌ این‌ بیماری‌
پیشگیری‌
در حال‌ حاضر قابل‌ پیشگیری‌ نیست‌ ولی‌ دوره‌های‌ عود بیماری‌ با درمان‌ کوتاه‌ می‌شود. از عفونت‌ که‌ موجب‌ عود بیماری‌ می‌شود پیشگیری‌ کنید.
عواقب‌ مورد انتظار
گاهی‌ بهبود خودبه‌خود رخ‌ می‌دهد. ولی‌ در بیشتر موارد، ام‌. اس‌ غیرقابل‌ علاج‌ است‌. علایم‌ آن‌ قابل‌ تسکین‌ یا کنترل‌ است‌، و این‌ بیماری‌ اغلب‌ برای‌ ماه‌ها تا سال‌ها پایدار باقی‌ می‌ماند. به‌ طور شایع‌ بیماران‌ تا 30-20 سال‌ پس‌ از بروز بیماری‌ زنده‌ می‌مانند.
تحقیقات‌ علمی‌ درباره‌ علل‌ و درمان‌ این‌ بیماری‌ ادامه‌ دارد و این‌ امید وجود دارد که‌ درمان‌هایی‌ مؤثرتر و نهایتاً علایج‌بخش‌ عرضه‌ گردند.
عوارض‌ احتمالی‌
عفونت‌های‌ مجاری‌ ادرار ناشی‌ از اختلالات‌ دفع‌ مدفوع‌ یا ادرار
زخم‌های‌ فشاری‌ ناشی‌ از بستری‌ طولانی‌ مدت‌
یبوست‌ ناشی‌ از عدم‌ تحرک‌
درمان‌

اصولی‌ کلی‌
آزمون‌ خاصی‌ برای‌ تشخیص‌ این‌ بیماری‌ وجود ندارد. بررسی‌های‌ تشخیصی‌ ممکن‌ است‌ شامل‌ سی‌تی‌ اسکن‌، ام‌آرآی‌، پاسخ‌ فراخوانده‌ بینایی‌ (پاسخ‌ الکتریکی‌ نسبت‌ به‌ تحریک‌ یک‌ دستگاه‌ حسی‌)، آزمایش‌ مایع‌ نخاع‌ و معاینه‌ فیزیکی‌ باشد.
این‌ بیماری‌ درمان‌ اختصاصی‌ ندارد. فروکش‌ بیماری‌ خودبه‌خود رخ‌ داده‌ و ارزیابی‌ میزان‌ موفقیت‌ درمان‌ را مشکل‌ می‌سازد.
حمایت‌های‌ روحی‌ روانی‌. تشویق‌ و اطمینان‌ دادن‌ به‌ بیماران‌ جهت‌ کمک‌ به‌ جلوگیری‌ از پیدایش‌ ناامیدی‌ به‌ درمان‌ ضروری‌ است‌.
برای‌ ادراره‌ یک‌ زندگی‌ طبیعی‌ تا حدامکان‌ تلاش‌ کنید ولی‌ خود را خسته‌ نکیند.
از محیط‌های‌ گرم‌، حتی‌ از دوش‌ آب‌ داغ‌ گرفتن‌، اجتناب‌ کنید. گرما می‌تواند به‌ طور موقت‌ علایم‌ را تشدید کند.
از ماساژ مکرر نواحی‌ درگیر استفاده‌ کنید. این‌ کار به‌ پیشگیری‌ از ایجاد جمع‌شدگی‌ عضلات‌ کمک‌ می‌کند.
از استرس‌ بپرهیزید زیرا ممکن‌ است‌ علایم‌ را بدتر کند.
گذاشتن‌ سوند ادرار توسط‌ خود بیمار در موارد تخلیه‌ ناکامل‌ مثانه‌
برخی‌ درمانگران‌ طبی‌ غیرمتعهد درمان‌های‌ اثبات‌ نشده‌ بی‌ارزشی‌ را ارایه‌ می‌دهند. قبل‌ از صرف‌ هزینه‌ خود بابت‌ این‌ درمان‌ها با گروه‌ پزشکی‌ خود در مورد درمان‌های‌ غیرمعمول‌ این‌ بیماری‌ مشورت‌ کنید.
بستری‌ کردن‌ بیماران‌ یا مراقبت‌ از آنها در آسایشگاه‌های‌ بیماران‌ بسته‌ به‌ شدت‌ بیماری‌ ممکن‌ است‌ لازم‌ باشد.
داروها
داروهای‌ کورتونی‌ در طی‌ دوره‌های‌ عود بیماری‌ یا تشدید علایم‌.
سیکلوفسفامید به‌ مهار واکنش‌ مضّر دستگاه‌ ایمنی‌ کمک‌ می‌کند.
شل‌کننده‌های‌ عضلانی‌ برای‌ کنترل‌ گرفتگی‌ عضلات‌
اینترفرون‌ و سایر درمان‌ها در دست‌ بررسی‌ قرار دارند. درمان‌های‌ جدیدی‌ ممکن‌ است‌ به‌ زودی‌ عرضه‌ گردند.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
یک‌ برنامه‌ منظم‌ از تمرین‌های‌ فیزیکی‌ و فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری های‌ ذهنی‌ ضروری‌ است‌. درمان‌ فیزیکی‌ و بازتوانی‌ عضلانی‌ با وسایل‌ مکانیکی‌ (استفاده‌ از بریس‌، عصا یا واکر) برای‌ غلبه‌ بر معلولیت‌های‌ فیزیکی‌ توصیه‌ می‌گردد.
دوره‌های‌ منظم‌ استراحت‌ را برنامه‌ریزی‌ کنید.
در صورت‌ امکان‌ فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری جنبی‌ خود را ادامه‌ دهید. مشاوره‌ با متخصص‌ مربوط‌ در این‌باره‌ ممکن‌ است‌ سودمند باشد.
رژیم‌ غذایی‌
از یک‌ رژیم‌ غذایی‌ عادی‌ متعادل‌ شده‌، و البته‌ پر فیبر برای‌ پیشگیری‌ از یبوست‌، استفاده‌ کنید.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر شما یا یکی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان دارای‌ علایم‌ اِم‌ اِس‌ باشید.
بروز موارد زیر در طی‌ درمان‌:
ـ اختلالات‌ بلع‌ یا تنفس‌
ـ تشدید ناگهانی‌ ضعف‌
ـ تب‌ و لرز، یا سایر علایم‌ عفونت‌

عموما دو گروه از اشخاص دچار این بیماری ( MS ) می شوند:
1ـ‌ گروه اول:
این نوع افراد عموما اشخاصی هستند فوق العاده حساس, زودرنج و عصبی و با کمترین ناملایمات از حالت عادی خارج شده و تعادل خود را از دست می دهند و ساعت ها فکر خود را مشغول کرده و به خود و دیگران پیله می کنند.
1ـ گروه دوم:
افرادی هستند که از نظر ژنتیک دارای طبع سردی بوده و مدام از غذاهای سردی بخش (غذاهائی با pH اسیدی) به حد وفور استفاده می کنند و علاقه زیادی به خوردن ترشی, سرکه, تمبر هندی,‌ ماست,‌ قره قورت و امثالهم دارند.
حال این دو گروه افراد را مورد بررسی و مطالعه دقیق قرار می دهیم تا علت های این بیماری دقیقا مشخص شود و سپس به درمان این بیماری لاعلاج و یا صعب العلاج از نظر علم پزشکی روز (مدرن) که شناخته شده نیست می پردازیم,‌ تا شما عزیزان متوجه شوید که این بیماری غیر قابل علاج از نظر پزشکی، در واقع علاج پذیر بوده و می توان آن را به لطف خداوند درمان کرد.
البته هر چه سریعتر شناخته شود به همان نسبت به درمان سریعتر جواب می دهد و شخص از این گرفتاری نجات پیدا می کند.
متاسفانه علم پزشکی روز در دنیای مدرن امروزی فقط و فقط درمان را در دارو می بیند و بس! خصوصا علم پزشکی در کشور عزیز ما ایران چشم به دست پزشکان غرب خصوصا دکتران دارو ساز غرب دوخته و منتظرند که چه زمانی آنان اعلام کنند که داروی فلان بیماری کشف و ساخته شد و پزشکان ایران از آن استفاده نمایند‌.
در اینجا سوالی پیش می آید که آیا این امکان وجود ندارد که بیماریها را بدون استفاده از دارو درمان کرد؟‌
چرا پزشکان محترم به جای اینکه وقت با ارزش خود را صرف کشف و ساختن دارو نمایند این وقت را صرف تشخیص و کشف علت بیماری ها نمی کنند؟‌
در حقیقت بیماری علت نیست که می خواهیم با دارو از بین ببریم بلکه معلول است اگر علت را کشف کردیم و آن را از بین بردیم معلول نیز از بین خواهد رفت یعنی بیماری دیگر مفهومی ندارد و مسلماً با این روش بیماری براحتی از بین خواهد رفت.

تصویر سلول عصبی در بیماری ام.اس

کنترل و سرکوب بیماری MS

داروهای متداول مصرفی در ام اس:
در درمان این بیماری از چند سری دارو استفاده می‌شود، اگر چه هنوز هیچ‌کدام موفق به درمان قطعی نشده‌اند، ولی در کُند کردن روند بیماری موثر بوده و به فرد مبتلا کمک می‌کند تا با علائم و مشکلات بیماری راحت‌تر کنار بیاید.
کورتیکواستروییدها و اینترفرون‌ها(بتااینترفرون) از جمله داروهایی هستند که در مراحل حاد بیماری و برای به تاخیر انداختن عود مجدد آن کاربرد دارند. در مراحل شدیدتر، گاهی از داروهای شیمی درمانی نیز استفاده می‌شود.

روش‌های درمانی مکمل:
به غیر از دارو درمانی، از روش‌ها و راه کارهای دیگری نیز جهت کمک به درمان “ام اس” استفاده می‌شود. یکی از این روش‌ها فیزیوتراپی صحیح و موثر است که باید حتما توسط افراد متخصص در این زمینه، صورت گیرد تا عضلات بیمار مجددا توان و قدرت خود را مانند قبل از حمله و عود علائم بیماری به دست آورند.
از آنجایی که استرس‌ها و فشارهای عصبی در ایجاد و عود بیماری تاثیرگذار هستند، برای کنترل علائم و کمک به بهبود شرایط بیمار، استفاده از مشاوره‌های روان شناسی به جهت پیش‌گیری از افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات روانی در افراد مبتلا، بسیار موثر می‌باشد.
کار درمانی یکی دیگر از روش‌های کمک‌کننده در بهبود وضعیت بیمار است. به وسیله کاردرمانی به بیمار آموزش داده می‌شود که علی‌رغم مشکلات و ناتوانی‌هایی ایجاد شده، بتواند تا حد ممکن کارهای روزمره خود را انجام دهد.
آیا پیروی از یک برنامه‌ غذایی مناسب و متعادل به کنترل علائم بیماری کمک می‌کند؟
در حال حاضر هیچ رژیم غذایی مشخص برای درمان “ام اس” وجود ندارد، ولی مسلما رعایت یک الگوی غذایی کامل و متعادل برای کمک به وضعیت این بیماران حائز اهمیت است.
شواهد علمی موجود نشان می‌دهد که رادیکال‌های آزاد که در ایجاد بسیاری از بیماری‌ها(مانند بیماری‌های قلب و عروق، سرطان‌ها، دیابت و;) موثر هستند، در بروز این بیماری نیز بی‌تاثیر نمی‌باشند. به همین دلیل شاید دریافت آنتی اکسیدان‌ها با مقدار و دفعات مصرف مشخص، در کنترل علائم “ام اس” موثر باشد. آنتی اکسیدان‌ها مانند ویتامین‌های C، E، بتاکاروتن و ماده معدنی سلنیوم، مانند یک سپر دفاعی، بدن را تا حدود زیادی از حمله رادیکال‌های آزاد حفظ می‌کنند. دریافت این ترکیبات باید زیر نظر متخصصین صورت گیرد.

از آنجایی که علائم عصبی مربوط به کمبود ویتامین B12 تا حدودی به علائم ام اس شبیه است (مانند سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها، عدم تعادل و خستگی مفرط)، محققین بر این تصور هستند که شاید کمبود این ویتامین نیز در تخریب غلاف میلین نقش داشته باشد. به همین سبب در بیماران مبتلا به ام اس بهتر است که ذخایر ویتامین B12 بدن مورد بررسی قرار گیرد و در صورت لزوم از مکمل خوراکی یا تزریقی آن استفاده گردد.

گاهی دریافت مکمل ویتامین‌های گروه B (مانند B6، نیاسین، تیامین و اسید فولیک) می‌تواند به فروکش کردن علائم بیماری کمک کند.

میزان انرژی مورد نیاز روزانه باید با توجه به شرایط و وضعیت بیمار، در نظر گرفته می شود تا موجب اضافه وزن و چاقی نشود. همچنین توصیه می‌شود که انرژی مورد نیاز، از مواد غذایی گروه‌های اصلی غذایی، تامین گردد.
الگوی چربی‌های مصرفی نیز در بیماران مبتلا به ام اس اهمیت دارد. مطالعات علمی نشان می‌دهند که کاهش دریافت چربی‌های اشباع(کمتر از 10درصد انرژی کل روزانه) و افزایش دریافت اسیدهای چرب ضروری موجود در ماهی‌های چرب یا روغن های گیاهی مانند سویا و کانولا، جوانه گندم ، گردو، روغن تخم کتان و یا استفاده از مکمل‌های آنها(مکمل‌های امگا- 3) در کاهش و پیشگیری از تشدید علائم بیماری موثر می‌باشد.
در این رابطه توصیه می‌شود که:

– مصرف انواع گوشت‌های چرب، کره، سس‌های چرب، لبنیات پرچربی، پنیر، روغن‌های نباتی جامد و; محدود گردد.
– مصرف روغن زیتون ، روغن سویا ، کانولا، آفتاب گردان و سایر روغن‌های مایع غنی از اسیدهای چرب ضروری توصیه می‌شود.
– استفاده از انواع مغزها(مانند گردو، فندق، بادام درختی و پسته) و دانه‌های روغنی(مانند کنجد، برزک، تخم کتان و;) به صورت تازه در برنامه غذایی این بیماران به جهت افزایش دریافت اسیدهای چرب ضروری، مفید می‌باشد.
– استفاده از انواع جوانه به ویژه جوانه یونجه(در زمان شروع جوانه زدن) مفید است.
– از انواع ماهی به ویژه ماهی ساردین، سالمون، ماهی تن و سایر ماهی‌های دارای چربی‌های امگا-3 به شکل پخته(غیر سرخ کرده) استفاده شود.
– مصرف انواع میوه و سبزی‌های تازه، غلات کامل و حبوبات ، هم برای تامین مواد مغذی مورد نیاز و هم به لحاظ دریافت کافی فیبر غذایی به جهت فعال کردن روده‌ها و کمک به اجابت مزاج ضروری است.
– نوشیدن آب کافی در طی روز برای پیشگیری از یبوست و کاهش خطر عفونت‌های مثانه در بیماران توصیه می‌شود. فقط به خاطر داشته باشیم که اغلب این بیماران کنترل ادرار ضعیفی دارند، بهتر است که مصرف آب مورد نیاز در طول روز تقسیم شده و پیش از خواب آب کمتری نوشیده شود.
– با توجه به این که در این بیماران از داروهای کورتیکواستروییدی استفاده می‌شود، بهتر است که دریافت نمک کنترل شده باشد، برای بهبود طعم و مزه غذا می‌توان از سایر چاشنی‌ها مانند آب لیموترش استفاده کرد.
– در شرایطی که بیمار مشکل بلع غذا داشته باشد، بهتر است که رژیم غذایی به شکل مایع غلیظ یا نرم آماده گردد.
– گاهی وجود حساسیت‌های غذایی در تشدید علائم بیماری موثر است. چنان چه در بیمار سابقه حساسیت‌های غذایی وجود دارد، برای پیشگیری از عود علائم “ام اس”، باید به کمک یک رژیم حذفی(مشابه کاری که در کنترل و درمان آلرژی‌های غذایی صورت می‌گیرد) مواد غذایی حساسیت‌زا شناسایی شده و از برنامه غذایی بیمار خارج گردد.
شکلات، قهوه، نوشابه، بادام‌زمینی، تخم‌مرغ، شیر، گوجه‌فرنگی، مخمر، نان گندم، مواد غذایی حاوی انواع افزودنی‌ها و رنگ‌های شیمیایی و; اغلب در افراد مستعد، حساسیت‌زا هستند.
– بهتر است که مصرف غذاهای بسیار شیرین، کیک‌ها و شیرینی‌های‌ تر، بیسکویت‌ها، آب‌نبات و شکلات محدود باشد.

نکاتی که باید بیمار مبتلا به ام اس به آن توجه کند:
– بیمار نباید دچار استرس، اضطراب، فشارهای روحی و جسمی باشد.
– به وزن خود توجه کند و دچار اضافه وزن یا چاقی نشود.
– بیمار می‌تواند یک پیاده روی یا نرمش سبک روزانه و یا شنا در آب به شکل ملایم داشته باشد، ولی دقت داشته باشد که ورزشی که باعث بالا رفتن دمای بدن شود و یا سونا ممنوع است.
– حمام آب داغ برای بیمار مناسب نیست.
– هر گونه کار یا فعالیتی که سبب بالا رفتن درجه حرارت بدن شود، هدایت عصبی را دچار اختلال می‌کند.
– نوشیدن آب کافی(2 تا 3 لیتر در روز) به بیماران توصیه می‌شود.
– داشتن خواب آرام و کافی برای آن ها مفید است.
– پیروی از برنامه غذایی مناسب و متعادل طبق موارد و توصیه‌های بیان شده در بالا ضروری است.

تغذیه و بیماری MS
برای درک اینکه چگونه تغذیه نقش اساسی در MS ایفا می کند ضروری است که فرآیند اولیه بیماری را درک کنیم.بیشتر موارد MSمربوط به سیستم خود ایمنی (Autoimmune System)است به این معنی که سیستم ایمنی فرد به بدن حمله می شود.در بیماری MS گلبولهای سفیدسیستم ایمنی به بافت پوشش دهنده اطراف سلول های عصبی در سیستم عصبی مرکزی میلین حمله کرده و موجب تخریب آنها می شود ادامه نابودی میلین باعث معلولیتهای گوناگونی می گردد.تحقیقات گسترده نشان می دهد که 3 عامل باعث حمله سیستم ایمنی به میلین ها و تخریب آنها می گردد:
1- استعداد ژنتیکی (Genetic Susceptibility)

به نظر می رسد که حدود 5% از افراد اروپای شمالی حامل ژنهایی هستند که آنها را نسبت به بیماری MS آسیب پذیر می سازد و دیگر افراد از آسیب پذیری کمتر بر خوردارند.

2- عوامل فعال کننده سیستم ایمنی (Immune activators)
ورودپروتئین خارجی به بدن باعث فعال شدن سیستم ایمنی بدن می شود.بیماری های خود ایمنی عمدتا توسط پروتئینهای بیگانه که ساختار مولکولی آن ها شبیه به پروتئین های درون بدن است ایجاد می شود.زمانی که سلولهای ایمنی چنین پروتئین های بیگانه ای فعال شوند به طور اشتباهی سلولهای مشابه خودی نیر حمله می کنند در بیماری MS پروتئین های بیگانه از پروتئین های میلین در سیستم عصبی مرکزی تقلید کرده باعث حمله بدن به پروتئین های خودی می شوند.
3-بازدارندگان ایمنی (Immune Suppessants)

به نظر می رسد فعالیت علیه یک یا چند پرو تئین خودی توسط سیستم ایمنی در بسیاری از افراد به دنبال یک بیماری عفونی آغاز می شود به همین دلیل است که سیستم ایمنی قبل از آوردن هر گونه خسارت قابل توجهی به بدن واکنش های خود ایمنی را توسط گسترش سیستم مانع و جلوگیری (System of shuting down) ایجاد می نماید.

افراد مبتلا به MS به دلیل نقص های متعدد دفاعی بدن دارای یک مکانیزم ناقص بازدارنده ایمنی هستند که باعث می شود واکنش های خود ایمنی در آن ها از کنترل خارج و به سیستم عصبی مرکز آن ها خسارت وارد آورد.

عوامل تغذیه اینقش عمده ای در بیماری MS به عهده دارند هم از نظر ایجاد نقص در سیستم ایجاد مانع و هم از نظر تجمع پروتئین های بیگانه که باعث فعال سازی سیستم ایمنی علیه سیستم مرکزی می شوند.
بنابر این کلید استفاده از تغذیه برای افراد MS به این قرار است:

1- افزایش جذب مواد مغذی به منظور کمک به جلوگیری از واکنش خود ایمنی
2- خود داری از مصرف غذا هایی که باعث فعال سازی سیستم خود ایمنی علیه سیستم دفاعی خودی و تکرار واکنش های خود ایمنی می شوند.
3- جلوگیری از واکنش های خود ایمنی
دو نوع ماده ی موثر وجود دارد که به طور قابل توجهی مانع حمله سیستم اسمنی به دستگاه عصبی مرکزی می شوند.اینها ویتامین(D) و(امگا3) از اسیدهای چرب ضروری می باشند تعجب ندارد که بدانیم با کمبود این موارد روبرو هستیم و بخصوص در افراد مبتلا به MS این کمبود قابل ملاحظه تر است.با افزایش مصرف این مواد بیمار به جلوگیری از واکنشهای خود ایمنی بدن کمک می کند.تحقیقات نشان داده که مصرف روزانه 4 تا 5 هزار واحد برای عملکرد مطلوب مورد نیاز است.منبع اصلی ویتامین ِ نور آفتاب است در اماکنی که به لحاظ جغرافیایی دستیابی به نور آفتاب کم است افراد با مصرف غذاهای مناسب می باید این کمبود را جبران نمایند.از آنجاییکه به تعداد کمی از غذاها ویتامین ِ ترکیبی افزوده می شود واین مقدار نیزبرای مصرف روزانه کافی نیستبنابر این به منظور اطمینان از دریافت کافی این ویتامین یک بیمار مبتلا به MS روزانه باید4000 واحد ویتامین Dکه در تمام داروخانه ها به طور ارزان و سهل قابل تهیه است مصروف نماید چنین مقداری خیلی بی خطر و خیلی پایینتر از سطح سمی می باشد اسیدهای چرب به مقدار اساسی فقط در چند نوع غذا یافت می شود.بهترین منبع اسیدهای چرب ماهی های سالمون(Salmon) و ماکارل (Macherel) هستند بنابر این بسیار مناسب است که افراد MSمصرف 3 بار ماهی در هفته را در برنامه غذائی خود قرار دهند مصرف روغن ماهی سالمون نیز راه بسیار خوبی برای تامین این ماده است.بزرک(Flax) نیز یکی از دانه های گیاهی است که حاوی امگا 3(EFA) فراوان می باشد و مصرف یک قاشق غذا خوری از روغن آن به طور روزانه برای تامین احتیاج بدن مفید است.روغن بزرک را می توان از داروخانه های گیاهی تهیه نمود.
اجتناب از فعال کننده های ایمنی
عوامل بیماری زا مثل شرایط ایجاد کننده بیماریهای مختلف عفونی و غیره عامل فعال شدن سیستم ایمنی علیه دستگاه خودی می باشند.
از دیگر عوامل اصلی پروتئین های بیگانه که قدرت فعال کردن سیستم ایمنی علیه سیستم خودی دارند غذاهای مصرفی روزانه هستند. مطالعات نشان داده است که غذاهایی که بیشترین قدرت ایجاد واکنش های ایمنی را دارند عبارتند از:لبنیات، نشاسته،غلات(گندم،جو،گندم،چاودار،یولاف)باقالی ها،ترشی و ادویه جات بنابر این افراد مبتلا به MSباید در خوردن هر چیزی که شامل این مواد هستند احتیاط نمایند.
همچنین بعضی از چربی های خوراکی می توانند در فعال سازی ایمنی اثر گذار باشند،مانند:چربی های اشباع شده(چربی حیوانی) و اسیدهای چرب امگا(روغن سبزیجات)

افراد مبتلا به MSباید از روغن که از روغن های تک اشباع شده است و روغن ماهی در ر»یم غذایی خود استفاده نمایند تا احتیاجات روزانه ی آنها تامین شود.
برای کاهش جذب چربی های اشباع شده باید از گوشت قرمز اجتناب کرده واحتیاجات پروتئین بدن باید با گوشت ماهی و مرغ(بدون پوست)تأ مین شود.
خلاصه مطالب

برای کنترل بیماری MSوکند کردن روند پیشرفت و متوقف نمودن بیماری،تغییرات تغذیه ای بسیار موثر هستند.بنابر این توصیه می گردد که در برنامه غذائی خود به موارد زیر توجه فرمایند:
1-مصرف روزانه 4000 واحد ویتامین D
2-مصرف هفته ای 3 بار گوشت ماهی و قرص های روغن بزرک

3-عدم استفاده از لبنیات،باقالی ها،ترشی و ادویه جات
4-.خودداری از مصرف گوشت قرمز وکاهش مصرف چربی های اشباع شده

5-مصرف روغن زیتون برای تأمین احتیاجات چربی بدن
6- استفاده از گوشت ماهی و مرغ (بدون پوست) به منظور تأمین احتیاجات چربی بدن
7-اجتناب از هر گونه مواد غذایی حساسیت زا که توسط آزمایش خون و یا عکس العمل بدن مشخص شده است.
8-مصرف سبزیجات و میوه های تازه فصل برای ارتقاء بخشیدن سلامتی و بهبود سیستم های مختلف بدن.این رژیم غذایی توأم با مصرف هر گونه داروی MSقابل اجرا می باشد.

نکته مهم قابل توجه:
در اعمال رژیم غذائی مناسب با پزشک متخصص خود مشورت داشته باشید.موارد فوق الذکر توسط بسیاری از پژوهشگران و متخصصین درمان MS توصیه گردیده است و بدون تردید مورد تأئید پزشک شما هم قرار خواهد گرفت.هماهنگی با ایشان صرفا به منظور تنظیم یک برنامه غذائی مناسب و سازگار با هم خواهد بود.

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله انگل ژیاردیالامبلیا pdf دارای 16 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله انگل ژیاردیالامبلیا pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله انگل ژیاردیالامبلیا pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله انگل ژیاردیالامبلیا pdf :

انگل ژیاردیالامبلیا

مقدمه
ژیاردیا لامبلیا (Giardia lamblia) یکی از شایع‌ترین انگل‌های روده‌ای3-1 و شایع‌ترین انگل بیماری‌زا در جهان است.4 به طوری که برآورد می‌شود سالانه 280 میلیون عفونت در ان

سان در سراسر جهان ایجاد می‌شود.5 ژیاردیا لامبلیا، عامل ژیاردیازیس، یک انگل بیماری‌زای تاژک‌دار است که در سراسر جهان و در آب و هوای معتدل و گرمسیری یافت می‌شود و می‌تواند باعث بیماری اسهال به خصوص در کودکان و سوء‌جذب روده‌ای و از دست دادن و زن شود.8-6و4 ژیاردیازیس ممکن است از یک حالت حامل بدون علامت تا یک عفونت مزمن

، با نشانه بالینی درد شکم، اسهال، نفخ، دفع چربی، سندرم سوء جذب، رشد ناکافی و از دست دادن وزن در نوزادان و کودکان تظاهرکند.10و9 در کشورهای توسعه‌یافته به عنوان یکی از علت‌های اسهال در مهدکودک‌ها و شیرخوارگاه‌ها شناخته شده است.12و11 Ertan و همکاران نشان دادند سطح روی، آهن در ابتلا به ژیاردیازیس به واسطه سوء جذب، کاهش می‌یابد. سطوح پایین آنها که عناصرحیاتی برای باروری و رشد می‌باشد، می‌تواند سبب تضعیف عملکرد سلولی، فیزیولوژیکی و آنزیمی شود.13 مطالعه Celiksoz و همکاران نشان داددیا در ایالات متحده امریکا از 5/1 تا 20 درصد متغیر می‌باشد. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های کشور ایالات متحده امریکا، کودکان کمتر از پنج سال و زنان در سن باروری را به عنوان دو گروه جهت ابتلا به ژیاردیازیس شدید معرفی نموده است. این دو گروه در معرض عفونت ژیاردیایی کودکان ساکن مهدکودک‌ها هستند. در ایالات متحده امریکا تقریبا 65% زنانی که دارای کودکان کمتر از یک سال هستند، شاغل بوده و تقریبا 60% کودکان آنها در مهدکودک‌ها نگهداری می‌شوند.11 شیوع آلودگی به ژیاردیا در کودکان مناطق مختلف کشورمان بین 11 تا 37 درصد21-15 بوده است

. به عنوان مثال در مطالعه قربانی و همکاران شیوع ژیاردیا در کودکان زیر دو سال سمنان که در سنین شیرخوارگی هستند 5/8 درصد بوده است.21 این

میزان در کودکان ترکیه از3/7 درصد تا 28 درصد گزارش شده است.22 کشور ما به علت موقعیت و وسعت جغرافیایی، نوع آب و هوایی و خصوصیت‌های اجتماعی مردم، محیط مناسبی برای فعالیت انگل‌های گوناگون می‌باشد. از طرفی با عنایت به این که اسهال کی از علل مرگ و میر کودکان می‌باشد و یکی از علل اسهال آلودگی به ژیاردیا می‌باشد، لذا کنترل و پیشگیری از ابتلا به ژیاردیا، این انگل بیماری‌زا، به علت شیوع فراوان و زیان‌های جسمی، روانی و اجتماعی ناشی از آنها در جامعه حائز اهمیت زیادی است. مطالعات نشان داده است مصرف شیر مادر نقش محافظت‌کننده‌ای در ابتلا به ژیاردیا دارد.28-23 اما Zenian و همکاران معتقدند که موکوس روده مانع تاثیر خاصیت کشندگی شیر مادر برروی تروفوزوئیت‌های ژیاردیا لامبلیا می‌شود.29 در این مطالعه ارتباط مصرف شیر مادر و آلودگی به ژیاردیا مورد بررسی قرارگرفته است.
روش‌ بررسی
این مطالعه مقطعی در طی سال‌های 83 تا 84 بر روی 482 نفر از کودکان 24-6 ماهه مناطق شهری شهرستان‌های سمنان، دامغان و گرمسار که به طور تصادفی سیستماتیک از بین مراجعین به مراکز بهداشتی شهرهای فوق انتخاب شده‌اند، انجام شده است. نح

وه انتخاب به این صورت بود که در هر مرکز بهداشتی از بین کودکانی که شیر مادر مصرف نمی‌کردند و آنهایی که شیر مادر مصرف می‌کردند به تعداد مساوی انتخاب و مورد بررسی قرارگرفتند. پس از انتخاب کودکان، ضمن انجام مصاحبه با مادران و تکمیل پرسشنامه پژوهش، دو ظرف حاوی 30 میلی‌لیتر محلول فنل- الکل- فرمالدئیدPhenol Alcohol Formaldehyde به همراه چند لیوان یک بار مصرف و آبسلانگ به مادران آنها داده شد. محلول ثابت‌کننده PAF باعث حفظ و نگهداری تروفوزئیت و کیست تک یاخته‌ها می‌شود.30 استفاده از این محلول به

عنوان فیکساتیو از این جهت صورت گرفت که در روش فیکس بافرمالین به تنهایی (روش متداول) تروفوزوئیت تک‌یاخته تغییر شکل داده و در آزمایش میکروسکوپی معمولا تشخیص داده نمی‌شود. از آن نظر که انگل به صورت متناوب در مدفوع ظاهر می‌گردد به مادران آموزش داده شد که در سه روز متوالی مقداری از مدفوع کودک و خودشان را به طور مجزا در ظروف حاوی PAF ریخته و آنها را به شدت تکان دهند تا مدفوع در PAF به صورت یکنواخت درآید و نمونه‌های مدفوع خود و کودکشان را به مراکز بهداشتی درمانی تحویل دادند. این نمونه‌ها پس از جمع‌آوری

، به آزمایشگاه دانشکده پزشکی منتقل و به دو روش مستقیم و متراکم‌سازی رسوبی (فرمالین- اتر) و رنگ‌آمیزی نمونه مستقیم ورسوبی باتیونین، تشخیص آلودگی با مشاهده تروفوزوئیت یاکیست در مدفوع صورت گرفت. متغیرهای دموگرافیک از قبیل سطح سواد پدر و مادر، سن مادر، بعد خانوار، رتبه تولد، سن و جنس شیرخواران، هم‌چنین وضعیت آلودگی مادر به ژیاردیا لامبلیا و وضعیت آب و هوایی منطقه به عنوان متغیرهای بالقوه مخدوش‌کننده و نوع شیر مصرفی توسط کودک به عنوان متغیر مستقل در پرسشنامه ثبت شد. نوع آب مصرفی همه خانوارهای مورد بررسی بهداشتی بوده است. از آنجایی که هدف تعیین رابطه مصرف شیر مادر و آلودگی به ژیاردیا لامبلیا بوده است، به کودکی مصرف‌کننده شیر مادر اتلاق نمی‌شد که حداقل چهار ماه قبل از روز نمونه‌گیری شیر مادر را به طور کلی ترک کرده بود. مضافا این که حداقل سن برای ورود به مطالعه برای کلیه کودکان شش ماه بوده است، زیرا دو گروه از نظر سایر غذاها به یک اندازه در معر

ض خطر آلودگی به ژیاردیا قرارداشتند. لذا معیار ورود به مطالعه داشتن سن 24-6 ماه و نداشتن هرگونه بیماری بوده است. بنابراین کودکانی که چنین ویژگی را نداشتند، وارد مطالعه نشدند. ازنظر آب و هوایی، به برخی مناطق استان نظیر شهرهای سمنان، دامغان و گرمسار و ; که در مناطق کویری و خشک قراردارند، مناطق با آب و هوای گرم و برخی دیگر نظیر شهمیرزاد، مهدی شهر، دیباج و .. که درتابستان آب و هوایی ملایم وخنک و درزمستان آب وهوای سرد دارند، مناطق با آب وهوای سرد اتلاق شد. ازآزمون رگرسیون لجستیک در نرم‌افزار SPSS ویراست 5/11 برای تحلیل داده‌ها استفاده گردید.
یافته‌ها
میانگین (± انحراف‌معیار) سنی شیرخواران مورد بررسی 6/5±8/13 ماه بود. 6/45% آنها دختر‌ و مابقی پسر بودند. شیوع آلودگی به‌ژیاردیا در‌شیرخواران تحت‌بررسی 5/8% بود. شیوع مصرفی در مدل معنی‌دار باقی ماندند. به طوری که آنهایی که از شیر آلودگی به ژیادیا در دختران 7/7% و در پسران 2/9%، در مناطق با آب و هوای گرم 5/7% و مناطق سرد 3/13% بود. شیوع آلودگی به ژیاردیا با جنس، آب و هوا، رتبه تولد، بعدخانوار،سطح سوادپدروآلودگ

ی مادر به ژیاردیا ارتباط معنی‌داری نداشت اما ارتباط بین آلودگی به ژیاردیا در شیرخواران با سن وی، شیرمصرفی، سن و سطح سواد مادر معنی‌دار بود (جداول 1 و2). به طوری در کودکان با سن کمتر، شیوع کمتر بود. هم‌چنین در بین کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کردند شیوع آلودگی به ژیاردیا 5/4% و در مصرف‌کنندگان شیر گاو، آلودگی 7/17% بود. برای مشخص و تعدیل نمودن اثر همزمان متغیرهای ذکرشده در کنار نوع شیر مصرفی، اقدام به انجام آنالیز

رگرسیون‌لجستیک گام‌به‌گام (Stepwise) نمودیم که نتایج در جدول 3 آمده است. در بررسی تاثیر توأم این متغیرها، سن مادر حـذف گردید و سه متغیر سن شیرخوار، تحصیلات مادر و نوع

شیر مصرفی در مدل معنی‌دار باقی ماندند. به طوری که آنهایی که از شیـر مادر مصرف نمی‌کردند 38/2 برابر بیشتر در خطر آلودگی قرارداشتند. به عبارتی دیگر آلودگی

به ژیاردیا لامبلیا با نوع شیر مصرفی ارتباط داشت، اما این ارتباط به سطح سواد مادر و سن شیرخوار نیز بستگی داشت.
بحث
اگرچه ژیاردیا لامبلیا در مدفوع بسیاری از کودکان و بالغین بدون علامت یافت شده است ولی امروزه به خوبی مشخص شده است که انگل می‌تواند اسهال و سوء‌جذب ایجاد نماید. در عمل بیماران مبتلا به اسهال ژیاردیایی ممکن است مدفوع چرب (Steatorrhea)، اختلال در جذب کاروتن، اسیدفولیک و ویتامین 12B داشته باشند. مصرف نمک‌های صفراوی توسط ژیاردیا ممکن است مانع از فعالیت طبیعی لیپاز پانکراس شود.31 یافته‌ها نشان داد که شیوع آلودگی به انگل در شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می‌شدند به طور معنی‌داری کمتر از شیرخوارانی بوده که از شیر مادر تغذیه نمی‌کردند. به طوری که شیوع آلودگی به ژیاردیا درشیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می‌شدند 5/4% و در مصرف‌کنندگان شیر خشک 3/9% و در مصرف‌کنندگان شیر گاو 7/17% بوده است. این یافته با یافته‌های پژوهشگران زیادی همخوانی دارد. پژوهشگران در مصر نشان دادند که خطر آلودگی به ژیاردیا درشیرخوارانی که از شیر مصنوعی تغذیه می‌شدند دو برابر شیرخوارانی بود که از شیر مادر استفاده می‌کردند.27 در مکزیک این نسبت 5/2 تا پنج برابر26 گزارش شده است. در یک مطالعه در بنگلادش، تغذیه با شیر مادر نقش محافظتی در ابتلا به ‍ژیاردیا در نوزادان تا شش ماه سن داشته است.32 Gendrel و همکاران در مطالعه‌ای به این نتیجه رسیدند که کودکانی که منحصرا از شیر مادر استفاده می‌کنند کمتر به بیماری‌های انگلی ازج

مله ژیاردیالامبلیا مبتلا می‌شوند.33و25 همبستگی معنی‌داری بین آلودگی مادران باآلودگی شیرخواران در ابتلا به ژیاردیا مشاهده نگردید که با یافته مطالعه Islam و همکاران همخوانی دارد. آنها ارتباطی بین آنتی‌بادی ضد ژیاردیا در شیر و عفونت ژیاردیازیس در کودکان مشاهده نکردند.34 اما Nayak و همکاران گزارش کردند میزان آنتی‌بادی ضد ژیاردیا در شیر مادران آلوده به طور معنی‌داری بیشتر از مادران غیرآلوده می‌باشد و کودکان مادران آلوده به

طور معنی‌داری کمتر به ژیاردیا آلوده می‌شوند. به عبارتی دیگر، آنها براین نظر بودند که محافظت دربرابرعفونت ژاردیا درکودکان وابسته به تیتر بالای آنتی‌بادی اختصاصی درشیر است،35 درحالی که Walterspiel و همکاران گزارش کردند که آنتی‌بادی‌های ضد ژیاردیا در شیر

از عفونت جلوگیری می‌کند.36 Tellez و همکاران نشان دادند نوزادان متولد شده از مادران غیر ایمن در ریسک بالاتر آلودگی به ژیاردیا، در مقابل نوزادان مادران ایمن، در ماه‌های نخست زندگی‌شان هستند.1 Hernell و همکاران اظهار داشتند مؤلفه‌های معینی از شیر غیر ایمن قادر به از بین بردن تروفوزوئیت ژیاردیا است.37 این یافته قبلا توسط Gillin و همکاران گزارش شد که نشان داد یک لیپاز غیرمعمول در شیر پستان است که دارای فعالیت کشنده ژیاردیا می‌باشد که مستقل از ترشح IgA است که می‌تواند سریعا باعث نابودی انگل شود.38 Miotti و همکاران اظهار داشتند آنتی‌بادی‌های ضد ژیاردیا می‌تواند از طریق جفت یا شیر مادر به کودکان منتقل شده و در نتیجه این کودکان کمتر به ژیاردیا آلوده می‌شوند.23& Reiner Gillin اظهار داشتند که خاصیت کشندگی شیرمادر به دلیل وجود آنتی‌بادی‌های ضد ژیاردیا نمی‌باشد، زیرا شیر مادران غیر آلوده نیز این خاصیت را از خود نشان می‌دهد.39 شیر انسان با تولید محصولات سمی تجزیه‌کننده چربی، ژیاردیا لامبلیا را می‌کشد. Reiner اثبات کرد اسیدهای چرب آزاد و سایر محصولات ناشی از لیپولیز برای ژیاردیا لامبلیا خاصیت سمی دارد. آنان هم‌چنین اظهار داشتند که آلبومین و نمک‌های صفراوی ک

ونژوکه، که به اسیدهای چرب آزاد باندمی شوند از تروفوزوئیت‌ها در برابر کشته شدن دراثرشیرمادرحمایت می‌کنند.24 عملکردمشابهی برای موکوس روده نیز دربرابرخاصیت‌کشندگی شیر مادر بر روی تروفوزوئیت‌های ژیاردیالامبلیا توسط Zenian ثابت شده است.29 ازنتایج دیگر این مطالعه ارتباط سن کودک با آلودگی به ژیاردیا لامبلیا بود. این نتیجه قابل انتظار است زیرا کودک هرچه بزرگترمی‌شود، دامنه فعالیت وی وسیع‌تر شده و بیشتردرمعرض عوامل محیطی بیماری‌زا قرارمی‌گیرد. ازیافته‌های دیگر مطالعه وجود ارتباط بین آلودگی به ژیاردیا و سطح سواد مادر است. این یافته با مطالعه Mahmud27 هم‌خوانی دارد. کودکان مادران با سطح

سواد دیپلم، آلودگی کمتری نسبت به کودکان مادران با سطح سواد کمتر

 

از دیپلم و دانشگاهی داشتند. مادران با سطح سواد پایین از آگاهی پایین برخوردار بوده ومادران با تحصیلات دانشگاهی، قریب به اتفاق شاغل بوده و فرزندان آنها روزانه درمهد کودک نگهداری می‌‌شوند و این امر می‌تواند خطر آلودگی به ژیاردیا را بیشتر کند. با عنایت به نتایج این مطالعه و سایرمطالعات مشابه، تغذیه انحصاری با شیرمادر باید تشویق شود و این باور را که شیر مادر کامل‌ترین غذا و بهترین سپر محافظتی برای نوزاد در ابتلا به عفونت‌ها، ازجمله ژیاردیازیس، است به مادران قبل از بارداری و به‌طور مستمر در دوران شیردهی منتقل نمود. مکانیسم محافظتی شیر مادر پیچیده بوده و نیاز به مطالعه بیشتر دارد.

آلودگی به ژیاردیا (Giardiasis ) ژیاردیاز یک عفونت تک یاخته ای روده باریک است که توسط ژیاردیا لامبلیا ایجاد می‏شود و اغلب بدون نشانه بالینی است اما می‏تواند به صورت اسهال حاد یا مزمن تظاهر نماید.

به دلیل آنکه تعداد زیاد انگل در عمل جذب ویتامین‏های محلول در چربی و چربیها اختلال ایجاد می‏کند در عفونتهای شدید ممکن است استئاتوره، کم خونی، ضعف و کاهش وزن مشاهده گردد.
اتیولوژی
ژیاردیا لامبلیا(G.lamblia) یک تک یاخته تاژکدار است که تروفوزوایت پهن و گلابی شکل آن بین 5/9 تا 20 میکرون طول و 5 تا 15 میکرون عرض دارد. دارای دو هسته و چهار زوج تاژک است. کیست بیضوی آن، 10 میکرون طول، 8 میکرون عرض(به طور متوسط) و دو یا چهار هسته دارد.
وجود صفحه مکنده در سطح شکمی‏ژیاردیا چسبیدن آن را به مخاط روده تسهیل می‏نماید. PH مطلوب برای تروفوزوایت 6 تا 7 ا

ست و در اثر شرایط نامساعد (اسید معده) به سرعت نابود می‏گردد و به نظر نمی‏رسد که در انتشار بیماری نقشی داشته باشد مدفوع معمولا تنها حاوی کیست است اما در زمان بروز اسهال، تروفوزوایت نیز ممکن است مشاهده شود. کیست در قسمت انتهائی ایلئوم تشکیل می‏شود و قادر است به مدت 3 ماه در آب زنده بماند. غلظتهای معمول کلر که برای تصفیه آب آشامیدنی به کار می‏رود کیست را از بین نمی‏برد. 
این انگل از تمام نقاط دنیا گزارش شده است اما میزان آلودگی انسانها در مناطق مختلف بین 1 تا 25 درصد متفاوت است. در مناطق گر

مسیر و نقاطی که تراکم جمعیت زیاد

و امکانات بهداشتی کم است شیوع بیشتری دارد.
اطفال حدود سه بار بیش از بزرگسالان مستعد ابتلاء به بیماری هستند و به همین دلیل موارد آلودگی با ژیاردیا در مدارس ابتدائی و یتیم خانه‏ها بیشتر مشاهده می‏گردد.
انسان تنها مخزن شناخته شده انگل است و انتقال بیماری از شخص به شخص یا از طریق مصرف غذا و آب آلوده (fecal-oral)صورت می‏گیرد.
به ندرت با نفوذ فاضلاب در آب آشامیدنی یک شهر ممکن است عفونت ژیاردیائی به صورت همه گیر بروز کند و باید توجه داشت که کلرینه کردن آب به روش معمول کیست ژیاردیا را نابود نمی‏کند. در برخی از موارد اسهال مسافران، ژیاردیا مسئول بوده است.
نشانه ‏های بالینی
در اکثر موارد آلودگی به ژیاردیا موجب بروز نشانه بالینی نمی‏گرددو در عده کمی‏از بیماران نیز شدت نشانه‏های بالینی از نفخ خفیف و سوء هضم تا اسهال شدید و سوء جذب متفاوت است. ژیاردیا هر چند که در شیرخواران نیز مشاهده می‏گردد اما در کودکان بزرگتر شایعتر است.
کیست ژیاردیا ممکن است در مدفوع تعدادی از افراد سالم جامعه (حاملین) یافت شود بدون آنکه نشانه بالینی داشته باشند.
فاصله بین آلودگی و بروز علائم حدود 15 روز است و شروع بیماری ممکن است ناگهانی وبه صورت یک گاستروآنتریت حاد یا تحت حاد باشد. بی اشتهائی، تهوع، احساس سنگینی در اپیگاستر و اسهال آبی در اغلب بیماران وجود دارد. اسهال ممکن است مزمن شود و یا به صورت متناوب ظاهر گردد.
شکل مزمن(سندرم سوء جذب):
در بعضی موارد اسهال ناشی از ژیاردیا مزمن میشود و چند ماه طول می‏کشد. کاهش وزن،‌ اتساع شکم و نفخ ظاهر شده،‌ مدفوع کمرنگ و حجیم و بدبوست و تابلوی بیماری مشابه بیماری اسپرو می‏گردد. این مسئله می‏تواند علاوه بر کاهش وزن سبب اختلال در رشد کودکان گردد اما تمام اختلالات پس از درمان موفقیت آمیز عفونت، بهبود می‏یابند.
در این شکل از بیماری اختلال جذب چربی وجود دارد و ممکن است جذب گزیلوز ویتامین B12 نیز کاهش یابد.
پیشگیری :
اقدامات بهداشتی از نظر جمع آوری صحیح فاضلاب، محافظت منابع آب آشامیدنی از آلودگی و رعایت بهداشت فردی اصول کلی پیشگیری از بیماری را تشکیل می‏دهند. توصیه می‏شود تا اطرافیان نزدیک بیمار از نظر وجود ژیاردیا در روده (آزمایش نمونه مدفوع) مورد بررسی قرار گیرند.

آلودگی به ژیاردیا (Giardiasis )
ژیاردیاز یک عفونت تک یاخته ای روده باریک است که توسط ژیاردیا لامبلیا ایجاد می‏شود و اغلب بدون نشانه بالینی است اما می‏تواند به صورت اسهال حاد یا مزمن تظاه

ر نماید.
به دلیل آنکه تعداد زیاد انگل در عمل جذب ویتامین‏های محلول در چربی و چربیها اختلال ایجاد می‏کند در عفونتهای شدید ممکن است استئاتوره، کم خونی، ضعف و کاهش وزن مشاهده گردد.
اتیولوژی
ژیاردیا لامبلیا(G.lamblia) یک تک یاخته تاژکدار است که تروفوزوایت پهن و گلابی شکل آن بین / تا میکرون طول و تا میکرون عرض دارد. دارای دو هسته و چهار زوج تاژک است. کیست بیضوی آن، میکرون طول، میکرون عرض(به طور متوسط) و دو یا چهار هسته دارد.
وجود صفحه مکنده در سطح شکمی‏ژیاردیا چسبیدن آن را به مخاط روده تسهیل می‏نماید. PH مطلوب برای تروفوزوایت تا است و در اثر شرایط نامساعد (اسید معده) به سرعت نابود می‏گردد و به نظر نمی‏رسد که در انتشار بیماری نقشی داشته باشد مدفوع معمولا تنها حاوی کیست است اما در زمان بروز اسهال، تروفوزوایت نیز ممکن است مشاهده شود. کیست در قسمت انتهائی ایلئوم تشکیل می‏شود و قادر است به مدت ماه در آب زنده بماند. غلظتهای معمول کلر که برای تصفیه آب آشامیدنی به کار می‏رود کیست را از بین نمی‏برد. هر کیست پس از رسیدن به ژژونوم، چهار تروفوزوایت آزاد می‏کند.
اپیدمیولوژی
این انگل از تمام نقاط دنیا گزارش شده است اما میزان آلودگی انسانها در مناطق مختلف بین تا درصد متفاوت است. در مناطق گرمسیر و نقاطی که تراکم جمعیت زیاد و امکانات بهداشتی کم است شیوع بیشتری دارد.
اطفال حدود سه بار بیش از بزرگسالان مستعد ابتلاء به بیماری هستند و به همین دلیل موارد آلودگی با ژیاردیا در مدارس ابتدائی و یتیم خانه‏ها بیشتر مشاهده می‏گردد.
انسان تنها مخزن شناخته شده انگل است و انتقال بیماری از شخص به شخص یا از طریق مصرف غذا و آب آلوده (fecal-ral)صورت می‏گیرد.
به ندرت با نفوذ فاضلاب در آب آشامیدنی یک شهر ممکن است عفونت ژیاردیائی به صورت همه گیر بروز کند و باید توجه داشت که کلرینه کردن آب به روش معمول کیست ژیاردیا را نابود نمی‏کند. در برخی از موارد اسهال مسافران، ژیاردیا مسئول بوده است.
نشانه ‏های بالینی

در اکثر موارد آلودگی به ژیاردیا موجب بروز نشانه بالینی نمی‏گرددو در عده کمی‏از بیماران نیز شدت نشانه‏های بالینی از نفخ خفیف و سوء هضم تا اسهال شدید و سوء جذب متفاوت است. ژیاردیا هر چند که در شیرخواران نیز مشاهده می‏گردد اما در کودکان بزرگتر شایعتر است.
کیست ژیاردیا ممکن است در مدفوع تعدادی از افراد سالم جامعه (حاملین) یافت شود بدون آنکه نشانه بالینی داشته باشند.
فاصله بین آلودگی و بروز علائم حدود روی اشتهائی، تهوع، احساس سنگینی در اپیگاستر و اسهال آبی در اغلب بیماران وجود دارد. اسهال ممکن است مزمن شود و یا به صورت متناوب ظاهر گردد.
شکل مزمن(سندرم سوء جذب):
در بعضی موارد اسهال ناشی از ژیاردیا مزمن میشود و چند ماه طول می‏کشد. کاهش وزن،‌ اتساع شکم و نفخ ظاهر شده،‌ مدفوع کمرنگ و حجیم و بدبوست و تابلوی بیماری مشابه بیماری اسپرو می‏گردد. این مسئله می‏تواند علاوه بر کاهش وزن سبب اختلال در رشد کودکان گردد اما تمام اختلالات پس از درمان موفقیت آمیز عفونت، بهبود می‏یابند.
در این شکل از بیماری اختلال جذب چربی وجود دارد و ممکن است جذب گزیلوز ویتامین B12 نیز کاهش یابد.
پیشگیری :
اقدامات بهداشتی از نظر جمع آوری صحیح فاضلاب، محافظت منابع آب آشامیدنی از آلودگی و رعایت بهداشت فردی اصول کلی پیشگیری از بیماری را تشکیل می‏دهند. توصیه می‏شود تا اطرافیان نزدیک بیمار از نظر وجود ژیاردیا در روده (آزمایش نمونه مدفوع) مورد بررسی قرار گیرند.
________________________________________

 

آزمایش الایزای ژیاردیا لامبلیا
مقدمه

ژیاردیا لامبلیا انگل فلاژل داری است که در روده کوچک زندگی کرده وعفونت ایجاد میکند. این انگل در سراسر دنیا گسترش داشته واز مهمترین دلایل اسهال مزمن محسوب میگردد.عفونت پس از بلع کیست موجود در غذای و یا اب الوده رخ میدهد.در کشور امریکا ژیاردیا شایع ترین پاتوژنی است که پس از مصرف اب الوده موجب اسهال می گردد.در کشور ه

ای در حال توسعه ، ژیاردیا یکی از شایع ترین دلایل بیماری در کودکان زیر ده سال بوده وشیوعی در حدود 10 تا 15 درصد دارد.در افرادی که بهداشت رارعایت نمی کنند ،عفونت معمولا از طریق مدفوعی دهانی از شخص الوده منتقل میشود.این نوع انتقال بخصوص در کودکان ودر مهد کودک ها مشاهده میشود.عفونت ممکن است از کودکان به والدین نیز منتقل گردد.برخلاف نوزادان عفونت در کودکان بزرگتر ممکن است فاقد علائم باشد. با این حال کودکان الوده فاقد علائم در گسترش بیماری نقش مهمی دارند.
علائم ژیاردیازیس (لامبلیازیس) شامل اسهال حاد ومزمن می باشد.گاهی اوقات نیز کیست بدون علامت خاصی از بدن حذف میشود.دوره نهفته بیماری در حدود 3 تا42 روز است .
عفونت حاد دارای علائم ذیل است:
– شیوع ناگهانی اسهال ابکی( اسهال مکرر زرد رنگ بد بو )
– کاهش اشتها
– تهوع
– لتارژی
– کاهش وزن
– دفع خون و موکوس معمولا مشاهده نمیشود
شایع ترین روشی که تاکنون برای تشخیص ژیاردیازیس استفاده شده است شناسایی کیست در نمونه مدفوع در بررسی میکروسکوپی بوده است . این روش با ید توسط شخص اموزش دیده و مسلط انجام شود تا تشخیص از دست نرود.علاوه بر این ،بیمار مشکوک باید درچندین نوبت مورد بررسی قرلر گیرد زیرا دفع کیست در مدفوع نوسانات زیادی دارد.
روشی که در اینجا معرفی میکنیم یک جایگزین بسیار مناسب برای روش میکروسکوپیک محسوب شده وبه اندازه روش میکروسکوپی نیز حساسیت ودقت دارد. مزایای این روش نسبت به روش میکروسکوپی عبارتند از:

– نیازمند تسلط ومهارت خاص نیست
– سریع وساده است
نیازمند وجود ارگانیسم دست نخورده (کیست یا تروفوزوئیت) در نمونه مدفوع نیست.

اصول آزمایش:

در آزمایش الایزای ژیاردیا یک انتی بادی اختصاصی با روش الایزا مورد استفاده قرار میگیرد بدین ترتیب که انتی بادی بر علیه کیست یا تروفوزوئیت ژیاردیا در میکروپلیت شده و انتی بادی هایی که با پراکسیداز کونژوگه شده اند اضافه میشوند.سپس پلیت ها در دمای اتاق (20 تا 25 درجه) انکوبه میشوند. در صورت وجود ژیاردیا درنمونه بیمارکمپلکسی از ژیاردیا ،انتی بادی اختصاصی و انتی بادی ساکن شکل میگیرد.در روند شستشو انتی بادی های نشاندار شده با نزیم که اتصال ایجاد نکرده اند شسته میشوند.پس از اضافه کردن سوبسترا، انزیم های متصل شده به ژیاردیا موجب تغیر رنگ محلول موجود در خانه های میکروپلیت از بیرنگ به ابی میشوند.با اضافه کردن معرف توقف رنگ خانه ها از ابی به زرد تغییر می یابد. شدت رنگ به غلضت انتی ژن های ژیاردیا که در نمونه وجود دارند بستگی دارد

محدودیت های آزمایش:
آزمایش الایزا ژیاردیا انتی ژنهای ژیاردیا را در مدفوع شناسایی میکند و نسبتی بین این روش وشدت علائم بالینی وجود ندارد.نتایج بدست امده همواره باید با توجه به وضعیت بالینی بیمار تفسیر شوند.
نتیجه مثبت در این آزمایش وجود سایر عوامل بیماریزا را منتفی نمی سازد.نتیجه منفی نیز ژیاردیازیس را به طور کامل رد نمی کند زیرا ممکن است تعداد انگلها در نمونه کافی نباشد یا مقدار انتی ژن موجود در نمونه بسیار ناچیز باشد. اگر نتیجه تست منفی شود و بیمار دچار کم خونی بوده ویا مشکوک به ژیاردیازیس است یک نمونه مدفوع دیگر از بیمار باید مورد بررسی قرار گیرد.نتیجه تست درصورتیکه توزیع انگل در نمونه مدفوع ناهمگون باشد ممکن است مبهم ویا نامشخص باشد .در این مورد باید از همان نمونه مدفوع سوسپانسیون دیگری تهیه شده مورد بررسی قرار گیرد.
کیفیت آزمایش
در بررسی های بالینی این آزمایش بر روی 276 نمونه مدفوع انجام شد.این بررسی در کشور المان وبر روی بیمارانی انجام شده که به نقاط مختلف سفر کرده بودند و دارای علائم مشکوک به ژیاردیازیس بودند.تمام نمونه ها باروش میکروسکٍوپی مورد ارزیابی قرار گرفتند.هر نمونه به مدت ده دقیقه توسط دو فرد مسلط مورد ارزیابی قرار گرفت.نمونه ها همچنین با استفاده از آزمایش الایزا .نیز مورد بررسی قرار گرفتند.نتایج بدین ترتیب بودند:

این روش 100 درصد برای ژیاردیا اختصاصی بوده ودر بررسی های متعدد هیچ موردواکنش متقاطع گزارش نشده است.تعدادی ازمیکرو ارگانیسم هایی(جدول2) ، تخمهای کرمها وکیست انگلها(جدول3) که با این آزمایش مورد ارزیابی قرار گرفته اند به همراه نتایج حاصله در ذیل ذکر شده اند.

کشت خالص ژیاردیا لامبلیا از نمونه های مختلف مدفوع
مقدمه
ژیاردیازیس یکی از مشکلات بهداشتی دنیا و از جمله ایران است. برای تعیین خصوصیات بیوشیمیایی، بیولوژیکی، تفکیک سوش ها و گونه های مختلف، کشت خ در دنیا نگذشته است، هدف از این تحقیق کشت خالص و تولید انبوه ژیاردیا لامبلیا برای اولین بار در اصفهان بوده است.
روشها
در این بررسی کیستهای ژیاردیا لامبلیا از پنجاه نمونه مدفوع به روش شناورسازی سوکروز چهار لایه ای جمع آوری و به محلول القاکننده منتقل گردید، سپس در محیط کشت TYI-S-33 تغییر یافته قرار گرفت و پس از خارج شدن تروفوزوییت از کیست و تکثیر انگل، کشتهای مکرر و خالص انجام شد.
نتایج
از بین 50 نمونه حاوی کیست در 40 نمونه (80 درصد) خروج تروفوزوییت از کیست مشاهده گردید. در 22 نمونه (55 درصد) از 40 نمونه مذکور، کشت مکرر و خالص به دست آمد. نتایج نشان دادند تعداد انگل در محیط کشت تقریبا هر 13 ساعت دو برابر شده و حداکثر تعداد انگل بین روزهای سوم و چهارم کشت است.
بحث
سرعت تکثیر مناسب انگل در محیط کشت و به حداکثر رسیدن رشد در مدت زمان قابل قبول، امکان کاربرد روش فوق را به طور وسیع فراهم آورده است. سیستیین و اسیداسکوربیک موجود در محلول القاکننده احتمالا در خروج تروفوزوییت از کیست نقش داشته است. کشت مکرر و خالص سازی نمونه ها نشان دهنده امکانات زیست

ی مناسب برای انگل در شرایط آزمایشگاه بوده که در مقایسه با سایر تحقیقات نتایج بهتری را نشان می دهد. افزایش کارآیی کشت می تواند به دلیل کاهش مقدار صفرای گاوی یا تفاوت سوش های انگل باشد.

 

 

کلمات کلیدی :

 

  مقاله مهارت های زندگی pdf دارای 17 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مهارت های زندگی pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله مهارت های زندگی pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله مهارت های زندگی pdf :

مهارت های زندگی

گاهی تورم ناشی از افزایش هزینه تولید است که آثار این افزایش را در قیمت کالا‌ها می‌توان دید به طوری که این افزایش هزینه‌ها می‌تواند ناشی از افزایش دستمزدها، نرخ بالا‌ی حمل و نقل، تولید، سوخت موردنیاز و افزایش نرخ بهره‌بانکی باشد.
تورم همچنین می‌تواند ناشی از افزایش قیمت کالا‌های وارداتی باشدکه تورم وارداتی نامیده می‌شود. کالا‌هایی مانند ماشین‌آلا‌ت، تجهیزات صنعتی و تولیدی که در داخل کشور جانشین ندارند، با افزایش قیمت در خارج و به دلیل عدم‌تولید آن کالا‌ها در داخل کشور، ناگزیر به واردات آنها به هر قیمتی می‌شویم.

یکی از علل ایجاد تورم را می‌توان ناشی از عدم تعادل میان عرضه و تقاضا دانست. وقتی درجامعه‌ای عرضه و تقاضای کالا‌یی در شرایط مطلوب قرار نگیرد، تورم ایجاد می‌شود.

افزایش نرخ ارز خارجی هم به مفهوم کاهش ارزش پول کشور است و از آنجا که صادرات کشور در مقابل واردات کمتر است، این اثر در داخل کشور بیشتر خود را نشان می‌دهد.
در کنار همه این علل، تورم با ساختار کشور نیز ارتباط دارد. بدین مفهوم که وقتی ساختار تولید درست عمل نمی‌کند، تورم پدید می‌آید. در کشورهای کم توسعه یافته مهم‌ترین مشکل، تورم ساختاری است که ناشی از کم توسعه یافتگی ساختار تولید است. به طوری که بازدهی پایین تولید پاسخگوی حجم نیازهای جمعیتی نیست. به عبارت دیگر، رشد نامتعادل بخش‌های اقتصادی به علت ساختار اقتصادی کشور است. به طوری که توسعه سریع یک بخش و تحولا‌ت ناشی از آن موجب پیدایش عدم تعادل و ناهماهنگی بین سایر بخش‌های اقتصادی می‌شود

علت دیگر تورم از بعد تقاضا است. هرگاه متوسط رشد نقدینگی بالا‌تر از متوسط نرخ رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) باشد، این امر باعث عدم تعادل بین تقاضا و عرضه و در نتیجه منجر به افزایش سطح عمومی‌قیمت‌ها می‌شود. افزایش نقدینگی به‌طور عمده در واکنش به افزایش پایه پولی بوده و افزایش پایه پولی نیز ناشی از افزایش دارایی‌های خارجی و بدهی دولت به بانک مرکزی است. عدم تعادل بین درآمدها و هزینه‌های دولت از دیگر عوامل بروز تورم از جنبه تقاضا است.

علت دیگر تورم از بعد عرضه است و عواملی که موجب بروز این مسأله می‌شود، عبارت‌اند از: وجود ظرفیت خالی در بخش تولید، پایین بودن سهم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، ناچیز بودن سرمایه‌گذاری خارجی، پایین بودن سهم صادرات کشور، بالا‌بودن قیمت محصولا‌ت صنعتی و;
یکی دیگر از علل بروز تورم، انتظارات تورمی‌دریک جامعه است. اگر مردم براساس تجارب گذشته خود یا بر مبنای مشاهدات بازار پیش‌بینی کنند که در آینده نزدیک قیمت رو به افزایش خواهد بود، میزان هزینه و خریدهای خود را افزایش می‌دهند و از طرف دیگر تولیدکنندگان و فروشندگان نیز از فروش و عرضه کالا‌های خود (به امید افزایش قیمت درآینده) خودداری می‌کنند. بدیهی است در این صورت با این سیاست، عرضه و تقاضا اثر مستقیم بر قیمت‌ها خواهد داشت و موجب افزایش تورم می‌شود.
علت دیگر تورم، کاهش نرخ پس‌انداز است. همچنانکه گفته شد، عدم ثبات قیمت‌ها همواره اثر نامطلوبی بر ثبات اقتصادی یک کشور و انتظارات مردم نسبت به آینده دارد که در نتیجه، این شرایط، منجر به کاهش نرخ پس‌انداز و حتی در بعضی مواقع نرخ رشد منفی پس‌انداز می‌شود و دلیل عمده آن افزایش هزینه‌های استهلا‌ک ناشی از افزایش نرخ ارز و نرخ بالا‌ی فرسودگی ماشین‌آلا‌ت سرمایه‌ای است. از دیگر آثار مهم کاهش پس‌انداز، تأثیر بر سطح سرمایه‌گذاری است که موجب افزایش تقاضا و به طبع افزایش سطح عمومی‌قیمت‌ها می‌شود.

در کنار سایر علل ذکر شده، اثر تغییرات نرخ ارز بر سطح قیمت‌ها نیز از دیگر عوامل تورم است که از سیاست‌های در کنار سایر علل ذکر شده، اثر تغییرات نرخ ارز بر سطح قیمت‌ها نیز از دیگر عوامل تورم است که از سیاست‌های اقتصادی کلا‌ن کشور ناشی می‌شود. اگر افزایش نرخ ارز تواCم با اجرای سیاست‌های انبساطی مالی و پولی باشد، موجب تشدید و فشار تورم خواهد شد و چنانچه این افزایش با اجرای سیاست‌های انقباضی مالی و پولی همراه باشد، آثار قابل ملا‌حظه‌ای بر تورم و نیز سطح عمومی‌قیمت‌ها نخواهد داشت.

عامل دیگر تورم، بالا‌ بودن نرخ سود تسهیلا‌ت بانکی است. به‌طوری که این مسأله موجب می‌شود تا تولید کنندگان داخلی در بازارهای جهانی از قدرت رقابتی کمتری نسبت به رقبای خارجی خود برخوردار باشند. بنابراین تولیدکنندگان انتظار دارند، نرخ سود تسهیلا‌ت از سوی بانک‌ها کاهش داده شود تا هزینه‌های تولید کاهش یابد و در نهایت اینکه عدم ثبات و آرامش می‌تواند منجر به تورم شود به طوری که اگر در کشوری ثبات و امنیت نباشد موجب کاهش سرمایه‌گذاری و کاهش تولید می‌شود که تورم را به همراه خواهد داشت.

تأثیر تورم بر اقتصاد
مهم‌ترین تأثیر تورم بر توزیع درآمد و ثروت است. یکی از خصوصیات بارز پدیده تورم، عدم تناسب بین تغییر قیمت‌ها و درآمدهاست. بدین ترتیب که قیمت برخی از کالا‌ها و درآمد برخی از طبقات و گروه‌های جامعه با آهنگی تند افزایش می‌یابد و حال آنکه این آهنگ برای قشرها و طبقات دیگر جامعه کند است. این عدم تناسب موجب می‌شود که درآمد حقیقی برخی افراد جامعه از جمله دارندگان درآمدهای متغیر چون تجار، مالکان اراضی و مستغلا‌ت و صاحبان حرفه‌ها و مشاغل آزاد افزایش یابد و در عوض، درآمد حقیقی افرادی که دارای درآمدهای ثابتی هستند، کاهش پیدا کند. البته تورم می‌تواند سبد دارایی

عاملا‌ن اقتصادی را دگرگون سازد زیرا در اثر تورم، افراد و گروه‌ها تا حد امکان می‌کوشند دارایی نقدی خود را کاهش و در عوض سهم کالا‌ و اموال غیرنقدی خود را افزایش دهند. بدین ترتیب مقدار زیادی از وقت، انرژی و منابع مالی مردم و عاملا‌ن اقتصادی به جای به کار افتادن در مسیر فعالیت‌های مفید و مولد اقتصادی صرف فعالیت‌هایی می‌شود که هدف از انجام آنها تطابق با شرایط تورمی‌و اجتناب از کاهش ارزش دارایی‌هاست که همین امر به دلا‌ل‌بازی یا معاملا‌ت سوداگرانه دامن می‌زند. از این‌رو، می‌توان نتیجه گرفت، تورم حتی کارآیی اقتصادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
یکی دیگر از آثار سوء تورم، تأثیر آن بر پس‌انداز و نحوه مصرف مردم است. براثر کاهش ارزش پول ملی ناشی از افزایش نرخ تورم، تمام افرادی که سرمایه نقدی خود را به‌صورت پس‌انداز نگهداری می‌کنند متضرر خواهند شد که این امر بر تمایل افراد به پس‌انداز اثر منفی دارد و همانطور که ذکر شد، در شرایط تورمی‌میل به کالا‌های بادوام و سرمایه‌ای مانند زمین و مسکن افزایش پیدا می‌کند و همین امر می‌تواند نوع مصرف را تحت تأثیر قرار دهد.
اثر دیگر تورم، تأثیر آن بر تصمیم‌گیری بنگاه‌های اقتصادی است به طوری که این موضوع می‌تواند عاملا‌ن اقتصادی را در تصمیم‌گیری خود دچار بلا‌تکلیفی کند زیرا وجود تورم، بنگاه‌های اقتصادی را در زمینه برآورد درآمد و هزینه، با دشواری مواجه می‌کند.
تأثیر بعدی تورم را می‌توان در هزینه‌های جاری دولت مشاهده کرد زیرا دولت خود مصرف‌کننده است و از سوی دیگر، باید حقوق کارمندان خود را بپردازد. در شرایط تورمی‌دولت مجبور است حقوق کارمندان خود را افزایش دهد. البته نباید فراموش کرد وجود تورم می‌تواند درآمدهای دولت را نیز از طریق مالیات افزایش دهد.

از دیگر آثار تورم، تأثیر آن بر بازرگانی خارجی است به‌طوری که تورم اغلب موجب اخلا‌ل در موازنه پرداخت‌ها می‌شود زیرا در اثر تورم از یک سو به دلیل افزایش قیمت‌ها در داخل، میزان صادرات کاهش و از سوی دیگر مقدار واردات افزایش خواهد یافت. دراین زمینه باید توضیح داد که اگر تورم در ایران از تورم کشورهایی که با ایران مبادلا‌ت وسیع تجاری دارند بیشتر باشد آنگاه کالا‌های ساخت ایران برای این کشورها گران‌تر خواهد شد در نتیجه صادرات کشورمان کاهش می‌یابد و از سوی دیگر، در این شرایط کالا‌های ساخت کشورهای خارجی برای مصرف کننده ایرانی ارزان‌تر خواهد شد در آثار واردات کالا‌ به کشور افزایش خواهد یافت که آثار اولیه چنین پدیده‌ای تأثیر بر تراز پرداخت‌هاست و در صورت کمبود منابع درآمدی می‌تواند به کسری تراز بازرگانی منجر شود.

راه‌های پیشگیری از تورم
تجربه نشان داده است که راه‌حل‌های اداری و دستوری برای ثابت‌نگه‌داشتن قیمت‌ها، هم‌زمان با رشد نقدینگی شیوه مناسبی برای تثبیت قیمت‌ها نیست.

از سوی دیگر، اقتصاد ایران اقتصادی تک محصولی است و از نوسان قیمت نفت متأثر می‌شود. در مقطع زمانی کنونی که درآمد نفت افزایش قابل توجهی یافته است، به جز کسری بودجه عامل دیگری می‌تواند به تورم دامن بزند، این عامل چگونگی مصرف درآمد اضافی نفت در بودجه است. افزایش قیمت نفت به بالا‌ی 100 دلا‌ر سبب شده است که درآمدهای دولت از نفت طی چند سال گذشته تا چند برابر افزایش یابد. این افزایش جهش گونه در درآمد نفت ضمن آنکه به لحاظ افزایش دارایی‌های کشور مغتنم است اما اگر به درستی مورد استفاده قرار نگیرد می‌تواند موجب مخاطرات جدی شود.

درآمدهای نفتی متعلق به دولت است و بهترین گزینه دولت برای مصرف درآمدهای اضافی نفت، انباشت آن در حساب ذخیره ارزی و خودداری از افزایش بودجه ریالی دولت بر پایه این درآمدهای اضافی است. موجودی حساب ذخیره ارزی می‌تواند به بخش خصوصی یا عمومی‌مولد وام داده شود تا صرف وارد کردن ماشین‌آلا‌ت و فناوری برای توسعه ظرفیت‌های تولیدی شود. هم‌زمان با وام ارزی دریافتی از صندوق، سرمایه‌گذاران باید ریال لا‌زم را برای بخش ریالی سرمایه‌گذاری از پس‌اندازهای خود یا دیگر آحاد جامعه تأمین کنند. بدین ترتیب ارز اضافی حاصل از درآمدهای نفت موجب افزایش پایه پولی و حجم نقدینگی نمی‌شود، بلکه پس‌انداز و سرمایه‌گذاری از منابع ریالی موجود در جامعه را تشویق و ظرفیت تولیدی و اشتغال جدید ایجاد می‌کند. بعلا‌وه، با بازگرداندن وام‌های دریافتی از حساب، موجودی حساب در آینده بازسازی می‌شود و استمرار اعطای وام‌های ارزی و تشویق و توسعه سرمایه‌گذاری را در آینده امکان‌پذیر می‌سازد. البته با تقویت حساب ذخیره ارزی، باید تمهیدها و رویه‌هایی اتخاذ کرد که از سوءاستفاده افراد سودجو که ممکن است با ارایه قیمت‌های صوری و اضافی برای ماشین‌آلا‌ت وارداتی به منابع ملی و مصالح ملت تعدی کنند به شدت جلوگیری و با آنها برخورد شود.

بنابراین درست است که درآمد نفتی کشور رشد مناسبی دارد اما تجربه نشان می‌دهد هر قدر پول بیشتری به جامعه تزریق شود، به لزوم نتیجه بهتری عاید نخواهد شد. اگر این درآمدهای مازاد به ریال تبدیل شود، تورم و عدم تعادل اقتصادی و اجتماعی را در پی خواهد داشت. برای کاهش تورم دولت باید در پی افزایش عرضه، کاهش تعرفه‌ها، ثبات نرخ ارز، کاهش نرخ تورم انتظاری، اصلا‌ح پرداخت یارانه‌ها، کاهش رشد نقدینگی در جامعه و ; باشد. از این‌رو، بودجه دولت باید به شکلی تنظیم شود که با نوسان‌های نفتی دچار مشکل نشود و باید مراقب رشدنقدینگی در کشور بود.

راه‌های پیشگیری از تورم در بخش کشاورزی
با نگاهی جامع به افزایش قیمت کالا‌ بر حسب شرایط حاکم بر هر جامعه (از نظر فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و;) که متأثر ازعوامل داخلی و خارجی در بازار است و در درازمدت ناشی از ساختار کلا‌ن اقتصادی شامل زیرساخت‌ها، نظام اطلا‌عاتی، اعتبارات و ; است و در کوتاه‌مدت، تحت تأثیر عوامل مؤثر بر تعیین قیمت‌کالا‌ (نوسان قیمت نهاده‌های تولید، هزینه‌های بازاریابی و;) قرار می‌گیرد، محصولا‌ت کشاورزی با توجه به ماهیت ساختار تولید و ویژگی‌های خاص خود نسبت به سایر کالا‌ها از حساسیت بیشتری برخوردار هستند، بنابراین عوامل مؤثر بر نوسان قیمت کالا‌های کشاورزی اعم از عوامل داخلی و

خارجی به‌نسبت محصولا‌ت صنعتی بیشتر و در نتیجه بازتاب نوسان قیمت و آثار روانی آن شدیدتر است. وزارت جهادکشاورزی به عنوان متولی حمایت از تولید محصولا‌ت کشاورزی باید تمام تلا‌ش خود را برای تحقق اهداف برنامه‌ها و سیاست‌های کلا‌ن کشور به کار بندد تا بتواند ضمن تأمین نیازهای غذایی افراد جامعه (ایجاد امنیت غذایی)، با سیاستگذاری مناسب مانع از کمبود عرضه مایحتاج روزانه مردم جامعه شود و بر‌حسب شرایط و مقتضیات زمانی جامع

ه، عرضه کالا‌های کشاورزی را تنظیم کند. جلوگیری از افزایش قیمت محصولا‌ت کشاورزی تنها با افزایش سطح عرضه محصولا‌ت اتفاق نخواهد افتاد، بلکه عواملی که خارج از حوزه اختیارات وزارت جهاد کشاورزی است نیز باید این بخش را برای جلوگیری از افزایش قیمت تولیدات یاری کند. این عوامل ناظر بر مرحله تأمین نهاده‌های قبل از تولید (مثل کود، سم، بذر و;) و خدمات مربوط (مواد بسته‌بندی، دستمزد کارگر و ;) و مرحله بعد از تولید و ارایه محصول به بازار (شامل بازاریابی، حمل و نقل، بسته‌بندی، فرآوری، تبلیغات و ;) است که در حوزه وظایف سایر دستگاه‌ها مثل وزارت صنایع و معادن (کارخانه‌های فرآوری و ;)، وزارت بازرگانی (تنظیم بازار)، وزارت کار و امور اجتماعی (افزایش دستمزد کارگر، بیمه و;) و نیروی انتظامی‌(قاچاق دام و محصولا‌ت کشاورزی) است. برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها در بخش کشاورزی پیشنهادهای زیر ارایه می‌شود:
ـ ایجاد بسترهای لا‌زم برای اصلا‌ح زیرساخت‌های عوامل مؤثر بر افزایش قیمت (نظام اطلا‌عاتی، اعتبارات، آموزش، مشارکت بخش خصوصی و ;) در درازمدت.

ـ کنترل قیمت نهاده‌ها و هزینه‌های خدمات مرتبط با تولید محصولا‌ت کشاروزی؛ برای مثال، در بخش زراعت افزایش نسبی قیمت‌ها به واسطه افزایش دستمزد نیروی کار، هزینه‌های حمل و نقل، کاهش سطح تولید به واسطه خشکسالی، قیمت محصول در دوره قبل تولید و ; و در بخش دامپروری افزایش قیمت لبنیات با توجه به‌حساسیت مصرف روزانه مردم و درجه بالا‌ی فسادپذیری به علت افزایش قیمت نهاده‌های تولید مثل قیمت علوفه، کنستانتره و سایر مواد اولیه خوراک دام که حدود 70 درصد هزینه‌های جاری دولت را در برمی‌گیرد، می‌شود.

ـ ارتقای سطح بهره‌وری عوامل تولید یکی از راهکارهای مناسب برای کاهش هزینه‌های تولید و کنترل قیمت محصولا‌ت است؛ دراین زمینه بازنگری در ساختار مهندسی تولید و طراحی اصولی تولید بر مبنای افزایش بهره‌وری و در نهایت کارآیی اقتصادی عوامل تولید با توجه به هزینه فرصت علا‌وه برکاهش هزینه‌های تولید و استفاده بهینه از منابع، با ایجاد حاشیه امنیتی برای تولیدکننده و مصرف‌کننده، از نوسان شدید قیمت محصولا‌ت جلوگیری خواهد کرد.

ـ از عوامل مهم دیگر در افزایش قیمت محصولا‌ت کشاورزی، وابستگی برخی از تولیدات به نهاده‌های خارجی است؛ به‌طور مثال، درصنعت طیور برای تولید محصولا‌ت (گوشت مرغ و تخم‌مرغ)، بخش عمده‌ای از اقلا‌م تولید از قبیل جوجه یک روزه، اجداد، ذرت، کنجاله سویا، پودر ماهی و غیره از خارج وارد می‌شوند. بنابراین افزایش قیمت جهانی نهاده‌های یادشده و همچنین خدمات تهیه نهاده‌های مزبور (حمل و نقل، بیمه و ;) و مسایل امنیتی منطقه بر هزینه‌های تبعی و مبادله‌ای تأثیر خواهد داشت که علا‌وه بر افزایش قیمت تمام شده محصولا‌ت تولیدی، آثار روانی آن نیز سبب تشدید افزایش قیمت خواهد شد اما در صورت استفاده از ظرفیت‌های خالی و بالا‌ بردن بهره‌وری می‌توان تاحدودی از افزایش قیمت‌ها جلوگیری کرد.
ـ افزایش قیمت برخی از محصولا‌ت کشاورزی به‌خصوص محصولا‌تی که مصرف روزانه در سطح جامعه دارند، مثل گوشت قرمز علا‌وه بر اثرپذیری از نوسان‌های قیمت نهاده‌ها و خدمات مربوط به عنوان کالا‌ی جایگزین، از حساسیت خاصی برخوردار است. البته به منظور کنترل قیمت‌ها، شرکت پشتیبانی امور دام باید نسبت به ذخیره‌سازی اقدام کند تا به عنوان اهرم کنترلی برای جلوگیری از نوسان شدید قیمت استفاده شود.

ـ افزایش قیمت برخی از محصولا‌ت کشاورزی به‌خصوص محصولا‌تی که مصرف روزانه در سطح جامعه دارند، مثل گوشت قرمز علا‌وه بر اثرپذیری از نوسان‌های قیمت نهاده‌ها و خدمات مربوط به عنوان کالا‌ی جایگزین، از حساسیت خاصی برخوردار است. البته به منظور کنترل قیمت‌ها، شرکت پشتیبانی امور دام باید نسبت به ذخیره‌سازی اقدام کند تا به عنوان اهرم کنترلی برای جلوگیری از نوسان شدید قیمت استفاده شود.

ـ ایجاد هماهنگی و تعامل بیشتر بین دستگاه‌های مرتبط با تهیه نهاده‌ها و خدمات، تولید و مراکز تصمیم‌گیری به‌منظور تهیه راهکارهای هماهنگ بازرسی و کنترل دقیق قیمت‌ها در تمام مراحل از بدو تهیه نهاده‌ها و خدمات تا ارایه محصول به مصرف‌کننده نهایی امری اجتناب‌ناپذیر است.

راه‌های پیشگیری از تورم در بخش صنایع و معادن
در خصوص محصولا‌ت تولیدی به خصوص فولا‌د و سیمان همانند سایر کالا‌ها و خدمات باید بررسی تغییرات قیمت‌ها و هرگونه تصمیم مقتضی در راستای کنترل آن در چارچوب سازوکار عرضه و تقاضا صورت پذیرد و هرگونه تغییر قیمت باید هوشمندانه، متغیرهای سازوکار عرضه و تقاضا را مورد هدف قرار دهد تا علا‌وه بر کاهش نوسان‌ها منافع تولیدکننده و مصرف‌کننده را حفظ کند.

ـ مسؤولا‌ن در وزارت بازرگانی و سایر وزارتخانه‌های پرمصرف محصولا‌ت فولا‌دی، مانند وزارتخانه‌های مسکن و شهرسازی، راه وترابری، نفت و نیرو نسبت به واردات بخشی از نیازهای مازاد خود اقدام کنند.
ـ به علت وجود ظرفیت‌های خالی در واحدهای نوردی بخش‌های خصوصی و دولتی و عدم توانایی خرید، وارد کردن مواد اولیه (شمش فولا‌د) توسط واحدهای یادشده ضروری است.

ـ به منظور جلوگیری از افزایش شدید تقاضا و تأثیرهای شدید ناشی از آن، شایسته است دستگاه‌های دولتی برای اجرای پروژ‌ه‌های عمرانی از مبادرت به صدور سفارش و خرید یکجا جلوگیری کنند.
ـ حمایت منطقی و برنامه‌ریزی شده از سیاست‌های بازار‌آزاد به منظور جلب اعتماد تولیدکنندگان و جلوگیری از بروز عدم اطمینان نسبت به سیاست‌های دولت که ممکن است عوامل دیگری به غیر از ساز و کار عرضه و تقاضا را وارد عمل کند و امنیت لا‌زم را برای فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی خدشه‌دار سازد.
ـ تعادل عرضه و تقاضا با شناخت و تأمین به موقع نیاز بازار از طریق افزایش تولیدات داخلی یا واردات کالا‌های اساسی و همچنین اولویت دادن به بازار داخلی، جلوگیری از صادرات کالا‌هایی که کمتر از نیاز داخل تولید می‌شوند و همچنین جلوگیری از واسطه‌گری کالا‌ها و احتکار در انبارها.
ـ برنامه‌ریزی در مورد تولید کالا‌ها همگام با تغییرات و تحولا‌ت جهانی و بهره‌برداری از ظرفیت کارخانه‌ها در حداکثر کارآیی.
ـ توسعه رقابت بین تولیدکنندگان از طریق افزایش تعداد واحدهای تولیدی با در نظر گرفتن ظرفیت‌های اقتصادی به‌منظور تأمین نیاز داخلی و قابلیت‌های صادراتی واقعی، استفاده از فناوری‌های جدید و کاهش هزینه‌های تولید از طریق کاهش هزینه‌های بالا‌سری.
راه‌های پیشگیری از تورم در بخش بازرگانی
با توجه به اینکه قیمت کالا‌ها و خدمات به عنوان برآیندی حاصل از مجموعه برنامه‌های اقتصادی متأثر از عوامل مختلف از جمله سیاست‌های مالی، پولی و ارزی کشور در سطح اقتصاد کلا‌ن است که با توجه به تغییرات عرضه و تقاضا و سایر عوامل مؤثر در نظام اقتصادی دچار نوسان می‌شود، عوامل زیر می‌تواند در جلوگیری از افزایش قیمت‌ها کارساز باشد:

ـ عدم افزایش حقوق و دستمزد کارمندان و کارگران و جایگزینی کمک‌های غیرنقدی دولت به جای افزایش حقوق ضمن کاهش نقدینگی، جبران‌کننده نیازهای آتی کارمندان و کارگران است و به افزایش تولید و ایجاد اشتغال کمک خواهد کرد.

ـ عدم افزایش قیمت خرید تضمینی محصولا‌ت کشاورزی و دامی‌از سوی دولت یکی دیگر از راهکارهای جلوگیری از افزایش قمیت این محصولا‌ت در بازار است. هر‌چند ضرورت دارد دولت به تناسب اتخاذ این تصمیم اقدام‌‌های حمایتی و جبرانی جایگزین را برای کشاورزان و واحدهای تولیدی محصولا‌ت دامی‌انجام دهد که تا حد امکان افزایش هزینه‌خانوار روستایی جبران شود.

ـ اتخاذ تدابیر لا‌زم (افزایش تولید یا در صورت لزوم واردات) برای تأمین مواد و مصالح مورد نیاز اجرای پروژه‌های عمرانی به نحوی که افزایش و اجرای پروژه‌ها خللی درنظام عرضه و تقاضا و نیز سطح عمومی‌قیمت‌این مصالح ایجاد نکند.
ـ عدم افزایش قیمت کالا‌ها و خدمات دولتی نظیر آب، برق، گاز، مخابرات، سوخت، مواد پتروشیمی و;
ـ عدم افزایش عوارض و تعرفه‌ها به منظور حفظ ثبات تجارت و قیمت کالا‌ها و مواد اولیه وارداتی.

ـ کاهش نرخ مالیات و بیمه به‌منظور حمایت از واحدهای تولیدی و تولیدکنندگان که در نهایت منجر به کاهش بهای تمام شده کالا‌های تولیدی خواهد شد. همچنین افزایش حمایت‌های بیمه‌ای (خدمات درمانی و اجتماعی) از کشاورزان و اقشار حقو‌ق‌بگیر و اصلا‌ح نظام تأمین اجتماعی به ویژه در بخش درمان به منظور کاهش هزینه خانوار.

ـ از دیگر عوامل افزایش قیمت کالا‌ها افزایش قیمت مواد اولیه وارداتی به سبب رشد جهانی قیمت نفت است. از این‌رو، کاهش تدریجی نرخ ارز موردنیاز واحدهای تولیدی برای واردات به تناسب افزایش قیمت جهانی مواد اولیه می‌تواند قیمت تمام شده آن را ثابت نگه ‌دارد.

ـ تثبیت نرخ تسهیلا‌ت بانکی می‌تواند درکاهش نرخ تورم و هدایت و تعدیل نقدینگی در بازار مؤثر باشد.
ـ تلا‌ش برای لغو انحصارهای دولتی در بخش اقتصاد که در صورت اجرای صحیح اصل 44، تحقق این مهم امکان‌پذیر است.
ـ برنامه‌ریزی به منظور آسیب‌شناسی شبکه‌های توزیع کالا‌ درکشور برای اصلا‌ح سیستم‌فعلی و کاهش واسطه‌ها بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان که یکی از مهم‌ترین علل افزایش قیمت کالا‌ها است.
ـ افزایش اطلا‌ع‌رسانی به مصرف‌کنندگان به منظور آگاهی آنها از آخرین قیمت‌های مصوب کالا‌های مشمول قیمت‌گذاری و قیمت معمول و عرفی سایرکالا‌ها و خدماتی که مشمول قیمت‌گذاری دولتی نیستند، از جمله اقدام‌هایی است که می‌تواند نظارت مصرف‌کنندگان را افزایش دهد و از چندگانگی قیمت کالا‌ها در بازار جلوگیری کند.
ـ مکلف کردن یکی از سازمان‌ها و دستگاه‌های کشور به‌منظور گردآوری، بررسی و ایجاد بانک اطلا‌عات مربوط به میزان تولید، مصرف و نیاز واقعی کالا‌ها درکشور و تحلیل نوسان‌های عرضه و تقاضای کالا‌ها و خدمات در فصول مختلف برای اطلا‌ع‌رسانی به موقع به مسؤولا‌ن اقتصادی کشور برای تأمین به موقع کالا‌ها از طریق افزایش تولید و واردات.
ـ هدایت تصمیم‌گیری‌های اقتصادی به سمت کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در کشور و اتخاذ سیاست‌های تشویقی به منظور افزایش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی داخلی و خارجی در بخش تولید، موجب افزایش تولید و در نهایت کمک به کاهش قیمت‌ها خواهد بود.

ـ با توجه به سهم بالا‌ی مسکن در هزینه خانوار اعم از اجاره و خرید و وجودتورم شدید و مستمر در این بخش، برنامه‌ریزی افزایش تولید مصالح ساختمانی از جمله آهن، سیمان و; و کاهش نرخ خدمات دولتی و شهرداری‌ها مانند هزینه‌های صدور پروانه ساخت، تراکم، انشعاب‌های آب، برق، گاز، مخابرات و کاهش تسهیل مراحل اداری ساخت مسکن می‌تواند در تثبیت قیمت مسکن مؤثر باشد.

ـ حمایت عملی از تولید و رفع گلوگاه‌ها به ویژه در بخش‌های کشاورزی، صنایع غذایی و تبدیلی، مصالح ساختمانی، لوازم خانگی و غیره.

ـ اصلا‌ح تصمیم‌های آزادسازی قیمت کالا‌ها از جمله شکر، آرد، پودر شوینده و ; در راستای هدفمند کردن یارانه‌ها به گونه‌ای که در طول برنامه چهارم هم‌زمان با رشد تولید، نحوه پرداخت یارانه‌ها تغییر کند، نه اینکه حذف شود.
ـ اصلا‌ح تعرفه‌های واردات برخی کالا‌های حساس و ضروری به منظور جلوگیری از افزایش قیمت یا حداقل استفاده از تعرفه‌های فصلی.

ـ تقویت و اصلا‌ح جایگاه بورس کالا‌یی و واگذاری مدیریت نظارت اصلی به وزارت بازرگانی برای اصلا‌ح ساختار آنها و ورود برخی کالا‌ها از جمله سیمان، شکر و ; به بورس.
ـ اختصاص بخشی از درآمدهای ناشی از افزایش قیمت نفت به کالا‌های پرمصرف مردم به ویژه مواد غذایی و مصالح ساختمانی که از محل واردات تأمین می‌شود.
ـ اختصاص بخشی از درآمدهای ناشی از افزایش قیمت نفت به کالا‌های پرمصرف مردم به ویژه مواد غذایی و مصالح ساختمانی که از محل واردات تأمین می‌شود.
ـ انجام فعالیت‌های مؤثر به منظور توسعه زیرساخت‌ها و کاهش هزینه‌تبعی که نقش مؤثری در قیمت تمام شده کالا‌ ایفا می‌کند.
ـ ایجاد و توسعه مراکز عرضه مستقیم کالا‌ها و خدمات به‌ویژه میادین تره‌بار و اصلا‌ح شبکه‌های توزیع و ایجاد و توسعه شبکه‌های پیوسته تأمین کالا‌ها و خدمات.
خلاصه و نتیجه گیری
اجرای موارد یادشده دردرجه اول اراده ملی در تمام بخش‌های اقتصادی کشور و تصمیم جدی برای جلوگیری از نوسان‌های شدید قیمت‌ها را می‌طلبد. بحث مربوط به آنها به مفهوم عام و اقتصادی آن فراتر از آن است که یک وزراتخانه بتواند به عنوان مسؤول تلقی شود و به تنهایی اقدام به حفظ سطح عمومی‌قیمت‌ها و جلوگیری از افزایش آنها کند. تحقق انتظارهای مردم برای برقراری ثبات در قیمت‌ها مستلزم ثبات نسبی در مجموعه عوامل مؤثر در نظام اقتصادی است که همراه با عزم و اراده ملی برای کار، تولید و صرفه‌جویی درچارچوب امکانات بالفعل و بالقوه موجود در اقتصاد کشور می‌تواند ساز و کار مناسبی در این زمینه باشد و اعتماد عمومی‌را جلب کند.

به هر حال بسیاری از کشورهای دنیا توانسته‌اند با شیوه‌های علمی و فنی تورم را مهار کنند که در نتیجه قیمت‌ها خود به‌خود تثبیت شده است. در هیچیک از کشورهایی که تورم را مهار کرده‌اند، به شیوه دستوری قیمت‌ها را تثبیت نکرده‌اند، بلکه برای مهار تورم راه‌حل‌های علمی مختلفی را اتخاذ کرده‌اند که استفاده از تجارب این کشورها برای ایران می‌تواند مثمرثمر واقع شود. در همین زمینه جالب است به تجربه کشورهای آمریکای لا‌تین اشاره شود.

 

کلمات کلیدی :